WZW A

WZW A


Poprawa warunków sanitarnych powoduje, że zmniejsza się częstość zachorowań na WZW A, ale jednocześnie przyczynia się do wzrostu liczby osób wrażliwych na zakażenie wirusem HAV. Dlatego przed wyjazdem do krajów o niższym standardzie warunków higienicznych zaleca się szczepienie ochronne.

WZW A jest ostrą chorobą wirusową występującą ze zróżnicowaną częstością na całym świecie. Ponieważ zakażenie wirusem HAV (Hepatitis A Virus) wywołującym WZW A jest przenoszone drogą pokarmową, podstawową rolę w zapobieganiu chorobie odgrywa zastosowanie odpowiednich standardów sanitarnych, zwłaszcza dotyczących żywności i ujęć wody pitnej. Źródło zakażenia stanowi osoba z WZW A, która wydala HAV z kałem. U osoby zakażonej HAV wirus namnaża się w komórkach wątroby, następnie jest wydzielany do żółci, z którą przechodzi do światła jelita.

Okres wylęgania choroby wynosi od dwóch do sześciu tygodni, zwykle około jednego miesiąca. Szczyt wydalania wirusa, a więc i okres najwyższej zakaźności, przypada na ostatni tydzień przed wystąpieniem objawów klinicznych WZW. Wśród tych objawów wymienia się żółtaczkę, mocz koloru ciemnego piwa i odbarwione stolce. Od momentu pojawienia się tych objawów namnażanie się wirusa w komórkach wątroby i wydalanie z kałem zanika, stanowiąc początek okresu zdrowienia. Okres utrzymywania się w komórkach wątroby zmian chorobowych, których odzwierciedleniem są nieprawidłowe wyniki badań biochemicznych, jest zróżnicowany i najczęściej trwa kilka tygodni. WZW A nie daje odległych następstw klinicznych w postaci przewlekłych zapaleń ani marskości wątroby.

Nietypowy przebieg
Przedstawiony przebieg choroby jest typowy dla większości przypadków WZW A. Obserwuje się jednak pewne różnice. Przede wszystkim ogromna większość zakażeń HAV, zwłaszcza u dzieci, przebiega klinicznie bezobjawowo, bez charakterystycznego zażółcenia białkówek oczu i skóry, braku ciemnego moczu i odbarwionych stolców. Mogą wystąpić jedynie: okres złego samopoczucia (od jednego do dwóch tygodni), nudności, wymioty, brak apetytu, bóle mięśniowo-stawowe, niska gorączka. Z kolei zakażenie w wieku dorosłym może mieć przebieg klinicznie poważniejszy i okres ostrej choroby może trwać dłużej. W rzadkich przypadkach – z częstością 1:1000 przypadków – głównie wśród osób powyżej 50 lat może wystąpić WZW A z cechami niewydolności funkcji wątroby o piorunującym przebiegu i z zagrożeniem życia.

„Pamiątka” z podróży
W związku z istnieniem odmiennych stref endemiczności zachorowań na WZW A (patrz tabela 1), istnieje też odmienna sytuacja epidemiologiczna wśród różnych populacji świata. W krajach o wysokiej endemiczności istnieje naturalna odporność u osób dorosłych po przebyciu zakażenia w wieku dziecięcym. Natomiast w krajach o niskiej i bardzo niskiej endemiczności populacja jest nieodporna, a zachorowania są przeważnie „przywożone” z zagranicy. Takie przypadki zakażenia HAV mogą być przyczyną lokalnych epidemii, stąd w podróżach do rejonów endemicznych szczególne znaczenie mają szczepienia ochronne i higiena posiłków. Należy podkreślić, że sytuacja epidemiologiczna w poszczególnych krajach jest zmienna i wraz z poprawą warunków sanitarnych zmniejsza się częstość zachorowań i rośnie populacja osób wrażliwych na zakażenie WZW A.

Profilaktyka
Zapobieganie WZW A polega głównie na przecięciu dróg szerzenia się zakażenia i immunoprofilaktyce. Odpowiednie postępowanie ze ściekami komunalnymi, właściwe warunki sanitarne ujęć wody oraz unikanie zanieczyszczeń fekaliami ograniczają liczbę zakażeń HAV, a także innych zakażeń przenoszonych drogą pokarmową. Mycie rąk przed przystąpieniem do przygotowania posiłków, odpowiednie postępowanie z produktami spożywczymi, zwłaszcza poddawanie ich zabiegom termicznym przed spożyciem, zapobiegają takim zakażeniom w warunkach domowych.

Immunoprofilaktyka czynna i bierna WZW A obejmuje postępowanie przed ekspozycją na HAV i po niej. Postępowanie przedekspozycyjne polega głównie na szczepieniach ochronnych. W wyjątkowych przypadkach (np. konieczność natychmiastowego wyjazdu do regionu endemicznego) stosuje się immunoprofilaktykę bierną polegającą na podawaniu preparatu immunoglobulin domięśniowo. W postępowaniu poekspozycyjnym podaje się domięśniowo preparat immunoglobulin nie później niż dwa tygodnie od ekspozycji na zakażenie HAV. Jeżeli zastosowana jest immunoprofilaktyka bierna, można rozważyć jej uzupełnienie o immunoprofilaktykę czynną, czyli o podanie szczepionki.

Szczepionki
Pierwsza szczepionka została wprowadzona w 1991 roku. Obecnie dostępne szczepionki przeciw WZW A zawierają zabite drobnoustroje (inaktywowany HAV). Istnieją szczepionki monowalentne, uodporniające tylko przeciw WZW A i szczepionki poliwalentne. Spośród tych ostatnich w Polsce dostępna jest szczepionka Twinrix (GlaxoSmithKline) uodporniająca jednocześnie przeciw WZW A i WZW B. Występuje w dawkach dla dzieci (Twinrix Junior) i dla dorosłych (Twinrix Adult). Szczepionki monowalentne dostępne są w dawkach pediatrycznych i w dawkach dla dorosłych. Są nimi szczepionki Havrix 720 i Havrix 1440 (GlaxoSmithKline) oraz Vaqta 25 i Vaqta 50 (Merck, Sharp and Dohme). Trzecia szczepionka monowalentna zarejestrowana w Polsce, Avaxim (Sanofi Pasteur), jest wskazana dla osób powyżej 16. roku życia.

Grupy ryzyka
Wskazania do szczepień przeciw WZW A obejmują głównie osoby z grupy zwiększonego ryzyka na zakażenie, tj. osoby podróżujące do regionów endemicznych, pracowników zakładów usług wodno-kanalizacyjnych mających kontakt ze ściekami i odpadami oraz osoby ze współistniejącym schorzeniem miąższu wątroby. Wskazane są także szczepienia osób zajmujących się przetwórstwem żywności, pracowników zakładów zbiorowego żywienia, żłobków i przedszkoli, ośrodków rehabilitacji dzieci i młodzieży. Celowe jest również szczepienie pracowników służby zdrowia z oddziałów pediatrycznych i gastroenterologicznych. Ze względu na styl życia szczepienie można zalecać również narkomanom.


#Tab. 1. Strefy endemiczności zakażenia WZW A

  • Bardzo wysoka – występuje w krajach Afryki, Azji Południowo-Wschodniej i Ameryki Południowej, w miejscach o bardzo niskim standardzie higieny i dużym przeludnieniu; średni wiek zakażonych wynosi 5 lat.
  • Wysoka – występuje w Brazylii, Chinach, Ameryce Łacińskiej; najwięcej zakażeń w wieku 5-14 lat.
  • Pośrednia – występuje w Europie Południowej i na Bliskim Wschodzie; najwięcej zakażeń w wieku 5-24 lat.
  • Niska – występuje w Europie Zachodniej i Środkowej, USA, Australii; najwięcej zakażeń w wieku 5-40 lat.
  • Bardzo niska – występuje w Japonii, Skandynawii; zakażenia głównie u osób powyżej 20. r.ż.

#Tab. 2. Szczepienia przed podróżą
Przed wyjazdem w podróż zagraniczną warto zaszczepić się przeciwko WZW A i WZW B. Zagrożenia związane z tymi chorobami są znacząco większe w przypadku podróży do krajów tropikalnych.

Poniżej kilka rad dla podróżników:

  • zachowuj odpowiednią higienę (myj dłonie po wizycie w toalecie),
  • unikaj skażonej wody i żywności,
  • pij tylko napoje w puszkach lub butelkowane,
  • stosuj immunoprofilaktykę czynną (szczepienia wykonane kilka tygodni przed wyjazdem) i bierną,
  • unikaj przypadkowych kontaktów seksualnych,
  • podróżując z dziećmi, zadbaj o odpowiednie warunki higieniczne do przygotowania jedzenia i picia, a więc zaplecze logistyczne (mleko, potrawy, butelki, smoczki),
  • jedząc owoce (zawsze umyte!), staraj się przestrzegać zasady „obierz lub zapomnij” (peel it or forget it).
4.9/5 - (341 votes)

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH