Łagodzenie bólów mięśni i stawów

Pacjenci, którzy skarżą się na bóle w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego, zwykle cierpią z powodu przeciążenia mięśni szkieletowych i tkanek okołostawowych, zapalenia ścięgien lub innych chorób ścięgien i wiązadeł, bądź choroby zwyrodnieniowej stawów oraz RZS.

W wielu przypadkach leczenie ma charakter przewlekły i musi być prowadzone pod opieką lekarza. Farmaceuta zwykle może zaproponować jedynie doraźną pomoc lub leczenie wspomagające. Podstawowym celem terapii jest przyniesienie ulgi w bólu. Często konieczne jest też odciążenie bolącej kończyny.

Leki przeciwbólowe
Najszybciej ulgę w bólu przyniosą doustne preparaty przeciwbólowe, takie jak paracetamol i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Jeśli siła ich działania jest niewystarczająca, to można spróbować leków wieloskładnikowych, w których substancje te występują w połączeniu ze składnikami wzmacniającymi ich działanie, np. kofeiną czy kodeiną. Paracetamol jest najbezpieczniejszym z tych leków, dlatego powinien być stosowany w pierwszym rzucie. Lekiem podstawowym w łagodzeniu tego typu dolegliwości jest ibuprofen, który działa dłużej od paracetamolu, a przy tym po kilku dniach zaczyna wykazywać efekt przeciwzapalny i jest obciążony mniejszym ryzykiem działań niepożądanych niż inne leki z grupy NLPZ. Należy jednak unikać jego stosowania u osób w podeszłym wieku i astmatyków. Samoleczenie tymi preparatami nie powinno przekraczać 7-10 dni. Po tym czasie konieczna będzie konsultacja lekarska.

Leczenie miejscowe
Na rynku dostępnych jest wiele maści, kremów i żeli zawierających niesteroidowe leki przeciwzapalne (diklofenak, ketoprofen, naproksen, słabszy od nich ibuprofen oraz działającą głównie przeciwzapalnie indometacynę). Preparaty te łagodzą dolegliwości bólowe słabiej niż po podaniu postaci doustnych tych leków, ale niosą mniejsze ryzyko działań niepożądanych.

Niektóre preparaty do stosowania na skórę zawierają substancje drażniące (np. kapsaicynę), które nasilają wydzielanie substancji P i dzięki temu skutecznie zmniejszają dolegliwości bólowe. Powodują one rozszerzenie naczyń krwionośnych i tym samym dają uczucie ciepła. Warto sięgać po te preparaty jeszcze przed zastosowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Terapia zimnem i ciepłem
Jeśli bólom towarzyszy obrzęk, można zastosować okłady chłodzące lub zimne natryski. Natomiast jeśli nie ma ryzyka stanu zapalnego, to pomocna może być terapia ciepłem, które sprzyja rozszerzeniu naczyń krwionośnych i tym samym poprawie ukrwienia tkanek, rozluźnieniu mięśni i złagodzeniu bólu. Ciepło zwiększa również elastyczność włókien kolagenowych, zapobiegając sztywności ścięgien.

Szczególnie korzystne są ciepłe kąpiele lecznicze (temperatura wody powinna wynosić około 36-38ºC). Do wody można dodać specjalne środki (zwykle z olejkami eterycznymi i kamforą), które swoim działaniem wzmacniają efekt terapeutyczny. Kąpiel powinna trwać od 10 do 20 minut. Kurację należy powtarzać codziennie przez kilkanaście dni. Przeciwwskazaniem do terapii ciepłem lub zimnem są m.in. zaburzenia ukrwienia.