Leczenie otyłości

Z dr n. hum. Moniką Bąk-Sosnowską, psychologiem klinicznym, rozmawia Monika Karbarczyk.

Kiedy można odchudzać się samemu, a kiedy pod okiem specjalisty?

Przede wszystkim musimy rozdzielić dwa pojęcia: nadwaga i otyłość. Z badań wynika, że 95 proc. kobiet uważa, że ma trochę za dużo kilogramów i dlatego odchudzało się, odchudza się lub będzie się odchudzać. W większości tych przypadków mamy do czynienia z nadwagą i tu pomoc psychologa nie jest konieczna.

Czymś innym jest natomiast otyłość. Jest ona chorobą, którą bezwzględnie trzeba leczyć pod okiem specjalistów: lekarza, psychologa, dietetyka.

Na czym polega psychoterapia w leczeniu otyłości?

Przede wszystkim na ustaleniu przyczyn nadmiernego jedzenia. Może ono wynikać np. ze stresu, z tendencji do samokarania się, z nagradzania się.

Psychoterapeuta ustala, czy otyłości towarzyszą inne zaburzenia lub choroby, np. depresja, zespół kompulsywnego jedzenia, reakcje nerwicowe, bulimia. Jeśli terapeuta zdiagnozuje taką chorobę, to najpierw ją powinno się leczyć, a dopiero później należy pomyśleć o redukcji masy ciała.

A więc po pierwsze – diagnozowanie, po drugie – leczenie chorób towarzyszących, po trzecie – powstrzymywanie objawów, tj. ustalenie, w jakich sytuacjach występuje to nadmierne objadanie się, dlaczego i jak można sobie z tym poradzić.

Kolejnym krokiem jest szeroko zakrojona praca nad poczuciem własnej wartości, nad samokontrolą, nad własną tożsamością. Na przykład, jeśli ktoś przez 30 lat był otyły, to dla niego zrzucenie kilkudziesięciu kilogramów wiąże się ze zmianą postrzegania siebie. I dlatego w przypadku osób otyłych od dziecka pomoc terapeutyczna jest niezbędna.

Jaka jest skuteczność psychoterapii w leczeniu otyłości?

Od psychoterapii ludzie nie chudną, ludzie chudną od tego, że zaczynają jeść inaczej niż dotychczas. Psychoterapia jest tylko i wyłącznie metodą wspomagającą, która pozwala zrozumieć, z czego wynikają napady jedzenia oraz pomaga znaleźć sposoby radzenia sobie z problemami.

Badania prowadzone na całym świecie dotyczące skuteczności leczenia otyłości nie są optymistyczne. Okazuje się, że większość osób w ciągu pięciu lat wraca do wagi wyjściowej. Przyczyną jest powrót do złych nawyków żywieniowych. Chodzi więc o to, aby wypracować służący zdrowiu, racjonalny i akceptowalny sposób odżywiania się.

Bardzo przydatna jest wiedza, w jaki sposób uprawiać aktywność fizyczną, ile co ma kalorii, jak komponować posiłki, by były niskokaloryczne. Nie oznacza to, że trzeba jeść mało. Na przykład lepiej zjeść dwie porcje barszczu czerwonego, który jest mniej kaloryczny, niż jeden talerz rosołu. Tak naprawdę chodzi tu o przebudowanie stylu życia – na zawsze, na stałe.

Czyli praca nad sobą?

Tak. W większości przypadków przyczyną efektu jo-jo jest założenie, że celem jest osiągniecie konkretnej cyfry na wadze. Dla umysłu jest to konkretne zadanie i dlatego podejmuje wysiłek zmierzający w tym kierunku. Kiedy upragniona cyfra pokazuje się na wadze, to umysł notuje: zadanie wykonane, i zajmuje się czymś innym.

Większość moich pacjentów mówi: odchudzić się to nie jest żadna sztuka. Niektórzy dodają, że w ciągu życia udało im się odchudzić kilkanaście razy. Najważniejsze jest to, co się dzieje potem. Aby utrzymać ten efekt, trzeba pracować nad sobą. To jest element niezbędny.

Dziękuję za rozmowę.