Przyczyny krwotoków z nosa

Niemal każdemu z nas leciała kiedyś krew z nosa. Większość tego typu krwawień zwykle ustępuje samoistnie. Niekiedy jednak krwawienie z nosa może być potencjalnie niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia.

Najczęściej krwawiącym miejscem w nosie (90 proc. przypadków) jest tzw. splot Kiesselbacha, czyli miejsce w przedniej części przegrody nosa, gdzie naczynia krwionośne biegną tuż pod błoną śluzową, na chrząstce. Utrata krwi może następować również przez sploty tętnicze, żylne i jamiste znajdujące się na bocznej ścianie w tylnej części nosa, zwłaszcza w obrębie tzw. małżowiny nosowej dolnej. Najtrudniejsze w opanowaniu – ze względu na lokalizację – są krwawienia ze splotu nosowo‑gardłowego (Woodruffa).

Krwawienia dzielą się na: miejscowe (około 30 proc. przypadków) i ogólne (wtórne, 70 proc. przypadków). Te ostatnie są konsekwencją chorób i zmian patologicznych w organizmie, umiejscowionych poza obszarem nosa i zatok przynosowych.

Krwawienia miejscowe
Do przyczyn miejscowych krwawień zaliczamy m.in. mikrourazy splotu Kiesselbacha, czynniki środowiskowe, nadużywanie kropli obkurczających, polipy przegrody, obecność w nosie ciał obcych, urazy, a także zabiegi chirurgiczne.

Mikrourazy splotu Kiesselbacha mogą powstać na skutek dłubania w nosie. Te krwawienia są na ogół łagodne i krótkie. Bardziej uciążliwą przypadłością są natomiast idiopatyczne (tzn. bez ustalonej przyczyny), łagodne, nawrotowe krwawienia u dzieci i młodzieży. Przyczyną tych krwawień może być zbyt suche powietrze. Uszkadzająco na błony śluzowe nosa działają również zawarte w pyłach i oparach substancje, np. benzyna, amoniak, kwas siarkowy.

Zbyt długie stosowanie kropli obkurczających błonę śluzową nosa może spowodować jej uszkodzenie, a także uszkodzenie znajdujących się tam naczyń. Istotną przyczyną miejscowych krwawień są również tzw. krwawiące polipy przegrody nosa, które łatwo mogą ulec uszkodzeniu. U dzieci natomiast miejscowe krwawienie może wywołać obecność ciała obcego w jamie nosa. Zwykle ma ono postać jednostronnego krwawienia ze współwystępującym cuchnącym wyciekiem ropnym.

Nie należy lekceważyć pourazowych krwawień z nosa. Mogą one sygnalizować złamanie szczęki, oczodołu, podstawy czaszki. Niezwykle niebezpieczne dla życia jest uszkodzenie tzw. syfonu tętnicy szyjnej, które może się objawiać masywnymi, nawracającymi krwawieniami zaraz po urazie lub nawet kilka tygodni po nim.

Krwawienia mogą się również pojawiać po zabiegach chirurgicznych, np. po operacji korekcyjnej przegrody nosa lub usunięciu polipów. W takich przypadkach zaleca się stały kontakt z lekarzem lub ośrodkiem nadzorującym leczenie. Krwawienie z nosa może być także pierwszym zwiastunem chorób nowotworowych nosa, zatok przynosowych czy nosogardła.

Wtórne krwawienia
Do przyczyn wtórnych krwawień z nosa zalicza się: infekcje i reakcje alergiczne w obrębie górnych dróg oddechowych (w tym przypadku krwawienia przebiegają łagodnie i krótko), zmiany patologiczne naczyń i układu krążenia, choroby krwi i skazy krwotoczne, przyjmowanie leków hamujących krzepnięcie krwi (np. kumaryna, aspiryna, heparyna, leki przeciwzapalne), niektóre choroby endokrynologiczne, niewydolność wątroby i nerek.

Spośród zmian patologicznych naczyń i układu krążenia wywołujących obfite krwawienia z nosa należy wymienić: nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, przewlekłą niewydolność krążenia, wrodzoną chorobę naczyń Rendu-Oslera-Webera.

Diagnostyka
Rozpoznanie przyczyny wywołującej krwawienia z nosa powinno być przeprowadzone przez lekarza laryngologa. Postępowanie lekarskie zazwyczaj polega na dokładnym zebraniu wywiadu oraz na badaniu fizykalnym, które powinno wskazać lokalizację miejsca krwawiącego (tzw. rynoskopia lub endoskopia). Ocenie podlega również ciśnienie tętnicze krwi i funkcje układu krążenia pacjenta. Wykonuje się także badania morfologii i krzepliwości krwi. Przy podejrzeniu urazowego tła dolegliwości zaleca się badanie radiologiczne struktur nosa, zatok i czaszki (rtg., tomografia komputerowa).

Przy podejrzeniu istnienia innych przyczyn ogólnoustrojowych krwawień, konieczna jest pomoc lekarzy innych specjalności.

Postępowanie
Aby powstrzymać niewielkie krwawienie z nosa, należy przede wszystkim zadbać o właściwe ułożenie pacjenta. Wypływająca krew nie powinna być połykana ani aspirowana (wciągana) do dolnych dróg oddechowych. Nie należy więc odchylać głowy. Chory powinien przyjąć pozycję półsiedzącą, pochyloną do przodu lub powinien leżeć na boku. Zapewnia to właściwą ewakuację krwi poza obszar dróg oddechowych i przewodu pokarmowego.

Przy łagodnych krwawieniach, np. z powodu wysychania śluzówki, zaleca się kilkuminutowe uciśniecie skrzydełek nosa, a następnie zastosowanie preparatów natłuszczająco-nawilżających lub żeli o działaniu hemostatycznym.

Nieduże, punktowe krwawienia z przegrody nosa można opanować zabiegami miejscowej koagulacji (zamykanie naczynek) lub chemicznej kauteryzacji (przyżegania) kwasem trójchlorooctowym i azotanem srebra. Praktykowane jest również ostrzyknięcie miejsca krwawiącego środkami zwężającymi naczynia krwionośne. Większe krwawienia wymagają założenia przez lekarza tzw. tamponady.

Choć większość krwawień z nosa nie stanowi niebezpieczeństwa dla zdrowia pacjenta, to dobrze byłoby jednak zasięgnąć porady laryngologa.

#Przyczyny krwawień z nosa

• mikrourazy splotu Kiesselbacha (np. na skutek dłubania w nosie)
• czynniki środowiskowe (zbyt suche powietrze, substancje zawarte w pyłach i oparach, np. benzyna, amoniak, kwas siarkowy)
• nadużywanie kropli obkurczających
• polipy przegrody nosowej
• obecność ciał obcych w nosie
• urazy powypadkowe
• zabiegi chirurgiczne
• infekcje i reakcje alergiczne w obrębie górnych dróg oddechowych
• zmiany patologiczne naczyń i układu krążenia
• choroby krwi i skazy krwotoczne
• przyjmowanie leków hamujących krzepnięcie krwi (np. kumaryna, aspiryna, heparyna, leki przeciwzapalne)
• niektóre choroby endokrynologiczne
• niewydolność wątroby i nerek