Systemy opieki zdrowotnej na świecie - Hiszpania

Systemy opieki zdrowotnej na świecie – Hiszpania


Nie ma idealnych systemów opieki zdrowotnej. Rządy wszystkich państw stale je modernizują, poprawiają jakość ich funkcjonowania, starają się ograniczyć wzrost wydatków. Nie ma jednej recepty, jak taki system powinien wyglądać. W każdym kraju na kształt opieki zdrowotnej wpływa wiele czynników: historia, sytuacja zdrowotna i ekonomiczna oraz, oczywiście, polityka.

Odpowiedzialność za organizację opieki zdrowotnej w Hiszpanii (kraj jest podzielony na 17 regionów o dużej autonomii), w ciągu ostatnich dwóch dekad została w całości przekazana przez władzę centralną władzy regionalnej.

Obecnie 99,8 proc. populacji, w tym osoby ubogie i imigranci, mają zagwarantowany dostęp do świadczeń finansowanych ze środków publicznych. Brak dostępu (za wyjątkiem usług medycyny ratunkowej) dotyczy jedynie nielegalnych emigrantów, ale w regionach: Nawarra i Walencja system zabezpieczenia jest w pełni dostępny również dla tej grupy społecznej.

Minister Zdrowia i Spraw Konsumenckich definiuje, na poziomie ogólnonarodowym, zakres minimalnych standardów i wymagań, jakie powinny spełniać świadczenia zdrowotne opłacane przez system publiczny. Jest odpowiedzialny za legislację całego systemu zabezpieczenia zdrowotnego i zapewnia prawidłową współpracę między rządami lokalnymi a rządem centralnym. Kreuje międzyregionalną politykę zdrowotną, koordynuje międzynarodową politykę zdrowotną i publikuje zbiorczo-porównawcze raporty dotyczące zdrowia w Hiszpanii.

Rządy lokalne są odpowiedzialne za organizację i opiekę zdrowotną dla mieszkańców swoich regionów i implementację ogólnonarodowych celów polityki zdrowotnej. Samorządy lokalne odpowiadają jedynie za usługi zdrowia publicznego związane z ochroną środowiska i działaniami sanitarnymi.

Finansowanie systemu
Hiszpania ma jeden z najniższych poziomów finansowania sektora zdrowotnego wśród krajów „starej Unii”. W 2006 r. To finansowanie wynosiło 2263 $ (wg PPP), co stanowiło 8,1 proc. PKB, w tym wydatki sektora publicznego stanowiły 72,5 proc. wydatków całkowitych.

Publiczny sektor systemu zdrowotnego jest finansowany z podatków ogólnych (VAT i podatki od dochodów) oraz podatków lokalnych. Poziom podatków lokalnych może być modyfikowany do wysokości maksymalnego progu ustanowionego przez rząd centralny. Wyjątkami są Kraj Basków i Nawarra mające największą autonomię polityki fiskalnej. Uboższe regiony uzyskują dodatkowo dofinansowanie z budżetu centralnego.

Sektor publiczny jest uzupełniany przez sektor prywatny, w tym dopłaty do usług i leków, płatności bezpośrednie za usługi oferowane przez świadczeniodawców prywatnych poza sektorem publicznym i składki na ubezpieczenia prywatne. Sposób finansowania usług szpitalnych różni się między regionami. Najczęściej stosuje się metodę zwrotu poniesionych kosztów, niepoprzedzoną wcześniejszymi negocjacjami. W ciągu ostatnich dwudziestu lat sukcesywnie wdrażany jest system oparty na prospektywnym finansowaniu wcześniej założonej aktywności szpitali. Dzieje się tak zwłaszcza w wypadku finansowania szpitali udzielających usług w ramach sektora publicznego.

Udzielanie świadczeń zdrowotnych
W 1986 roku ustawowo nadano specjalne miejsce podstawowej opiece zdrowotnej. Według tych zapisów, lekarz rodzinny pełni rolę „gate-keepera”. Już w 2001 roku rozpoczęto odchodzenie od modelu jednoosobowych praktyk lekarzy rodzinnych, na rzecz wielospecjalistycznych zespołów.

Jednak pomimo wysiłków polityków, hiszpański system zdrowotny w dalszym ciągu koncentruje się wokół opieki szpitalnej. W Hiszpanii wskaźnik liczby łóżek na 1000 mieszkańców wynosi 4,0, z czego jedynie 39 proc. są to łóżka w szpitalach publicznych.

Koszyk świadczeń gwarantowanych
W Hiszpanii nie ma zdefiniowanego pozytywnego koszyka świadczeń gwarantowanych przez system publiczny. Finansowane są wszystkie świadczenia, określane jako niezbędne z medycznego punktu widzenia. Za uznanie jako niezbędne, z medycznego punktu widzenia, wystarczy skierowanie od lekarza. Ogromnym problemem w Hiszpanii, podobnie jak w Polsce, jest omijanie tego uregulowania i zgłaszanie się pacjentów bezpośrednio do szpitalnych izb przyjęć, jako zachorowania i przypadki nagłe.

Z zakresu świadczeń publicznych na poziomie centralnym wyłączone są:
• psychoanaliza i hipnoza,
• operacje zmiany płci,
• leczenie uzdrowiskowe,
• operacje plastyczne niezwiąza­ne z leczeniem następstw wy­padków,
• choroby i wady wrodzone,
• opieka stomatologiczna (jedynie ekstrakcje zębów są opłacane ze środków publicznych),
• opieka długoterminowa.

