Zachowaj sprawność na długo

Starzenie się społeczeństwa, siedzący tryb życia, nadmierna masa ciała, a z drugiej strony – uprawianie sportów wyczynowych, sprzyjają powstawaniu patologicznych zmian w stawach. Zlekceważenie pierwszych objawów może prowadzić do zwyrodnienia stawów.

Starzenie się społeczeństwa, siedzący tryb życia, nadmierna masa ciała, a z drugiej strony – uprawianie sportów wyczynowych, sprzyjają powstawaniu patologicznych zmian w stawach. Zlekceważenie pierwszych objawów może prowadzić do zwyrodnienia stawów.

Zwyrodnienie stawów może przybierać formę pierwotną (o nieznanej przyczynie) albo wtórną (do której przyczyniają się wcześniejsze urazy, choroby wrodzone i rozwojowe, choroby metaboliczne, zaburzenia hormonalne i inne). Choroba ma podłoże zapalne. Jej podstawową cechą jest upośledzenie funkcji stawów.

Choroba najczęściej atakuje stawy kolanowe, biodrowe oraz kręgosłup. W początkowym stadium objawia się dolegliwościami bólowymi, pojawiającymi się, kiedy zaczynamy się poruszać po wcześniejszym spoczynku. Ból mija w trakcie aktywności ruchowej. Towarzyszy mu sztywność w obrębie stawów. W miarę rozwoju choroby, ból zaczyna nam doskwierać także w czasie odpoczynku. Daje się także zauważyć zmniejszenie ruchliwości w obrębie zajętych stawów, postępujący zanik mięśni oraz deformacje okolic stawowych.

Styl życia
Dla utrzymania zdrowia i sprawności stawów, ważna jest świadomość tego, w jaki sposób styl życia wpływa na kondycję układu mięśniowo-stawowego. Wskazany jest umiarkowany wysiłek fizyczny, dzięki któremu mięśnie i stawy stają się lepiej dotlenione i odżywione. Warto również zadbać o prawidłową masę ciała – obciążenie stawów zbędnymi kilogramami przyczynia się do powstawania miejscowych przeciążeń i urazów.

Prewencja i leczenie
Działania podejmowane w walce z chorobą zwyrodnieniową stawów mają na celu łagodzenie bólu, poprawę sprawności fizycznej, zapobieganie chorobie bądź hamowanie jej postępu oraz poprawę jakości życia. Terapia choroby zwyrodnieniowej stawów obejmuje leczenie niefarmakologiczne (redukcja masy ciała, zmiana stylu życia, ćwiczenia usprawniające, zapobieganie przeciążeniom), farmakologiczne (podawanie leków), oraz operacyjne.

Wśród preparatów farmaceutycznych, stosowanych w zapobieganiu i leczeniu zwyrodnienia stawów, wyróżnić można leki przeciwbólowe (w pierwszej kolejności paracetamol, a w razie niepowodzenia terapii niesteroidowe leki przeciwzapalne lub/oraz analgetyki opioidowe), tzw. wolno działające leki objawowe (siarczan glukozaminy, kwas hialuronowy, siarczan chondroityny, diacereina, nieulegające zmydleniu oleje z awokado i soi), glikokortykosteroidy podawane miejscowo w przypadku towarzyszącego odczynu zapalnego i inne (np. doksycyklina hamująca rozpad kolagenu).

Składniki odżywcze
Duże znaczenie ma również dieta. Prawidłowe funkcjonowanie chrząstki stawowej wymaga dostarczania właściwej dawki składników odżywczych, witamin (np. witaminy C) i minerałów (cynku, magnezu, miedzi, selenu). Udowodniono również znaczenie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 dla poprawy sprawności stawów oraz łagodzenia objawów bólowych towarzyszących chorobie. Pomocniczo w terapii stosuje się także wyciągi z kłącza imbiru lekarskiego, który wykazuje działanie ochronne na chrząstkę stawową oraz wspiera prawidłową reakcję organizmu na procesy zapalne.

Pomimo szerokiego dostępu do preparatów farmaceutycznych, trzeba pamiętać, że możliwości hamowania postępu choroby oraz odwracania patologicznych zmian w obrębie stawów są niewielkie. Dlatego warto jak najszybciej rozpocząć działania zapobiegające zwyrodnieniu stawów.

**Siarczan glukozaminy **
Podawany zewnętrznie, wpływa korzystnie na czynność chrząstki.
Preparaty proste:

• Arthron Flex – kapsułki
• Arthrostop Classic – tabletki
• Artresan 1 a day – tabletki powlekane
• Preparaty złożone:
• Arthron Complex – tabletki powlekane
• Doppelherz aktiv Na stawy – kapsułki
• Flexus – tabletki
• Odnovit – proszek do przygotowania płynu doustnego
• Reuma Duet – kapsułki
• Zinaxin Rebuild – kapsułki

Kwas hialuronowy
Zwiększa lepkość płynu stawowego i ułatwia poślizg powierzchni stawowych. Zwiększa przenikanie substancji odżywczych do chrząstki stawowej.
Preparaty proste:

• Jointex – roztwór do wstrzykiwań dostawowych
• NeoVisc – roztwór do wstrzykiwań dostawowych
• Orton – tabletki powlekane
• Preparaty złożone:
• Flexus – tabletki

Siarczan chondroityny (kwas chondroitynosiarkowy)
Nadaje chrząstce odpowiednie właściwości mechaniczne. Bierze udział w metabolizmie kości, zmniejszając wydalanie wapnia oraz zwiększając jego wychwyt. Spowalnia procesy degeneracyjne chrząstki.
Preparaty złożone:

• Arthron Complex – tabletki powlekane
• Doppelherz aktiv Na stawy – kapsułki
• Flexus – tabletki
• Reuma Duet – kapsułki

Nieulegające zmydleniu oleje z awokado i soi
Wpływają korzystnie na odbudowę macierzy pozakomórkowej chrząstki stawowej prawdopodobnie poprzez zwiększenie ekspresji czynnika wzrostowego TNF-beta w chondrocytach.

• Piascledine 300 – kapsułki

Diacereina
Wpływa na metabolizm chrząstki stawowej.
W Polsce substancja niezarejestrowana

Zwiększone ryzyko
U niektórych osób proces uszkodzenia chrząstki stawowej postępuje szybciej niż u innych. Do grupy ryzyka należą:

• ludzie otyli
• sportowcy wyczynowi
• osoby o małej aktywności fizycznej, z osłabionymi mięśniami
• ludzie pra cujący w zawodach wymuszających określoną pozycję (np. pracownicy biurowi, górnicy)
• osoby z wadami postawy, np. skrzywieniem kręgosłupa czy wrodzoną dysplazją stawu biodrowego
• osoby, które w przeszłości doznały urazów