Wątroba prosi o litość

Serce jest nazywane motorem organizmu, w przypadku wątroby należałoby mówić o ogromnej fabryce…

Funkcje wątroby
Wątroba jest niezwykle „zapracowanym” narządem. Jej główna rola polega na przetwarzaniu składników pokarmowych doprowadzanych z jelita (za pomocą krwi) w substancje odżywcze dla komórek i tkanek. Komórki wątroby (hepatocyty) oczyszczają wysyłaną do tkanek krew z toksyn i zbędnych produktów przemiany materii i wzbogacają ją w cukier, sole mineralne i witaminy. Glukoza jest w wątrobie przetwarzana w cukier zapasowy – glikogen – i w tej postaci magazynowana. Jeśli organizm potrzebuje większej ilości cukru, zapasy przetwarzane są znowu w glukozę, która jest podstawową substancją energetyczną ustroju. Proces ten pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi i nosi nazwę „buforowanie”.

W wątrobie magazynowane są witaminy (A, D, B12), żelazo i niektóre sole mineralne. Odbywają się tu skomplikowane przemiany cukrów i białek, tworzone są białka odpowiedzialne za krzepliwość krwi, z kwasów tłuszczowych powstaje cholesterol i żółć niezbędna do trawienia tłuszczów. Wątroba jest organem odtruwającym organizm. Oczyszcza go z toksyn (np. przemiany leków), „przygotowuje” zbędne i szkodliwe produkty przemiany materii do wydalenia z ustroju (np. tworząc z nich rozpuszczalne związki, które mogą być usuwane przez nerki) oraz inaktywuje hormony, czyli pozbawia je wpływu na określone narządy, oczywiście w ramach sprawnego funkcjonowania organizmu.
W wątrobie magazynowane są również duże ilości krwi, które stanowią rezerwę na wypadek obfitych krwawień.

Choroby wątroby
Najczęstszą dolegliwością są bóle wątroby spowodowane złymi nawykami żywieniowymi, czyli tłustym i smażonym jedzeniem i toksynami, którym nie podołały hepatocyty – ze szczególnym wskazaniem na alkohol.
Najbardziej znane schorzenia wątroby to: stłuszczenie, marskość, uszkodzenie toksyczne i żółtaczka. Stłuszczenie polega na odkładaniu się tłuszczu w komórkach wątroby, co uniemożliwia ich prawidłowe funkcjonowanie. Procesowi temu sprzyja dieta bogata w tłuszcz i nadmiernie kaloryczna oraz nałogowe spożywanie alkoholu. Wysokoprocentowe trunki wypłukują z wątroby glikogen, co powoduje zmiany w strukturze narządu (prawidłowa tkanka zostaje zastąpiona tkanką łączną) i prowadzi do powstania przewlekłych stanów zapalnych. Mówimy wtedy o marskości wątroby. Choroba ta może być również efektem nadużywania leków lub pozostałością wirusowego zapalenia wątroby. Uszkodzenia toksyczne powstają wskutek zadziałania substancji, która nie może być unieczynniona w wątrobie – klasyczny przykład to zatrucie grzybami. Chorobą wirusową wątroby jest żółtaczka. Najbardziej znane jej typy to „A” (zakażenie drogą pokarmową – tzw. choroba brudnych rąk) i „B”. W żółtaczce typu „B” wirus przenosi się z krwią, można się nim zainfekować w szpitalu, gabinecie kosmetycznym i (najbardziej znany przykład) używając wspólnych igieł do podawania narkotyków. Ten typ żółtaczki powoduje zapalenie wątroby, które może doprowadzić do zniszczenia narządu i śmierci pacjenta.

Jedzenie to też lekarstwo
Dolegliwości wątroby leczy się ziołami i środkami farmakologicznymi, stosownie do schorzenia. Jednak zarówno w przebiegu terapii, jak i w profilaktyce zwraca się uwagę na prawidłową dietę. Kuchnia polska, dość tłusta i obfitująca w pokarmy mięsne, jest dużym wyzwaniem dla wątroby. Dlatego warto ograniczyć spożywanie czerwonego mięsa na korzyść ryb i drobiu. Częściej sięgać po owoce i warzywa, a tłuszcze zwierzęce zastąpić oliwą z oliwek lub pestek winogron. Wspaniałym przykładem zdrowej diety jest spełniająca powyższe wskazania dieta śródziemnomorska. Miłośników tradycyjnej kuchni polskiej nie namawiam do rezygnowania z przyjemności stołu, lecz zachęcam do zdrowego umiaru…