Probiotyki

Do walki z bakteriami chorobotwórczymi organizm przystosował m.in. pożyteczne mikroorganizmy, tworzące mikroflorę pokrywającą nabłonek przewodu pokarmowego. Przy nawracających infekcjach warto zatem przyjmować preparaty probiotyczne.

Probiotyki przyjmowane doustnie w postaci suplementów diety mają korzystny wpływ na zdrowie człowieka, ponieważ poprawiają równowagę endogenną mikroflory jelitowej. Wśród bakterii probiotycznych wyróżniamy m.in.: Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus bulgaricus, Lactobacillus plantarum, Bifidobacterium lactis, a także Saccharomyces boulardii (drożdże).

Kiedy przyjmować?
Rynek farmaceutyczny oferuje wiele preparatów probiotycznych. Pacjenci kupują probiotyki najczęściej jako ochronę przy antybiotykoterapii. Stosowanie antybiotyku powoduje wystąpienie niekorzystnych zmian w składzie flory jelitowej, co może prowadzić do zwiększenia zachorowań, np. na infekcje grzybicze. Probiotyki mają zapobiegać kolonizacji układu pokarmowego przez patogenne bakterie i grzyby.

Farmaceuta może zaproponować pacjentowi probiotyki również w przebiegu innych chorób. Z uwagi na to, że usprawniają one prawidłową motorykę przewodu pokarmowego, mogą być stosowane w stanach zapalnych jelit, przewlekłych biegunkach lub zaparciach.

Ostatnie badania wskazują, że probiotyki mają również istotne znaczenie w leczeniu stanu zapalnego towarzyszącego alergii pokarmowej.

Preparaty probiotyczne, ze względu na swoje działanie immunomodulujące, mogą być także wykorzystywane w leczeniu astmy, atopowego zapalenia skóry czy kataru siennego.

Probiotyki warto zaproponować pacjentom, którzy wybierają się na wycieczki zagraniczne do ciepłych krajów (np. Egipt, Tunezja). Osoby te powinny przyjmować preparat nawet trzy tygodnie przez wyjazdem. Zmiana strefy klimatycznej, wody i jedzenia może bowiem zaburzać prawidłowy skład i aktywność mikroflory bakteryjnej przewodu pokarmowego pacjenta. Najczęstszym tego objawem może być tzw. „biegunka podróżnych”.

Przy nawracających infekcjach intymnych warte polecenia są doustne probiotyki ginekologiczne zawierające szczepy bakterii kwasu mlekowego, które chronią nie tylko układ pokarmowy, ale i pochwę. Doustne przyjmowanie probiotyków hamuje migrację patogenów.

Jaki wybrać preparat?
Wybór preparatu probiotycznego powinien być uzależniony od rodzaju szczepu, jaki znajduje się w kapsułce, ilości bakterii oraz ich aktywności. Udowodniono klinicznie, że Lactobacillus plantarum charakteryzuje się bardzo wysoką przeżywalnością w przewodzie pokarmowym (około 75 proc.).

Wybierając preparat, warto zwrócić uwagę, czy w swoim składzie zawiera on także prebiotyk. Prebiotyk stanowi środowisko odżywcze, które pobudza wzrost oraz aktywność przyjaznych szczepów bakterii. Najlepiej poznanymi prebiotykami są fruktany (zwłaszcza inulina oraz fruktooligosacharydy). Wykazano, że inulina powoduje nawet dziesięciokrotny wzrost populacji Lactobacillus.

Należy także pamiętać, że wrażliwość na probiotyki może być różna w poszczególnych populacjach, dlatego ważne jest wyizolowanie szczepów bakterii kwasu mlekowego z regionu geograficznego, w którym będą one stosowane.

Czy warto stosować?
Stosowanie probiotyków przez pacjentów jest jak najbardziej uzasadnione, o ile lekarz czy farmaceuta stwierdzi, że istnieje taka konieczność. Preparaty probiotyczne uważane są powszechnie za bezpieczne, chociaż dowody naukowe wskazują, że probiotyki nie powinny być podawane osobom ze znacznym obniżeniem odporności. Wykazano na przykład, że u osób z ostrym zapaleniem trzustki podawanie probiotyków zwiększało ryzyko zgonu.

O wyborze probiotyku decyduje przede wszystkim rodzaj przypadłości, na jaką uskarża się pacjent. Należy pamiętać, że inne preparaty wpływają korzystnie na florę bakteryjną przewodu pokarmowego, a inne na przykład na stan pochwy.
Przy wyborze preparatu probiotycznego powinniśmy zwrócić uwagę również na to, czy preparat został przebadany klinicznie oraz jak często w ciągu dnia trzeba go przyjmować. Istotne jest, aby szczep bakterii, który znajduje się w specyfiku, miał jak najwyższą przeżywalność w przewodzie pokarmowym pacjenta. Pożądaną cechą preparatu jest także zawartość w nim prebiotyku.

Jaką formę preparatu wybrać?
Preparaty probiotyczne występują w różnych postaciach. Dla dziecka warto zaproponować formę saszetki lub liofilizatu do przygotowania zawiesiny doustnej w ampułkach (dla niemowląt dodatkowo krople). Osobom dorosłym można natomiast zasugerować kapsułki.