PMS pod kontrolą

Rozdrażnienie, smutek i wybuchowość to sygnał, że zbliża się miesiączka. W tym czasie władzę nad życiem kobiety przejmują hormony. Jak można złagodzić dolegliwości towarzyszące zespołowi napięcia przedmiesiączkowego?

Na zespół napięcia przedmiesiączkowego, znany jako PMS (Premenstrual Syndrome), cierpi prawie 95 proc. kobiet. Związane z nim dolegliwości towarzyszą im od momentu dojrzewania aż do okresu przekwitania. Jednak jego skutki najbardziej odczuwają panie w grupie wiekowej 30-40 lat.
PMS występuje w drugiej fazie cyklu, nawet do 14 dni przed początkiem krwawienia (najczęściej od 4 do 10 dni). Dolegliwości związane z tym zespołem powstają na skutek wydzielania przez jajniki żeńskich hormonów płciowych. Zwiększa się wówczas produkcja progesteronu, któremu jednocześnie towarzyszy gwałtowny spadek estrogenu. W tym czasie kobiety wpadają w emocjonalne rozchwianie i skarżą się na różne dolegliwości fizyczne. Dodatkowo, wzmożona aktywność progesteronu zaczyna oddziaływać na mózg. W efekcie ten zróżnicowany poziom hormonów w organizmie kobiety przypomina erupcję wulkanu: wzmaga się złość, irytacja, a nawet agresja. Równocześnie obniża się poziom koncentracji, pojawia się stres i zmęczenie. Temu nieprzyjemnemu napięciu może towarzyszyć prawie 150 objawów, które można podzielić na fizyczne i psychiczne (patrz tabela).

Objawy PMS
Mogą one występować pojedynczo lub grupami oraz mieć różne nasilenie. Mimo że w tym okresie każda kobieta inaczej odczuwa ogólny dyskomfort, to zawsze można zaobserwować wzmożoną chwiejność emocjonalną. Zdarzają się przypadki, kiedy dolegliwości związane z napięciem przedmiesiączkowym mogą być bardziej intensywne. Dotyczy to zwłaszcza kobiet cierpiących m.in. na cukrzycę, choroby alergiczne skóry i układu oddechowego (np. astmę oskrzelową) oraz przewlekłe choroby układu pokarmowego.

Przy dolegliwościach PMS bardzo często wzmaga się apetyt na produkty, których w tym czasie powinno się unikać (kawa, mocna herbata, sól, słodycze, ostre przyprawy). Waga ciała wzrasta o 2-4 kg. Kobietom towarzyszy uczucie opuchnięcia, wzdęcia i ciężkości, których powodem jest zatrzymanie wody w organizmie. Za te objawy odpowiedzialne są estrogeny, które pobudzają wydzielanie wazopresyny i aldosteronu.

Charakterystyczne są także bolesność i tkliwość piersi (bolesność uciskowa zwana mastodynią i wrażliwość na dotyk – mastalgia), a także powiększanie się piersi.

Wszystkie te dolegliwości zmniejszają się wraz z pojawieniem się krwawienia miesiączkowego, a po jego ustaniu zupełnie znikają.

Sposób na PMS
Warto poinformować pacjentkę o sposobach na złagodzenie, a nawet całkowite pozbycie się objawów PMS. W dolegliwościach przedmiesiączkowych pomogą: aktywny wysiłek fizyczny, odpoczynek, dieta bogata w witaminy i minerały, odpowiednie nawodnienie organizmu, farmakoterapia. Jeśli wymienione metody nie pomogą, zaleca się wizytę u ginekologa-endokrynologa.

Aktywny wysiłek fizyczny
Rozładowuje napięcie i rozluźnia ciało. Zalecane jest uprawianie gimnastyki lub aerobiku, trening w siłowni lub pływanie. Jeśli takie ćwiczenia są ponad możliwości kobiety, wystarczą codzienne 20-minutowe spacery. Warto się zmobilizować, gdyż każdy wysiłek fizyczny powoduje wydzielanie endorfiny – najlepszego środka na poprawę nastroju.

Odpowiedni odpoczynek
Przynajmniej tydzień przed miesiączką kobieta powinna przypilnować, aby jej sen nie był krótszy niż osiem godzin na dobę. Jeśli jest to możliwe, powinna unikać stresujących sytuacji, a trudniejsze obowiązki zaplanować na pierwszą połowę cyklu.

