Kruche i łamliwe paznokcie

Wygląd paznokci w dużym stopniu świadczy o kondycji organizmu. Mocne i gładkie wskazują na doskonałe zdrowie. Matowe, zniekształcone, łamliwe sygnalizują choroby, brak witamin i składników mineralnych. Odpowiednia pielęgnacja może poprawić stan paznokci oraz w znacznym stopniu zamaskować istniejące niedoskonałości.

Paznokcie są wytwarzane w wyniku rogowacenia naskórka. Pokrywają grzbietową część opuszek palców, chroniąc je przed urazami i zwiększając precyzję ruchów. Zbudowane są z macierzy, wału paznokciowego, obrąbka, obłączka, płytki paznokciowej i hyponychium.

Budowa
Paznokieć rośnie przez całe życie, jego zawiązki powstają w 10. tygodniu życia płodowego. W 14. tygodniu obecna jest już macierz, a w 20.-24. tygodniu paznokcie są już całkowicie wykształcone. Paznokieć rośnie około 0,1 mm na dobę, ale to może się zmieniać w zależności od wielu czynników. Najszybciej paznokcie rosną dzieciom, ludziom młodym i kobietom w ciąży. Szybciej mężczyznom niż kobietom. Przyrost jest też większy latem. Paznokcie szybciej rosną u ręki dominującej oraz na palcu środkowym. Pełny odrost paznokcia dłoni następuje po sześciu-ośmiu miesiącach.

Część macierzy wystająca spod wału paznokciowego nazywana jest obłączkiem lub lunulą. Jest to białawy półksiężyc, wyraźnie widoczny na kciukach. Kształt lunuli nadaje krzywiznę wolnemu brzegowi paznokcia. Obrąbek (cuticula) jest naskórkowym przedłużeniem wału paznokciowego, zachodzącym na bliższy brzeg paznokcia. Jego rola polega na ochronie macierzy przed wnikaniem czynników infekcyjnych (bakterie, grzyby). Łożysko paznokciowe znajduje się pod płytką paznokciową. Nie bierze ono udziału w tworzeniu paznokcia, a jedynie spełnia wobec niego funkcje odżywcze oraz nadaje mu kierunek wzrastania. Pod wolną częścią płytki, nieprzylegającą do łożyska, znajduje się hyponychium.

Płytka paznokciowa to zrogowaciała, elastyczna, czworoboczna blaszka o grubości 0,5-0,7 mm, składająca się ze 100-150 warstw komórek. Powstaje w wyniku rogowacenia komórek tworzących się w macierzy, czyli warstwie rozrodczej. Macierz to żywy fragment paznokcia. Umiejscowiona jest pod wałem paznokciowym bliższym, w kieszonce naskórkowej o głębokości 3-5 mm. W macierzy zachodzą liczne podziały komórkowe, starsze komórki ulegają powolnemu rogowaceniu (keratynizacji) i są wypychane przez młodsze. Proces keratynizacji polega na powolnym zaniku żywych organelli komórkowych (jądro, cytoplazma) i odkładaniu się nierozpuszczalnych białek (keratyny). Komórki zrogowaciałe mają podłużny kształt, ich oś długa układa się zgodnie z kierunkiem wzrostu paznokcia. W górnych warstwach płytki układają się dachówkowato, a mocne spojenia między nimi tworzone są przez umiejscowione na powierzchni błon komórkowych precypitowane, nierozpuszczalne proteiny (tzw. ciałka Odlanda), które dzięki mocnym wiązaniom dwusiarczkowym nadają płytce twardość.

Pielęgnacja
Zdrowy paznokieć ma gładką powierzchnię, naturalny połysk, różowe zabarwienie, podłużny kształt o łagodnym zakrzywieniu i sprężystą płytkę.

– Bardzo istotne jest prawidłowe stosowanie kosmetyków i wykonywanie zabiegów upiększających, ponieważ błędy w pielęgnacji mogą uszkodzić strukturę paznokci. Żywice epoksydowe i fenol, zawarte w klejach do paznokci i lakierach, mogą powodować odklejanie się płytki. Wadliwie umocowane tipsy często są przyczyną uszkodzenia płytki i wtórnych infekcji bakteryjnych lub grzybiczych – ostrzega dermatolog Monika Serafin. Zabiegi ścierania i zeszlifowywania płytki przed przyklejeniem tipsa lub nałożeniem żelu czy akrylu mogą trwale zniszczyć paznokieć albo łożysko. Barwniki zawarte w lakierach często powodują żółte zabarwienie paznokcia. Dlatego zawsze powinno się stosować najpierw lakier podkładowy. Uszkodzenia skórki (cuticula) i obłączka przez zbyt agresywne wycinanie lub stosowanie metalowych cążek doprowadzają do pobruzdowania i zniekształcenia płytki. Z kolei skracanie paznokci nożyczkami może powodować odkształcenia, kruchość i łamliwość. Paznokcie osłabia także aceton, składnik wielu zmywaczy do paznokci. Dlatego bezpieczniej jest wybierać zmywacze bezacetonowe, za to z zawartością ochronnych wyciągów roślinnych – radzi dermatolog.

Gwarancją zdrowych paznokci jest przestrzeganie diety bogatej w produkty pełnoziarniste, zielone warzywa, soję, drożdże, oleje roślinne. Regenerację płytki zapewni kąpiel w ciepłej oliwie z dodatkiem olejku rozmarynowego. Warto również sięgnąć po odżywki pielęgnacyjne do stosowania w przypadku paznokci łamliwych, rozdwajających się, kruchych. Dostępne są w postaci lakierów i olejków. Pogrubiają one i utwardzają delikatne płytki paznokciowe, dzięki czemu paznokcie stają się odporne na uszkodzenia. W recepturach tych preparatów znajdują się witaminy, wyciągi roślinne, proteiny. Odżywki powinno się stosować trzy razy w tygodniu, nakładając jedną warstwę. Można też profilaktycznie aplikować preparaty antygrzybicze.

Pozytywnie na wygląd paznokci wpływają:

• prawidłowa dieta zawierająca białko, szczególnie aminokwasy (fenyloalamina, metionina, lizyna)
• witaminy i mikroelementy (wapń, żelazo, cynk)
• odpowiednia pielęgnacja polegająca na regularnym nawilżaniu i natłuszczaniu płytki
• stosowanie ochronnych rękawiczek przy kontakcie z brudem, wilgocią i detergentami, bo paznokcie niszczą się 10 razy szybciej niż skóra dłoni
• regularne aplikowanie odżywek ochronnych i zatrzymujących wilgoć w płytce

Odpowiedni pilniczek

Do pielęgnacji naturalnej płytki paznokcia należy używać pilników drobnoziarnistych kryształowych, szklanych lub papierowych, ponieważ ich powierzchnia ścierna uszczelnia krawędź paznokcia, zapobiegając rozdwajaniu.

Negatywny wpływ na wygląd paznokci mają:

• choroby paznokci i całego organizmu
• częsty kontakt z alkalicznymi roztworami, chemikaliami, detergentami
• urazy mechaniczne
• obgryzanie paznokci
• palenie tytoniu
• niewłaściwa dieta