Domowe laboratorium

Testy diagnostyczne do użytku domowego nie zastąpią wizyty u lekarza, jednak mogą pomóc postawić wstępną diagnozę oraz ułatwić lekarzowi rozpoznanie.

Prawidłowa diagnostyka wielu chorób wciąż pozostaje wyzwaniem, ale dzięki postępowi w dziedzinie medycyny oraz diagnostyki laboratoryjnej dysponujemy już narzędziami, które ułatwiają ich wczesne wykrycie. Coraz częściej taka diagnostyka możliwa jest w warunkach domowych.

Helicobacter pylori
W 2005 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii przyznano australijskim naukowcom, którzy odkryli bakterię Helicobacter pylori oraz określili jej znaczenie w powstawaniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Od tego czasu wiadomo, że choroba wrzodowa żołądka w 60-80 proc. jest spowodowana obecnością tej bakterii w przewodzie pokarmowym, natomiast choroba wrzodowa dwunastnicy aż w 90 proc. Na rynku dostępne są łatwe w obsłudze, domowe testy wykrywające we krwi specyficzne przeciwciała wytworzone w organizmie człowieka przeciwko H. pylori. Wśród nich warto wymienić: Diago-HP (Diagnosis), Helicobacter Test (PTH Hydrex), HelicoTest (Hexal). Należy jednak pamiętać, że testy te nie wykrywają wrzodów, a jedynie czynnik je wywołujący. Dla potwierdzenia bądź wykluczenia występowania wrzodów lub innego rodzaju stanów zapalnych przewodu pokarmowego konieczna jest wizyta u lekarza.

Może to anemia?
Jeżeli pacjent skarży się na zmęczenie, zawroty głowy, senność oraz bladość skóry, jest mu ciągle zimno, być może cierpi na anemię. Niedobór żelaza, które jest składnikiem hemoglobiny, może powodować niedotlenienie tkanek, a w konsekwencji spadek wydolności fizycznej i intelektualnej. Pomocne w wykrywaniu anemii mogą być domowe testy sprawdzające stężenie hemoglobiny we krwi, m.in. AnemiaMeter (Biosafe Laboratories). Kobiety miesiączkujące powinny zaczekać z przeprowadzeniem testu przynajmniej kilka dni od zakończenia miesiączki.

Stężenie cholesterolu
Podwyższone stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi może sygnalizować zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, w tym zawału mięśnia sercowego. Pierwszy pomiar ich stężenia powinno się przeprowadzić najpóźniej w 20. roku życia. Jeśli wynik jest prawidłowy, badanie powinno się powtarzać przynajmniej co 3 lata. U osób starszych i kobiet w okresie menopauzy, a także u osób z czynnikami ryzyka pomiar stężenia lipidów powinien być wykonywany raz w roku. Na rynku dostępne są domowe testy sprawdzające poziom cholesterolu całkowitego we krwi: CholesTrak (AccuTech), Test Quixx Cholesterol (Biochemical Systems International).

Przechytrzyć raka jelita grubego
Jednym z najbardziej podstępnych nowotworów jest rak jelita grubego. Przez długi czas nie daje on objawów, co wiąże się z jego słabą wykrywalnością. Jednym z objawów tego nowotworu jest występowanie krwi w kale. Może być jej tak niewiele, że nie widać jej gołym okiem, stąd konieczność przeprowadzenia odpowiednich testów. W aptece można zakupić testy na obecność krwi utajonej w kale, m.in.: FOB Test (PTH Hydrex) – próbkę kału wprowadza się do pojemnika z płynem, a następnie kilka kropli mieszaniny umieszcza na płytce testowej; HemoActive (Diagnosis) – nie wymaga zbiórki kału; Hem-Check-2 (Veda Lab) – kał zbiera się przez trzy dni, a po wymieszaniu z płynem ekstrakcyjnym nakrapia na płytkę testową.

Obecność krwi w kale może również wskazywać na krwawienia z guzków krwawniczych (hemoroidów) bądź chorobę wrzodową. Nie należy przeprowadzać testu w okresie krwawienia miesięcznego. W przypadku pozytywnego wyniku testu zawsze należy skonsultować się z lekarzem.

Rak gruczołu krokowego
W wykrywaniu nowotworu gruczołu krokowego pomocne są testy określające stężenia PSA, czyli antygenu swoistego dla prostaty (ang. prostate specific antigen). Jest on produkowany przez komórki tego gruczołu i u zdrowych mężczyzn występuje w krwiobiegu w śladowych ilościach. Odpowiada za upłynnienie nasienia. W przypadku zmienionych chorobowo komórek stercza do krwiobiegu przedostaje się znacznie więcej PSA. Jego stężenie we krwi można wykryć za pomocą testów domowych, takich jak: DiagoPSA (Diagnosis) i PSA Test (Veda Lab).

Zakażenie Chlamydią
Kobiety, które planują ciążę, powinny zbadać się na okoliczność zakażenia Chlamydią. Bakteria ta przenoszona jest drogą płciową i w większości przypadków zakażenie nią przebiega bezobjawowo. Jest ona groźna dla zdrowia kobiet (wtórna bezpłodność, cysty, zapalenie jajowodów) oraz nienarodzonych dzieci (zapalenie gałki ocznej, spojówek, zapalenie płuc). W celu wykrycia obecności Chlamydii w wymazie z pochwy można użyć np. testu HandiLab-C (Diagnosis).

Ciąża
Od dawna wiadomo, że najłatwiej zajść w ciążę w okresie owulacji. Jak jednak precyzyjnie określić ten moment? Nie wystarczy świadomość, że występuje on mniej więcej w połowie cyklu miesięcznego. Do jego wyznaczenia mogą służyć tzw. testy owulacyjne, wykrywające w moczu hormon luteinizujący (LH), którego stężenie gwałtownie wzrasta na około 24-36 godzin przed owulacją. Na rynku dostępne są m.in.: Bobo-plan (Diagnosis), Clearblue Test Owulacyjny (Unipath), LH Test (PTH Hydrex), Acon LH (Acon).

W celu monitorowania bezpieczeństwa ciąży pomocne mogą być testy wykrywające wyciek płynu owodniowego. Zalecane są one szczególnie przy ciążach wysokiego ryzyka, ale także i tych niezagrożonych. W aptekach dostępny jest prosty w użyciu Bobo Safe (Diagnosis).

Domowe testy to duży krok naprzód w medycynie. Obecnie kobieta, która podejrzewa, że jest w ciąży, nie biegnie od razu do lekarza, lecz w pierwszej kolejności kupuje w aptece test ciążowy.

Testy dostępne w aptekach, nie tylko te ciążowe, charakteryzują się dużą dokładnością, jednak pamiętajmy, że pozwalają one jedynie na postawienie pierwszej, nie zawsze pewnej diagnozy. W przypadku pozytywnego wyniku testu należy zgłosić się do lekarza. Jeśli zaś wynik testu jest negatywny, a objawy nie mijają, należy skierować pacjenta do lekarza.