Zwyrodnienie plamki żółtej

Studium przypadku – Zwyrodnienie plamki żółtej


Sześćdziesięcioletnia pacjentka prosi farmaceutę o dobór kropli do oczu. Twierdzi, że dużo pracuje przy komputerze i zaczęła mieć ostatnio problemy ze wzrokiem.
Skarży się na zniekształcenia i przymglenia obrazu w centrum widzenia, upośledzenie ostrości wzroku, zaburzenia widzenia kontrastu. Te objawy to – jej zdaniem – wynik przemęczenia. Nosi szkła optyczne, ale u lekarza okulisty ostatni raz była trzy lata temu.

W takiej sytuacji, gdy objawy mogą wskazywać na zwyrodnienie plamki żółtej związanej z wiekiem (AMD), farmaceuta powinien pomóc pacjentce w wykonaniu testu Amslera. Badanie przeprowadza się dla każdego oka osobno. Test polega na obserwacji z odległości 30 cm kwadratu o boku 10 cm. Kwadrat powinien być podzielony czarną lub białą siatką linii przecinających się co 0,5 cm. W centrum siatki znajduje się punkt, na który kieruje się oś widzenia. Jeśli pacjentka widzi fragment siatki Amslera w zniekształconej postaci, farmaceuta powinien zalecić jej niezwłoczną wizytę u specjalisty.

AMD
Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem jest przewlekłą, postępującą chorobą oczu, występującą najczęściej u osób po 50. roku życia. Liczba zachorowań wzrasta wraz z wiekiem. Szacuje się, że na AMD cierpi 1,9 mln Polaków, a choroba ta jest najczęstszą przyczyną całkowitej utraty wzroku u osób po 65. roku życia. Z powodu starzenia się społeczeństwa, liczba chorych stale rośnie – szacuje się, że w ciągu 25 lat ulegnie ona potrojeniu. Dlatego też prowadzone są intensywne badania nad prewencją i metodami jej leczenia.

Objawy
AMD bardzo często zaskakuje pacjenta, gdyż przez dłuższy czas rozwija się bezobjawowo i bezboleśnie. Problemy z widzeniem pojawiają się w dość zaawansowanym stadium choroby.

Do typowych objawów zwyrodnienia plamki żółtej należą: widzenie prostych linii jako linii falistych lub zniekształconych oraz postępujące trudności w czytaniu, zamglenie widzenia, pogorszenie widzenia przy słabym oświetleniu (np. wieczorem), potrzeba korzystania z silniejszego światła przy czytaniu, dwojenie obrazu w jednym oku, matowe widzenie barw, konieczność częstej zmiany okularów, rozszczepianie świateł.
W wyniku tej choroby dochodzi do uszkodzenia siatkówki (a zwłaszcza jej części centralnej – plamki żółtej), co prowadzi do pogorszenia widzenia, ubytków, a nawet do całkowitej utraty wzroku.

Postacie choroby
Wyróżnia się dwa typy schorzenia AMD: postać suchą, która występuje u około 80-90 proc. wszystkich przypadków, oraz postać mokrą (inaczej wysiękową, neowaskularną), która występuje u 10-20 proc. chorych.
Postać sucha rozwija się wolno i powoduje mniejsze uszkodzenia. Przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów. Cechuje się występowaniem złogów w siatkówce i zanikiem nabłonka barwnikowego. Zdecydowanie groźniejsza jest postać mokra, która może występować także u osób młodych. W przebiegu choroby dochodzi do powstania nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych (proces tzw. neowaskularyzacji podsiatkówkowej), które przerastają siatkówkę i uszkadzają komórki. Wytwarzają się blizny, co prowadzi do dalszej degeneracji.
U pacjentów z postacią wysiękową AMD pogorszenie i utrata wzroku może nastąpić bardzo szybko, czasem nawet w ciągu kilku miesięcy. Sucha postać zwyrodnienia plamki u około 15 proc. chorych może przekształcić się w postać wysiękową.

Czynniki ryzyka
Do czynników ryzyka rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej należą m.in.: wiek, niewłaściwa dieta, upośledzenie prawidłowego ukrwienia plamki żółtej, promieniowanie ultrafioletowe, płeć, rasa biała, jasny kolor tęczówki czy wada wzroku (dalekowzroczność).

W miarę starzenia się organizmu dochodzi do zaburzenia równowagi między czynnikami uszkadzającymi a naprawczymi. Procesy metaboliczne ulegają spowolnieniu, są mniej precyzyjne, a reakcje naprawcze mniej sprawne. Dużą rolę przypisuje się również stresowi oksydacyjnemu. Generuje on powstawanie wolnych rodników w tkankach. W zaatakowanych przez wolne rodniki komórkach warstwy pigmentowej zostaje zapoczątkowany proces chorobotwórczy.
Siatkówka jest bardzo narażona na stres oksydacyjny poprzez wysokie zużycie tlenu, wysoką zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz jej ekspozycję na działanie światła. Aby przeciwdziałać temu procesowi, należy spożywać jak najwięcej przeciwutleniaczy, takich jak: witaminy A, C i E, karotenoidy (alfa-karoten, beta-karoten, luteina, kryptoksantyna, astaksantyna oraz zeaksantyna), antocyjany, mikroelementy (cynk, selen, miedź i mangan). Szczególne znaczenie ma luteina i zeaksantyna, które należą do głównych barwników siatkówki i zwane są barwnikiem plamki żółtej.

Do czynników upośledzających prawidłowe ukrwienie plamki żółtej należą: palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, otyłość oraz wysoki poziom cholesterolu.

Na AMD częściej chorują kobiety, zwłaszcza te powyżej 75. roku życia. W tym okresie dwa razy częściej występują u nich zmiany początkowe AMD i aż siedem razy częściej zmiany zaawansowane niż u mężczyzn w tym samym wieku. Zaawansowane formy AMD występują częściej u osób rasy białej niż u osób rasy czarnej. Wiąże się to z ochronnym działaniem melaniny. Z powodu jej mniejszej ilości w oku z jasną tęczówką, na AMD częściej zapadają osoby z niebieską tęczówką.

Duże znaczenie w rozwoju choroby mają również czynniki genetyczne. Naukowcy zidentyfikowali dwa geny, których mutacje odpowiadają za 75 proc. przypadków AMD.

Leczenie i profilaktyka
W ostatnim czasie znacznie zwiększyły się możliwości leczenia AMD, choć żadna z metod nie jest w 100 proc. skuteczna. Największą rolę w procesie leczenia tej choroby odgrywa profilaktyka. Rozwojowi tej choroby można zapobiec poprzez eliminację czynników ryzyka. Rzucenie palenia papierosów, ochrona oczu przed promieniowaniem słonecznym, redukcja nadwagi, ograniczenie alkoholu, odpowiednia dieta, a także jej suplementacja, to podstawa profilaktyki, zwłaszcza dla osób z genetycznymi predyspozycjami do AMD.

W przypadku schorzenia, jakim jest zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem, niezwykle istotne jest poddawanie się regularnym, corocznym badaniom okulistycznym, zwłaszcza przez osoby, które ukończyły 45. rok życia. Należy pamiętać, że nawet nieznaczny spadek ostrości wzroku może wskazywać na rozpoczynające się zwyrodnienie plamki, a wczesna diagnoza znacząco wpływa na rokowanie.

4.9/5 - (148 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH