Joga leczy ciało i duszę

Traktujemy swój organizm jak czarną skrzynkę, do której boimy się zaglądać. Powszechne jest zagłuszanie wszelkich wsk
azówek, jakie daje nam ciało – zamiast docierać do źródła naszych stanów somatycznych, stosujemy gotowe środki przeciwbólowe, nasenne, pobudzające, podniecające.

Pozbawieni świadomości ciała, nie potrafimy o siebie zadbać i doprowadzamy się do energetycznego wypalenia. Psychoterapeuta i pisarz Wojciech Eichelberger przekonuje, że ciało jest dla nas fundamentem. Jeśli jest ono nieuświadomione, tracimy oparcie w sobie, stajemy się dla siebie wrogiem, nie możemy na sobie polegać. Dopiero gdy jesteśmy ugruntowani w ciele, możemy czerpać z niego spokój i siłę – czuć się fizycznie obecni. Daje nam to poczucie mocnego stania na ziemi.

Krystyna Nobilec, doświadczony nauczyciel jogi, mówi, że wchodzimy na ścieżkę samorozwoju wówczas, jeśli praktykujemy jogę w sposób uważny, używamy woli do tego, by zaakceptować istniejące obok siebie ból i radość wynikające z uwolnienia ograniczeń w ciele i, co za tym idzie, w umyśle. Coraz częściej adepci jogi podchodzą do praktyki w sposób roszczeniowy i zadaniowy (fizyczny). Ma pomóc – i to od razu. Oczekiwanie budzi rozczarowanie, zamyka na to, co może się pojawić w życiu. Praktyka to radość, ale i praca, szukanie drogi do swojego wnętrza, otwarcie się na rzeczywistość i zaakceptowanie jej – twierdzi Nobilec.

Między ciałem i umysłem
Joga mówi, że ciało i umysł są ze sobą połączone i wzajemnie na siebie oddziałują. Stan umysłu wpływa na stan ciała i ma w nim swoje odzwierciedlenie. Jednocześnie stan ciała wpływa na stan umysłu. Nie można bezpośrednio wpływać na umysł, ale można wpływać nań pośrednio, poprzez praktykowanie asan, pranajam i medytacji. Jeżeli problem umysłu jest w ciele odzwierciedlony np. pod postacią skurczu pod kolanem, to przepracowując ten problem, pracujemy również m.in. nad problemem naszej psychiki.

Zalety jogi
Coraz więcej lekarzy wskazuje, że regularna praktyka jogi pomaga zwalczać bóle głowy i stawów, ułatwia łagodne przejście przez okres przekwitania, wspomaga leczenie depresji, bezsenności i pomaga zrzucić nadwagę, jak również wspomaga leczenie i leczy wiele innych chorób i dolegliwości.

Asany zwiększają siłę i wydajność mięśni, ścięgien, systemu krążenia, systemu nerwowego, mają również korzystny wpływ na umysł i psychikę; wymagają skupienia na oddechu, co wpływa korzystnie na pracę serca i płuc, a to pomaga w natlenieniu komórek ciała i przyspiesza procesy metaboliczne. Ostatnio coraz częściej zaleca się uprawianie jogi kobietom w ciąży. Wykazano, że poprawia to samopoczucie ciężarnych, a w szczególności – przynosi ulgę w towarzyszących zaawansowanej ciąży bólach pleców.

Naukowo o jodze
Neurofizjolog profesor Sat Bir Khalsa z Wydziału Medycznego Uniwersytetu Harwardzkiego opublikował sześć prac naukowych na temat wpływu jogi na różne dolegliwości: od depresji po bezsenność i uzależnienie. Wykazał również, że techniki jogi i medytacji mogą zmniejszyć tremę muzyków.

Badania Khalsy pokazały, że joga dominuje nad ćwiczeniami gimnastycznymi, jeśli chodzi o zachowanie dobrej formy fizycznej i zwalczanie stresu. Według Khalsy „ponieważ joga skupia się na integracji oddechu, rozwoju uważności i koncentracji, dalece przewyższa regularne ćwiczenie jako pełne doświadczenie i sposób zredukowania efektów stresu.”

Nieustannie szukamy technologicznie zaawansowanych rozwiązań – nowych magicznych pigułek i nowych procedur operacji chirurgicznych. Ale jeśli zamiast tego sięgniemy po prostsze rozwiązania, dając ludziom strategie jogiczne? To mogłoby być „wielkim wybuchem”, mającym wielki wpływ na świat. W wizji profesora Khalsy, joga w przyszłości będzie rutynowo oferowana w szkołach czy szpitalach.

