Męska sprawa

Rak gruczołu krokowego to niekontrolowany rozrost chorobowo zmienionych komórek w obrębie tego gruczołu. Rak może szerzyć się przez ciągłość – czyli na otaczające gruczoł krokowy narządy oraz dając przerzuty odległe – do węzłów chłonnych, kości, płuc, wątroby.
Dane epidemiologiczne wskazują, że rak gruczołu krokowego zaliczany jest, zaraz po raku płuc, do najczęściej diagnozowanych nowotworów u mężczyzn w Polsce. Najnowsze dane Krajowego Rejestru Nowotworów pokazują, że w Polsce rak prostaty dotyka ponad 8 tys. mężczyzn rocznie,
a umieralność kształtuje się na poziomie około 4 tys. rocznie. W ostatnich dekadach obserwuje się wyraźny wzrost zachorowań na raka gruczołu krokowego wśród mężczyzn powyżej 45. roku życia oraz wzrost liczby zgonów z powodu tego nowotworu wśród mężczyzn będących pomiędzy 50. a 79. rokiem życia.

Rak gruczołu krokowego przez długi czas może przebiegać bezobjawowo. Dolegliwości, jakie mogą występować nie są tylko typowe dla raka gruczołu krokowego. Częste oddawanie moczu w ciągu dnia i/lub w nocy, gwałtowne parcie na pęcherz czy zwężenie strumienia moczu są charakterystycznymi objawami dla łagodnego rozrostu gruczołu krokowego – mogą być jednak również pierwszym sygnałem raka. Bardziej niepokojąca wydaje się być obecność krwi w moczu, nasieniu, bóle w okolicy krocza, zatrzymanie moczu.
Gdy choroba jest bardziej zaawansowana można zaobserwować spadek masy ciała, osłabienie, uogólnione bóle – szczególnie kości miednicy i kręgosłupa.

Jeśli rak gruczołu krokowego wrasta do pęcherza moczowego może dojść do zablokowania odpływu moczu przez moczowody z nerek – występuje wówczas skąpa ilość moczu, nudności, bóle okolicy lędźwiowej, krwiomocz.
U osób z rozsianą chorobą może występować anemia, zaburzenia krzepnięcia czy objawy porażenne związane z przerzutami nowotworowymi.
Podstawowym badaniem w diagnostyce raka gruczołu krokowego jest oznaczenie stężenia PSA (z ang. Prostate Specific Antigen – substancja białkowa wytwarzana przez komórki gruczołu krokowego; zakres normy PSA wynosi od 0-4 ng/ml) oraz badanie per rectum (palcem przez odbyt). Aby dowiedzieć się jakie jest stężenie PSA wystarczy oddać krew do badania. Jeśli wynik będzie budził wątpliwości lub będzie nieprawidłowy, wówczas kieruje się pacjenta na biopsję gruczołu krokowego, która polega na pobraniu od kilku do kilkunastu drobnych wycinków
z gruczołu krokowego. Wykonuje się ją pod kontrolą USG, w znieczuleniu miejscowym. Pobrany w ten sposób materiał zostaje poddany badaniu mikroskopowemu, od którego zależy rozpoznanie raka gruczołu krokowego.

Każdy mężczyzna po 45. roku życia powinien mieć wykonane badanie per rectum oraz oznaczenie PSA z krwi. Badania powinno się powtarzać co roku. Im wcześniej wykryty nowotwór, tym większa szansa na całkowite wyleczenie. Raka gruczołu krokowego leczy się poprzez „czujne wyczekiwanie”, inaczej „baczną obserwację” – czyli leczenie odroczone, leczenie chirurgiczne, radioterapię, terapię hormonalną oraz chemioterapię.

W zależności od wdrożonego sposobu leczenia, mogą występować różne powikłania, takie jak: zaburzenia erekcji, nietrzymanie moczu, powikłania związane z radioterapią pęcherza i odbytnicy, powikłania związane z leczeniem hormonalnym. Istnieją mniej lub bardziej skuteczne metody leczenia powyższych powikłań. Po leczeniu raka gruczołu krokowego bardzo ważne jest stosowanie się do zaleceń lekarskich. Dotyczy to przede wszystkim regularnego oznaczania stężenia PSA w surowicy krwi. Zwiększające się stężenie PSA oznacza wznowę/progresję raka. Wcześnie wykryta progresja raka skutkuje szybkim wprowadzeniem odpowiedniego leczenia, które ma na celu spowolnienie rozwoju choroby.
Radzenie sobie z powikłaniami, np. z nietrzymaniem moczu, wymaga również pewnej dozy samodyscypliny – regularnego wykonywania ćwiczeń mięśni Kegla (mięśni dna miednicy) i przyjmowania leków wg zaleceń lekarza, które zwiększą skuteczność terapii.
Stosowanie racjonalnej diety, utrzymywanie prawidłowej wagi ciała, wysiłek fizyczny – wszystko to również wpływa na ogólną formę pacjenta i tym samym powodzenie leczenia.