Bardzo ważna jest umiejętność relaksowania się. Napięcie może zlikwidować odprężająca muzyka, inhalacje, ciepła kąpiel z dodatkiem olejków eterycznych (lawenda, szałwia, gerania) czy z solą morską. Warto spróbować zgłębić techniki relaksacyjne obniżające poziom stresu, takie jak joga czy medytacja. Natomiast dzięki systematycznym masażom kręgosłupa w dolnym odcinku, skurcze będą mniej dokuczliwe.

Właściwa dieta
Warto także wzbogacić dietę w produkty o dużej zawartości witamin A, B, D, E, C. Mogą one pomóc w zmniejszeniu nieprzyjemnych dolegliwości, np. obrzmiałości piersi. Natomiast witaminy z grupy B korzystnie wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego. Należy również pamiętać o uzupełnieniu poziomu żelaza, którego niedobór może być spowodowany comiesięcznymi krwawieniami.

Witamina C zwiększa wchłanianie żelaza, a dodatkowo poprawia wygląd skóry. Negatywny wpływ na cerę, powstawanie wyprysków i podrażnień mają ostre przyprawy. Warto zastąpić je świeżymi ziołami, które działają kojąco i uspokajająco. Istotne jest regularne spożywanie posiłków. Powinno się jeść często, ale w małych ilościach.

Prawidłowe nawodnienie
Trzeba też pamiętać o prawidłowej gospodarce wodnej organizmu. W tych dniach należy unikać picia alkoholu i kawy. Warta polecenia jest natomiast kojąca herbatka z melisy. Należy odstawić także słodycze i sól. Zwłaszcza ten ostatni z wymienionych produktów jest odpowiedzialny za zatrzymywanie płynów ustrojowych w okolicach miednicy i w jelitach. Paradoksalnie, aby temu zapobiec, należy wypijać więcej wody niegazowanej (2 l).
Moczopędnie działają również: natka pietruszki, rzeżucha, arbuz, banany, truskawki, szpinak, pomidory oraz inne warzywa i owoce bogate w potas. Często powinno się jeść brokuły i ryby. Warto przyjrzeć się spożywanym daniom. Powinny być one lekkostrawne i nie zawierać tłuszczu. Należy unikać także produktów powodujących wzdęcia: roślin strączkowych, kapusty, żytniego chleba, marynat, gotowych dań i napojów gazowanych.

Farmaceutyki
Pacjentce cierpiącej na zespół napięcia przedmiesiączkowego możemy również polecić dostępne bez recepty środki przeciwbólowe, rozkurczające i uspokajające. Polecane jest również spożywanie wapnia (rozluźnia mięśnie, działa przeciwobrzękowo) oraz magnezu (koi nerwy). Warto również rekomendować środki witaminowo-mineralne na bazie roślin, np. homeopatyczne.

Konsultacja lekarska
Jeśli mimo zastosowanych środków, dolegliwości nie mijają lub stają się bardziej uciążliwe lub boleśniejsze, a także zaburzają naturalny rytm dnia, konieczna jest konsultacja z lekarzem ginekologiem lub endokrynologiem. Po zbadaniu poziomu hormonów, lekarz doradzi pacjentce odpowiedni sposób na złagodzenie objawów PMS.

Konsultacja: dr n. med. Dorota Rabaniuk

#Moc ziół

• DZIĘGIEL CHIŃSKI – działa przeciwskurczowo
• KALINA KORALOWA – łagodzi bóle brzucha
• LUKRECJA – pomaga przy nadmiernym gromadzeniu wody w organizmie
• MELISA, SZYSZKI CHMIELU – działają uspokajająco
• NIEPOKALANEK MNISI – zmniejsza ból i napięcie piersi w drugiej połowie cyklu
• OLEJ Z WIESIOŁKA – łagodzi objawy depresji, drażliwości (red.)

#OBJAWY FIZYCZNE
• wzdęcia, zaparcia, biegunka
• bolesność i obrzmienie piersi
• migrenowe bóle i zawroty głowy
• bóle w okolicy krzyżowej
• obrzęk kończyn dolnych i górnych
• gwałtowne bicie serca
• częste oddawanie moczu
• mniejsza tolerancja alkoholu
• zmiany skórne: trądzik, pokrzywka
• chrypka, duszności
• napady padaczkowe
• zwiększona podatność na infekcje

#OBJAWY PSYCHICZNE
• uczucie napięcia i niepokoju
• wahania i obniżenie nastroju
• ospałość, senność, zmęczenie, apatia
• stany paniki i lęku
• gwałtowne i agresywne zachowania
• drażliwość, depresja
• gorsza pamięć i koncentracja
• irytacja, nerwowość, agresja
• wybuchy płaczu, depresja
• gwałtowne napady apetytu na słone, słodkie lub ostre potrawy
• niechęć do współżycia