Wirusowe zapalenie wątroby

Wirusowe zapalenie wątroby


Nowe wyniki badań naukowych pozwalają na dokładniejszą diagnostykę wirusowego zapalenia wątroby i bardziej precyzyjne analizy epidemiologiczne niż to miało miejsce w ostatnich dziesięcioleciach ubiegłego wieku. Niestety mimo rozwoju medycyny nadal nie wynaleziono szczepionek na wszystkie typy wirusa wywołującego tę chorobę.

Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) jest chorobą znaną od czasów starożytnych. W oparciu o źródła babilońskie i starochińskie stwierdzono, że opis żółtaczki jako objawu choroby istniał od wielu wieków. Również w starożytnym Rzymie opisywano występowanie żółtaczki wśród żołnierzy legionów rzymskich. Wojny, kataklizmy, masowe migracje ludności i skupiska ludzi żyjących w złych warunkach sanitarnych sprzyjały powstawaniu epidemii WZW.

Drogi zakażeń
Coraz lepiej określany profil epidemiologiczny choroby pozwolił na stwierdzenie, że część przypadków WZW jest związana z zakażeniami drogą pokarmową, natomiast inne związane są z zakażeniami drogami pozajelitowymi. Zmiana stylu życia części społeczeństwa – głównie rozpowszechnienie narkomanii, tatuowania i wzrost liczby osób podróżujących do krajów atrakcyjnych turystycznie, lecz znanych z endemicznego występowania choroby – spowodowała powstanie wyraźnie zdefiniowanych grup ryzyka na zakażenia wirusami WZW.

W czasach współczesnych częstą drogą zakażeń wirusami powodującymi WZW stały się zakażenia wewnątrzszpitalne oraz inwazyjne zabiegi medyczne, zwłaszcza te związane z naruszeniem ciągłości tkanek. Zagrożenie mogą stanowić procedury ratujące życie, np. przetoczenia krwi i produktów krwiopochodnych.

W latach 80. ubiegłego wieku okazało się, że wiele sposobów i technik pracy personelu służby zdrowia naraża ich samych, a także ich pacjentów na zakażenie HIV i wirusami WZW. Ten poważny problem postanowiono rozwiązać poprzez opracowanie odpowiednich procedur bezpieczeństwa pracy i zapewnienia sterylności narzędzi medycznych.

Poprawa bezpieczeństwa
Nowe wyniki badań naukowych pozwoliły na dokładniejszą diagnostykę WZW i dokładne analizy epidemiologiczne. W latach 70. ubiegłego wieku wprowadzono do powszechnego stosowania metody diagnostyki zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B – HBV (Hepatitis B Virus). W latach 80. rutynowa diagnostyka etiologiczna zakażeń w przypadkach WZW objęła również wykrywanie HAV (Hepatitis A Virus) w przypadkach wirusowego zapalenia wątroby typu A (WZW A). Wprowadzenie do diagnostyki laboratoryjnej testów diagnozujących zakażenie HIV pozwoliło na znaczne podwyższenie poziomu bezpieczeństwa krwi do przetoczeń i do produkcji preparatów krwiopochodnych. Jednak część porcji krwi pobranej od dawców nadal wywoływała potransfuzyjne WZW. Dopiero wykrycie wirusa zapalenia wątroby typu C – HCV (Hepatitis C Virus) i wprowadzenie od 1993 roku rutynowej diagnostyki dawców w kierunku HBV, HCV i HIV zminimalizowało możliwość zakażeń WZW drogą przetoczeń krwi. Dalszą poprawę bezpieczeństwa krwi wprowadził wymóg stosowania od 2002 roku czułych testów diagnostycznych opartych na wykrywaniu kwasów nukleinowych wirusów przenoszonych z krwią.

Typy wirusów
Coraz lepsze metody diagnostyczne zakażeń wywołujących WZW pozwoliły na wyodrębnienie znanych obecnie wirusów związanych z tą chorobą. Rozróżnia się:
• HAV – wirus wywołujący WZW A,
• HBV – wirus wywołujący WZW B,
• HCV – wirus wywołujący WZW C,
• HDV – wirus wywołujący WZW D,
• HEV – wirus wywołujący WZW E.

Wirusy wywołujące WZW nazwane są wirusami hepatotropowymi (gr. hepar – wątroba), ponieważ komórką docelową, w której się namnażają, jest komórka wątrobowa – hepatocyt. Wśród wirusów hepatotropowych istnieją podobieństwa i różnice ich cyklu życiowego. HAV i HEV są wirusami przenoszonymi niemal wyłącznie drogą pokarmową. HBV, HDV i HCV przenoszone są wraz z zakażoną krwią lub innymi płynami tkankowymi drogami pozajelitowymi. Co więcej, HDV nie powoduje zakażeń samoistnie, lecz wymaga jednoczesnej obecności HBV, ponieważ do swojej budowy struktury białkowo-lipidowej wykorzystuje otoczki HBV. Dlatego WZW D może wystąpić tylko jako współzakażenie HBV i HDV lub nadkażenie HDV osoby wcześniej zakażonej HBV.

Objawy charakterystyczne i niecharakterystyczne
Niezależnie od typu etiologicznego WZW ich objawy kliniczne są podobne. Charakterystyczne jest zażółcenie białkówek oczu i skóry, oddawanie ciemnego moczu i odbarwione stolce. Zmiany te spowodowane są zaburzeniami w przemianach biochemicznych i w wydzielaniu żółci w zajętych przez wirus hepatocytach.

Powyższe charakterystyczne ob­jawy kliniczne WZW mogą być poprzedzone objawami niecharakterystycznymi, takimi jak: nudności, wymioty lub bóle mięśniowo-stawowe. Mówi się wówczas o objawach zwiastunowych (prodromalnych) WZW, które następują po okresie wylęgania (inkubacji) choroby. Okres wylęgania jest różny dla poszczególnych wirusów i może się wahać od około 2 tygodni (w zakażeniach HAV) do około 6 miesięcy (w zakażeniach HBV). Z kolei w przypadkach zakażeń HCV okres wylęgania może być trudny do określenia, a okres dolegliwości zwiastunowych choroby może mieć przebieg łagodny i być bagatelizowany. W dużym odsetku przypadków WZW C zakażenie HCV jest diagnozowane przypadkowo, i trudno ocenić, ile czasu upłynęło od momentu zakażenia.

Przebieg kliniczny
Także przebieg kliniczny poszczególnych postaci etiologicznych WZW może być różny. W typowych przypadkach po okresie wylęgania i okresie zwiastunów następuje faza ostrej choroby. Rozpoczyna się ona od wystąpienia przedstawionych powyżej charakterystycznych objawów żółtaczkowych. Potem następuje faza zdrowienia trwająca zwykle tygodnie lub miesiące. Obserwacja kliniczna pacjenta polega głównie na ocenie stanu czynnościowego komórek wątroby na podstawie biochemicznych badań próbek krwi. W części przypadków w przebiegu zakażeń HBV, HCV i HDV następuje przejście do zakażenia przewlekłego, które może zakończyć się wyzdrowieniem w okresie późniejszym lub może doprowadzić do rozwoju marskości i ewentualnie do powstania raka pierwotnego wątroby.

Ochrona
Jednym z większych sukcesów nauk medycznych ostatnich dziesięcioleci było opracowanie szczepionek chroniących przed rozwojem niektórych typów wirusowego zapalenia wątroby. Obecnie istnieją szczepionki chroniące przed rozwojem WZW A, WZW B i WZW D. W końcowym etapie badań klinicznych jest szczepionka zapobiegająca WZW E. Niestety, nadal nie ma szczepionki chroniącej przed WZW C, choć ten typ etiologiczny jest obecnie dominujący w krajach rozwiniętych.

4.5/5 - (280 votes)

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH