Urazowe uszkodzenia kości i stawów

Urazowe uszkodzenia kości i stawów


Zima jest okresem, który przez szczególne warunki pogodowe sprzyja niektórym urazowym uszkodzeniom kości i stawów.

Kości i stawy, wraz z poruszającymi nimi mięśniami, składają się na tak zwany narząd ruchu. Chodzenie po oblodzonym lub śliskim podłożu jest dla niego sporym obciążeniem. Warto zwrócić uwagę, że uszkodzenia kości i stawów w okresie zimy mogą dotyczyć osób w każdym wieku. Jednak inne będą one u ludzi starszych i mniej sprawnych ruchowo, a inne u młodych, z mocnym układem kostnym.

Rodzaje uszkodzeń
Z formalnego punktu widzenia, wśród uszkodzeń urazowych narządu ruchu wyróżnia się uszkodzenia kości, stawów i mięśni. Ze względu na skutki działania zewnętrznej siły urazowej uszkodzenia – np. złamania – mogą być zamknięte lub otwarte. Siła działająca na staw – zależnie od jej kierunku i miejsca przyłożenia – może wywołać stłuczenie, skręcenie lub zwichnięcie stawu. Skutkiem urazu działającego na odcinek kończyny pomiędzy stawami, a więc na kość, może być stłuczenie skóry i mięśni nad kością lub złamanie kości.

Dla porządku należy wyjaśnić że słowo kontuzja, chętnie używane w języku potocznym (wśród sportowców i dziennikarzy, a nawet niektórych lekarzy) dla określenia uszkodzenia urazowego narządu ruchu, dosłownie oznacza stłuczenie. Może to być stłuczenie głowy, tułowia, stawu lub obszaru kończyny pomiędzy stawami – np. podudzia.

Narażeni narciarze
Jednym z najczęstszych uszkodzeń stawów u osób uprawiających sporty zimowe jest skręcenie stawu kolanowego. Jego istotą jest uszkodzenie tworzących staw więzadeł i torebki stawowej, a niekiedy leżących wewnątrz stawu łękotek.

Do uszkodzenia dochodzi, gdy stopa jest zablokowana (nieruchoma), a staw kolanowy obraca się lub wykonuje gwałtowny, nadmierny i niekontrolowany ruch. Taka sytuacja ma miejsce często na stoku narciarskim – np. gdy niezbyt dobrze przygotowany narciarz traci kontrolę nad nartami lub upada, a but ze stopą nie wypina się z wiązań.

Najpoważniejsze w skutkach jest skręcenie kolana, w którym doszło do uszkodzenia kilku struktur: najczęściej więzadła krzyżowego – przedniego lub tylnego, więzadła pobocznego, łękotki bocznej lub przyśrodkowej. Skutkiem takiego masywnego urazu kolana jest wielokierunkowa niestabilność stawu, objawiająca się uczuciem niestabilności, uciekaniem kolana i niemożnością szybszego chodzenia.

Leczenie zachowawcze polegające na unieruchomieniu kolana w stabilizatorze i rehabilitacja, nie zawsze prowadzą do wygojenia więzadeł krzyżowych i odzyskania stabilności stawu. Często, zwłaszcza u młodych osób, konieczna jest chirurgiczna naprawa zerwanych więzadeł. Zdarzające się izolowane uszkodzenia więzadeł pobocznych nie są tak groźne, jak uszkodzenia więzadeł krzyżowych, ale również wymagają unieruchomienia kończyny przez kilka tygodni w stabilizatorze. A potem intensywnej rehabilitacji.

Kolejnym uszkodzeniem urazowym mogącym przydarzyć się na stoku, jest złamanie podudzia, zwane „narciarskim”. Jest to złamanie kości piszczelowej i strzałkowej w 1/3 dalszej – a więc ponad stawem skokowym. Może dojść do niego w trakcie jazdy na nartach – wskutek nagłego upadku z nogą zablokowaną w sztywnym bucie narciarskim. Często złamanie takie wymaga leczenia operacyjnego – zespolenia kości gwoździem śródszpikowym lub inną metodą.

Na śliskich chodnikach
Wśród uszkodzeń, które mogą zdarzyć się w mieście – np. na skutek upadku podczas spaceru po śliskim chodniku – należy wymienić skręcenie stawu skokowego i złamanie nadgarstka.

Uraz skrętny stawu skokowego doprowadza do uszkodzenia torebki stawowej i więzadeł stabilizujących staw skokowy. A to jest bardzo bolesne i – w pierwszym okresie – prowadzi do powstania rozległego krwiaka oraz obrzęku stawu. Skutkiem uszkodzenia więzadeł może być niestabilność stawu skokowego i zaburzone czucie ułożenia stopy utrudniające chodzenie po nierównym podłożu i wykonywanie bardziej dynamicznych form aktywności.

W przypadku skręcenia lekarz ortopeda-traumatolog zwykle zaleca unieruchomienie stawu skokowego w opatrunku gipsowym lub stabilizatorze, wyższe ułożenie stopy i oszczędzanie kończyny. Później konieczna jest kompleksowa rehabilitacja mającą przywrócić sprawność stopy i stawu. W skręceniach z niewielkim obrzękiem i bez niestabilności nie jest konieczne zakładanie gipsu.

Jeśli jednak lekarz prowadzący leczenie zadecyduje o unieruchomieniu kończyny w gipsie, to przez ten okres i kilka dni po zdjęciu gipsu, zalecane są leki przeciwobrzękowe i chroniące przed powstaniem skrzeplin w żyłach łydki. Takie skrzepliny mogą odrywać się od miejsca powstania i z prądem krwi dostać się żyłami do tętnic płucnych, doprowadzając do zatorowości płucnej.

Typowe dla starszych
Drugim „miejskim” uszkodzeniem, szczególnie częstym wśród osób starszych (które wychodzą z domu i upadają na śliskim chodniku, podpierając się ręką), jest złamanie nadgarstka.

Złamanie takie u młodych osób przebiega zwykle na granicy trzonu i dalszego końca kości promieniowej, tj. w obrębie przynasady kości, zaś u osób starszych kość promieniowa bywa tak osłabiona, że łamie się najpierw sam koniec tworzący staw promieniowo-nadgarstkowy. Ten uraz jest tak powszechny wśród seniorów, że zyskał nazwę „złamanie kości promieniowej w miejscu typowym”. W naszym kręgu kulturowym oddziały urazowo-ortopedyczne przeżywają nierzadko istne oblężenia z powodu złamań nadgarstka w dniu święta Trzech Króli lub w Środę Popielcową.

Leczenie tego złamania zwykle wymaga nastawienia odłamów kości promieniowej. Dokonuje tego lekarz z asystą, czasem za pomocą specjalnego wyciągu. Po nastawieniu złamania przedramię z ręką zostaje unieruchomione w opatrunku gipsowym, który obejmuje tylko część obwodu kończyny (tak, aby nie doszło wskutek obrzęku pourazowego do ucisku naczyń krwionośnych i niedokrwienia ręki). Około 20-30 proc. tych złamań może wymagać ponownego nastawienia lub nawet stabilizacji operacyjnej za pomocą stabilizatora zewnętrznego, drutów lub specjalnego gwoździa śródszpikowego.

Warto pamiętać, że dla starszych osób ręka w gipsie stanowi poważny kłopot, gdyż utrudnia ubieranie się, jedzenie, mycie i załatwianie potrzeb fizjologicznych. Senior z tak typowym złamaniem może więc wymagać pełnej opieki ze strony rodziny.


Ruch i dobre buty
U osób starszych główną przyczyną złamań, szczególnie nadgarstka i w okolicy biodra, jest nie tylko osteoporoza, ale w równym stopniu nieumiejętność upadania, wynikająca ze spadku ogólnej sprawności i koordynacji ruchowej. Tymczasem uprawianie codziennej gimnastyki, utrzymującej stawy i mięśnie w dobrej kondycji, może uchronić przed poważnymi skutkami w razie niefortunnego upadku. Nawet seniorzy, ale ćwiczący, sprawniej reagują odruchowo i umiejętniej upadają, zachowując kontrolę nad sytuacją. Na śliskim chodniku, poza wytrenowaniem, bardzo przydatne może być chodzenie w butach podklejonych podeszwą o zwiększonej przyczepności (np. z tzw. wibramu) oraz po prostu stawianie krótszych kroków.

4.6/5 - (210 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH