Prawnik radzi… 24-godzinny wymiar czasu pracy w aptece

Jestem właścicielem nowo otwartej apteki, w której będziemy organizować dyżury nocne (będzie ona całodobowa). Obecnie wszyscy pracują w systemie zmianowym. Jakie są możliwości zatrudnienia pracowników na dyżury nocne?
Czy dozwolone jest takie ustawienie zmian, by pracownik przebywał w aptece 24 godziny, czyli np. obejmował zmianę popołudniową, przejmował dyżur, a następnie pozostawał na zmianie rannej?

Jestem właścicielem nowo otwartej apteki, w której będziemy organizować dyżury nocne (będzie ona całodobowa). Obecnie wszyscy pracują w systemie zmianowym. Jakie są możliwości zatrudnienia pracowników na dyżury nocne?
Czy dozwolone jest takie ustawienie zmian, by pracownik przebywał w aptece 24 godziny, czyli np. obejmował zmianę popołudniową, przejmował dyżur, a następnie pozostawał na zmianie rannej?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (dyżur). Czasu dyżuru nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy. Czas dyżuru nie może jednak naruszać prawa pracownika do odpoczynku dobowego (minimum 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku) oraz tygodniowego (minimum
35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, w tym co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego).

Za czas dyżuru, z wyjątkiem tego pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas wolny w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego – wynagrodzenie wynikające z zaszeregowania pracownika, określone stawką godzinową lub miesięczną, a jeśli taki składnik nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60 proc. wynagrodzenia.

Pana pytanie w rzeczywistości dotyczy nie tyle pełnienia dyżuru rozumianego jako gotowość do świadczenia pracy, ile zapewnienia odpowiedniej obsady personalnej przy całodobowej pracy apteki. Rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych na danym terenie ustala zarząd powiatu po zasięgnięciu opinii wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) gmin z terenu powiatu oraz samorządu aptekarskiego. Możliwość całodobowej pracy apteki wynika więc z odpowiedniego aktu prawa miejscowego. W takiej sytuacji farmaceuci nie będą pełnić dyżurów, w rozumieniu przepisów prawa pracy, tylko pracować w systemie zmianowym (zmiana obejmuje 8-godzinny dzień pracy).

Poza pracą na zmiany może być stosowany system równoważnego czasu pracy, gdzie dopuszczalne jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy maksymalnie do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym miesiąca, a w uzasadnionych przypadkach z możliwością przedłużenia do trzech miesięcy. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy.

W przypadku pracy na zmiany przypadające w porze nocnej obejmującej 8 godzin pomiędzy 21.00 a 7.00, pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Nie jest zatem możliwe zastosowanie 24-godzinnego wymiaru czasu pracy w aptece. Byłoby to naruszenie przepisów Kodeksu pracy w części dotyczącej czasu pracy.

#Podstawy prawne: art. 128 i następne Kodeksu pracy, art. 94 ustawy Prawo farmaceutyczne z dnia 6 września 2001 r.