Dieta w cukrzycy

Jeśli u chorego na cukrzycę występuje nadwaga, zmniejszenie masy ciała może spowodować normalizację poziomu cukru, szczególnie w początkowym jej etapie.

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna objawiająca się zwiększeniem ilości cukru we krwi. Może być spowodowana zniszczeniem produkujących insulinę komórek trzustki lub nieprawidłowym wykorzystywaniem insuliny przez organizm.

Prawidłowa waga ciała
Otyłość sprzyja cukrzycy. Jeśli u chorego na cukrzycę występuje nadwaga, zmniejszenie masy ciała może spowodować normalizację poziomu cukru, szczególnie w początkowym jej etapie. Ważne jest dopasowanie kaloryczności pokarmu do indywidualnych potrzeb, biorąc pod uwagę wzrost, płeć i aktywność fizyczną. Do określenia prawidłowej masy ciała służy Body Mass Index (BMI). Obliczamy go dzieląc masę ciała przez wzrost (wyrażony w metrach) podniesiony do kwadratu, np. dla osoby mierzącej 173 cm i ważącej 67 kg BMI obliczamy następująco: 67: (1,73)2 = 67: 2,9929 = 22,38.

Prawidłowe wartości BMI wynoszą: dla kobiet 22-25, dla mężczyzn 23-27.

Składniki pokarmowe
Podstawowym nośnikiem energii dostarczanej do organizmu są węglowodany. Osoby chore na cukrzycę powinny ograniczyć spożycie węglowodanów prostych (czyli popularnego cukru) na korzyść węglowodanów złożonych (skrobia). Proces przyswajania węglowodanów złożonych jest powolny, co pozwala na racjonalne zagospodarowanie cukru nawet przez organizm borykający się z niedoborem insuliny. Składnikiem „budulcowym” organizmu jest białko. Dobrym źródłem wartościowego białka są nabiał i chude mięso. Spożywanie białka pochodzącego z mięsa jest niezbędne ze względu na zawarte w nim aminokwasy (składniki białek), których nasz organizm nie jest w stanie sam wytworzyć – tzw. aminokwasy egzogenne. Istotną rolę w diecie spełnia tłuszcz, który nie tylko dostarcza kalorii (energii), lecz także zawiera witaminy rozpuszczalne w tłuszczach – A, D, E, K.

Mówiąc o tłuszczach w diecie cukrzyka, nie sposób nie wspomnieć o cholesterolu. Jego przyjmowanie powinno być ograniczone ze względu na tendencje cukrzyków do chorób układu krążenia. Nie należy jednak wykluczać z jadłospisu pokarmów zawierających ten składnik. Jeśli nie dostarczymy cholesterolu z pokarmem, organizm zacznie sam go produkować w sposób dość nieregularny – pojawiają się tzw. fontanny cholesterolowe, czyli (w uproszczeniu) okresy, kiedy produkcja znacznie przekracza potrzeby ustroju.

Nieodzownym składnikiem jadłospisu są warzywa i owoce, bogate w witaminy i minerały. Dietetycy podzielili je na 4 grupy, zależnie od ilości zawartych w nich węglowodanów. Podział ten jest wskazaniem dla diabetyków, ułatwiającym układanie diety, która powinna opierać się na owocach z grupy I (np. grejpfrut, melon) oraz warzywach z grupy I i II (np. brokuły, szpinak, ogórek, kapusta, buraki).

Witaminy i minerały
Prawidłowo zbilansowana dieta dostarcza odpowiednią ilość witamin i składników mineralnych. Jeśli chcemy wspomóc organizm farmakologicznie, sięgnijmy po zestawy witamin przygotowane z myślą o cukrzykach. Zawierają one antyoksydanty (witaminy A, C, E), które chronią przed wolnymi rodnikami, dbają o zagrożony miażdżycą układ krwionośny i obciążone serce (nadwaga w cukrzycy typu II). Witaminy z grupy B biorą udział w przemianach glukozy i odpowiadają za poprawne funkcjonowanie układu nerwowego. Minerały polecane szczególnie w cukrzycy to: chrom (reguluje poziom cukru we krwi), cynk (poprawia stan skóry i gojenie się ran) i magnez (wydalany w dużej ilości z ustroju diabetyka).

Samokontrola
Podstawą w leczeniu cukrzycy jest rzetelne stosowanie leków. Zbilansowana dieta wspomaga działanie farmaceutyków i pozwala znormalizować masę ciała. Jednak dla prawidłowego przebiegu kuracji wymagana jest samokontrola pacjenta, czyli dokładny i systematyczny pomiar poziomu cukru we krwi.

Obecnie nie jest to już tak kłopotliwe jak niegdyś. Na rynku dostępne są urządzenia, które pozwalają choremu kontrolować poziom glukozy w bardzo prosty sposób. Ponadto diabetycy, korzystając z nowoczesnych pomp insulinowych, mogą dostarczać organizmowi dawki insuliny odpowiednie do jego potrzeb – a są one przecież zależne od diety.

Nieodzownym składnikiem jadłospisu są warzywa i owoce, bogate w witaminy i minerały.

Obecnie dokładny i systematyczny pomiar poziomu cukru we krwi nie jest już dla chorego tak uciążliwy. Nowoczesne urządzenia pozwalają precyzyjnie określić zapotrzebowanie organizmu na insulinę, a jednocześnie odpowiednio zbilansować dietę.