Ponieważ zachodni system ochrony zdrowia opiera się na naukowo udowodnionych faktach medycznych, aby uczynić jogę wiarygodną i włączyć ją do państwowego systemu ochrony zdrowia, potrzebne są badania, które tych dowodów dostarczą. „Moim celem jest dostarczyć dowodów, że joga ma swoje miejsce w codziennym życiu, jak również w terapii, i zrobię to, zbierając dowody i pokazując, że to działa” – mówi profesor Khalsa.

Maciej Wielobób, specjalista terapii jogą, uważa, że lekarze coraz bardziej otwierają się na jogę i podobne metody, i to niezależnie od ich wieku. – Wiem na przykład, że kilku uczniów trafiło do mnie od ortopedów, którzy dowiedzieli się od swoich pacjentów, że ja albo ktoś z mojego zespołu im pomógł. Coraz częściej też ginekolodzy zalecają kobietom w ciąży zajęcia z asan jogi. Gdy prowadziłem seminaria terapii jogą w roku szkolnym 2009/2010, uczestniczyli w nich też lekarze i fizjoterapeuci – opowiada Wielobób. – Korzystam od czasu do czasu z wiedzy lekarzy w zakresie analizy zdjęć rentgenowskich, ale również czasami proszę o wyjaśnienie patomechanizmu danej choroby, by móc w oparciu o jego zrozumienie zaproponować komuś odpowiednią praktykę. Na pewno możliwa jest jeszcze bliższa współpraca, ale do tego trzeba by stworzyć wspólnie działający zespół – dodaje.

Niemal w każdym mieście można znaleźć szkoły jogi, oferujące zajęcia zarówno dla osób początkujących, jak i zaawansowanych. Warto spróbować swoich sił i przekonać się, jak wielkie korzyści może przynieść nam joga.

Najważniejsze terminy

• Joga – Termin „joga” ma wiele znaczeń. Dwa spośród nich oddają najpełniej istotę tego systemu: ujarzmienie i zjednoczenie. Ujarzmienie własnego ciała, zmysłów, zachcianek, popędów – nie chodzi tu o wyparcie lub stłumienie, ale o zapanowanie nad nimi tak, aby nam służyły oraz pomagały w rozwoju fizycznym, psychicznym i duchowym. Drugie znaczenie terminu „joga” to zjednoczenie – tego co fizyczne, psychiczne i duchowe, zsynchronizowanie na najwyższym możliwym poziomie. Takie poddanie, aby mogło przejawić się to, co w nas najlepsze.
• Asany – Częścią jogi jest wykonywanie określonych ćwiczeń zwanych asanami (sanskryt: „siedzenie”) lub pozycjami jogicznymi. Asany służą wzmocnieniu i uzdrowieniu ciała oraz działają harmonizująco na emocje. Celem tych praktyk jest osiągnięcie wewnętrznej harmonii i wzmocnienie ciała. Ciało sztywne i napięte należy rozciągnąć i rozluźnić, ciało zbyt rozluźnione należy wzmocnić.
• Pranajama – Zadaniem pranajamy, czyli ćwiczeń oddechowych, jest oczyszczanie systemu nerwowego oraz reszty ciała z toksyn. Panowanie nad oddechem ściśle związane jest z kontrolą nad emocjami, wyciszeniem, zwróceniem zmysłów do wewnątrz i wsłuchiwaniem się w pracę własnego organizmu.
• Medytacja – Podstawą większości odmian medytacji jest praca z umysłem. Istnieją tu dwa główne sposoby wykonywania tej pracy: medytacje zwrócone do wewnątrz oraz medytacje zwrócone na zewnątrz. Te pierwsze mają zwykle na celu zagłębienie się w swej osobowości, w celu dokonania zmian, wyciszenia lub wzmocnienia różnych jej aspektów, uzyskania pewnych odpowiedzi, lub wzajemnego uzgodnienia różnych elementów osobowości (do tej grupy zaliczają się np. wszelkie techniki transowe, hipnotyczne, wizualizacyjne, mantry, chińska sztuka walki taijiquan, joga). Drugi rodzaj medytacji ma na celu zwiększyć czujność i poprawić koncentrację oraz wzmóc spontaniczność. Do tej grupy zalicza się na przykład większość technik zen; na ogół są wykonywane z otwartymi oczami. Wiele spośród medytacji z tej grupy można wykonywać w trakcie codziennych zajęć.