Tutaj również widać dużą samodzielność regionów, które mają pełną swobodę we włączaniu dodatkowych zakresów do puli świadczeń finansowanych ze środków publicznych. Pełne leczenie stomatologiczne dla dzieci oferuje na przykład Kraj Basków, Estremadura, Nawarra, Kastylia i Andaluzja. Jeszcze w innych regionach leczenie to jest oferowane wraz z systemem dopłat. Natomiast w Andaluzji do zakresu świadczeń finansowanych jest włączone znieczulenie zewnątrzoponowe do porodu, podobnie jak operacji zmiany płci.

DOSTĘPNOŚĆ DO ŚWIADCZEŃ
System dopłat istnieje jedynie w odniesieniu do leków i protez. Sektor publiczny refunduje 60 proc. ceny leku, a dla osób powyżej 65 roku życia oraz dotkniętych chorobą zawodową refunduje 100 proc. Osoby cierpiące z powodu chorób przewlekłych mają refundowane leki w 90 proc. Pomimo tego systemu, średni poziom refundacji leków ciągle rośnie, od 85 proc. w 1985 roku, do 92,1 proc. w 2001 roku. Świadczy to nie tylko o starzeniu się społeczeństwa, lecz również o dużym odsetku nieprawidłowości. Leki dla osób młodszych są zapisywane na starszych członków rodziny.

Niski poziom zadowolenia mieszkańców z publicznego sektora opieki zdrowotnej wynika przede wszystkim ze skomplikowanych biurokratycznych procedur utrudniających dostęp do usług oraz długich okresów oczekiwania na wykonanie usługi.

Czas oczekiwania na wykonanie usługi jest podstawowym miernikiem dostępności do świadczeń medycznych. Od 1996 roku w Hiszpanii prowadzona jest konsekwentna polityka zmierzająca do skrócenia czasu oczekiwania, zmniejszenia list oczekujących. Rząd centralny gwarantuje jedynie maksymalny czas oczekiwania. W siedmiu regionach wprowadzono maksymalne czasy oczekiwania gwarantowane przez rządy lokalne poprawiające dostępność do usług medycznych, w porównaniu z regulacjami centralnymi. I tak w Walencji jest to 90 dni, w Andaluzji i Nawarze – 180 dni, Kastylii czas oczekiwania na wizytę specjalistyczną to 40 dni, na badania diagnostyczne 20 dni, a na zabiegi chirurgiczne 120 dni. W Aragonii jest to 30-180 dni (w zależności od wskazań), w Katalonii i na Wyspach Kanaryjskich to 150 dni. Jeżeli nie ma możliwości spełnienia tych warunków, władze lokalne są zobligowane do dodatkowego zakupienia tych usług u innych świadczeniodawców.

Prywatne ubezpieczenia
Prywatne Towarzystwa Ubezpieczeń oferują ubezpieczenia komplementarne (poza koszykiem świadczeń podstawowych) i równoległe do systemu publicznego. Ich udział w rynku świadczeń medycznych w ciągu ostatnich lat wzrasta. Około 18,7 proc. populacji ma wykupione dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne. Penetracja tych ubezpieczeń jest bardzo zróżnicowana w poszczególnych regionach. W najbogatszych (Katalonia, Baleary i Kraj Basków) sięga 38 proc. Jedną z najczęstszych przyczyn decydujących o wykupieniu ubezpieczenia dodatkowego jest chęć uniknięcia długiego oczekiwania na uzyskanie świadczenia.

W Hiszpanii istnieją fundusze wzajemne, które przez niektórych autorów są traktowane jako ubezpieczenia zastępcze (odpowiednik Prywatnych Kas Chorych). Urzędnicy państwowi i inne ściśle określone grupy zawodowe mają prawo do wyjścia z systemu publicznego i przystąpienia do funduszy wzajemnych opłacanych w 70 proc. z podatków, a w 30 proc. z kontrybucji opłacanych przez samych członków. Są to MUFACE (dla pracowników administracji i ich emerytów), PAMEM (dla pracowników sadownictwa w Katalonii), ISFAS (dla żołnierzy), ISMA (dla marynarzy) i MUGEJU (dla prawników). Raz do roku pracownik może zdecydować, czy pozostaje w systemie, czy też chce powrócić do sektora publicznego (średnio 85 proc. uprawnionych należy do funduszy wzajemnych; wśród pracowników Ministerstwa Zdrowia ten odsetek sięga 95 proc.). Zarządzanie finansami i dostarczanie usług medycznych powierzono prywatnym firmom ubezpieczeniowym.

Pozostałe ubezpieczenia prywatne w Hiszpanii możemy zaklasyfikować jako ubezpieczenia komplementarne (usługi stomatologiczne, profilaktyka ginekologiczna i inne) oraz suplementarne (gwarantujące szybki dostęp do usług, bez czasu oczekiwania, lub alternatywne metody leczenia). Podstawowe przyczyny decyzji o wykupieniu dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego to: szybszy dostęp do usług, lepsza jakość (w tym obsługa klienta i stosunek personelu) i większy wybór świadczeniodawców.

Jedynym wsparciem państwa dla rozwoju dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych było wprowadzenie w 1999 roku ulg podatkowych dla pracodawców wykupujących ubezpieczenie dla pracowników.

Piśmiennictwo u autorki

4.5/5 - (290 votes)

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH