Ostrożnie ze słońcem

Nadeszło upragnione lato, a z nim piękna słoneczna pogoda i tęsknota za złotą opalenizną.
Opalenizna była ogromnie popularna w czasach starożytnych, później zastąpiła ją moda na porcelanowo-białą cerę, aż znów wróciła do łask w latach 20. XX wieku dzięki Coco Chanel.

Dermatolodzy biją na alarm
Już od końca XIX wieku lekarze propagowali korzystanie ze słońca podkreślając jego korzystny wpływ na budowę kości, zębów i na psychikę (sprawia, że stajemy się szczęśliwsi, bardziej odprężeni i mamy więcej chęci do życia). Tymczasem dermatolodzy biją na alarm i ostrzegają przed zbyt intensywnym opalaniem, gdyż ma ono szkodliwy wpływ na skórę. Promienie słoneczne przyspieszają starzenie skóry (tzw. fotostarzenie), przyczyniają się do powstawania zmarszczek i przebarwień, pękania naczynek krwionośnych oraz różnego rodzaju uczuleń. Nadmierna ekspozycja na słońce obniża również odporność organizmu, łatwiej wtedy o infekcję wirusową, np. opryszczkę. Najgroźniejszym jednak skutkiem ubocznym są zmiany skórne będące podłożem do rozwoju nowotworów skóry, w tym przede wszystkim czerniaka.

Czerniak jest jednym z najbardziej złośliwych nowotworów. W około 90 proc. dotyczy skóry, sporadycznie występuje w gałce ocznej i błonach śluzowych przewodu pokarmowego, moczowego, opon mózgowych. W ostatnich latach, zwłaszcza z powodu zmniejszania się ilości ozonu w stratosferze o około 3 proc. rocznie i nierozsądnego korzystania ze słońca, wzrosła zachorowalność i śmiertelność z powodu czerniaka.

Jak chronić skórę przed słońcem?
Większość z nas lubi opaleniznę, więc aby zbliżający się urlop nie stał się dla nas udręką z powodu szkodliwych działań promieni słonecznych, warto poznać kilka praktycznych rad jak chronić skórę.
Przede wszystkim należy zachować umiar w przebywaniu na słońcu i używać filtrów ochronnych. Unikać spacerów w godz. 11-14, gdyż wtedy operacja słoneczna jest największa.

Przez pierwszych kilka dni urlopu wskazane jest stopniowe opalanie, zaczynając od ok. 15 minut (długość ekspozycji, zależy od typu karnacji). Jeśli musimy lub chcemy dłużej przebywać na słońcu, najlepszym środkiem ochronnym będą filtry.

Pamiętajmy, aby zawsze chronić przed słońcem całe ciało: oczy (okulary z filtrem UV), włosy (nakrycie głowy lub specjalne preparaty z filtrem UV), skórę (trzydzieści minut przed ekspozycją na słońce posmarować ją kremem lub sprayem z odpowiednio dobranym filtrem). Preparaty ochronne należy nakładać zawsze na suchą skórę, po każdej kąpieli, a po powrocie z plaży powinno się dokładnie umyć całe ciało i posmarować preparatem nawilżająco-kojącym.

Podział filtrów ochronnych
Nie zapominajmy także o preparatach dla dzieci. Na rynku są już dostępne kremy przeznaczone specjalnie dla delikatnej skóry dziecka. Poparzenia słoneczne przebyte w dzieciństwie mają bezpośredni wpływ na wzrost ryzyka zachorowania na czerniaka w wieku dojrzałym.

Używane obecnie filtry ochronne dzielą się na fizyczne, odbijające promienie słoneczne, oraz chemiczne – pochłaniające energię promieniowania. Nowoczesne filtry niejednokrotnie łączą obie te cechy.
Poza tym filtry dzielimy ze względu na zawartość międzynarodowego wskaźnika siły ochrony przed promieniowaniem.
Kto nie powinien korzystać ze słońca

Unikać słońca powinny: osoby z dużą ilością znamion, przyjmujące leki światłouczulajace (np. niektóre antybiotyki, pochodne witaminy A, preparaty kardiologiczne, przeciwdepresyjne, przeciwgrzybicze, kosmetyki zwłaszcza przeciwtrądzikowe), kobiety stosujące doustne środki antykoncepcyjne (możliwość przebarwień), kobiety w ciąży oraz osoby z innymi problemami zdrowotnymi (np. nadciśnienie, choroby serca, choroby zakrzepowo-zatorowe, udary w wywiadzie), którym lekarz zalecił unikanie słońca.

Warto przypomnieć, że korzystanie z solariów, tj. ze sztucznych źródeł promieniowania ultrafioletowego, ma także negatywne działanie na naszą skórę, porównywalne z działaniem słońca.

Indeks UV
Opalanie wymaga rozsądku i wiedzy. Warto korzystać z informacji o pogodzie zawartych na stronie internetowej Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (www.imgw.pl). Znajdują się tam wiadomości m.in. dotyczące indeksu UV (tj. wskaźnika określającego ilość promieni słonecznych oddziałujących na skórę człowieka). Indeks ten uwzględnia porę roku, ukształtowanie terenu i zachmurzenie. Dzięki niemu można ustalić, jak długo dana osoba, z określonym typem skóry (patrz tabela), może przebywać na słońcu i jakim filtrem powinna się przed nim zabezpieczyć.

Nowoczesny sposób na zdrowe opalanie
Jedyną nowoczesną i zdrową metodą zbrązowienia skóry jest stosowanie samoopalaczy. Od niedawna gabinety kosmetyczne wykonują spryskiwanie całego ciała samoopalaczem w formie mgiełki pod ciśnieniem. Po jednym seansie skóra ciemnieje o 2-3 tony i pozostaje taka przez 7-10 dni, potem zabieg można powtórzyć. Inny sposób na uzyskanie delikatnej opalenizny ekspozycji na słońce to przyjmowanie beta-karotenu. Zmiana koloru skóry następuje po kilku tygodniach zażywania preparatu. Trzeba jednak pamiętać, że preparat jest przeciwwskazany dla kobiet w ciąży.

#Rodzaje promieniowania UV
UVC – najkrótsze fale: nie opalają, ale mogą uszkadzać spojówki i rogówki oczu.
UVB – krótkie fale rumieniotwórcze: powodują ostre uszkodzenia skóry – oparzenia słoneczne i przedwczesne starzenie się skóry, a przy długotrwałej ekspozycji stymulowanie rozrostów nowotworowych skóry z czerniakiem włącznie. Ten rodzaj promieni nie przenika przez szyby.
UVA – długie fale: odpowiadają za powstawanie intensywnej opalenizny. Poprzez wnikanie w głąb skóry przyczyniają się do jej przewlekłych uszkodzeń, mogą prowokować fotodermatozy i powstawanie nowotworów skóry. (IM)