Leczenie pomocnicze w antybiotykoterapii

Przy infekcjach dróg oddechowych często stosuje się antybiotyki. Jednak taka kuracja pozbawia organizm naturalnej flory bakteryjnej i osłabia odporność. Dlatego łącznie z antybiotykami należy stosować preparaty osłonowe oraz stymulujące układ immunologiczny.

Układ oddechowy jest nieustannie narażony na działanie drobnoustrojów chorobotwórczych (m.in. bakterii, wirusów, grzybów), a także różnych szkodliwych substancji znajdujących się w powietrzu. Układ ten jest wyposażony w specyficzne ochronne bariery anatomiczne, które zapobiegają przedostawaniu się do niego szkodliwych dla organizmu substancji czy drobnoustrojów. Stale odnawiająca się warstwa śluzu na błonie śluzowej sprawia, że znajdujące się na niej drobnoustroje usuwane są na zewnątrz. Ponadto śluz zawiera substancje i komórki o właściwościach bakteriobójczych (lizozym, przeciwciała, fagocyty), które uniemożliwiają rozwój chorobotwórczych patogenów. Załamanie się barier anatomicznych układu oddechowego sprzyja powstawaniu wielu chorób, które mogą przyjąć postać ostrą, podostrą bądź przewlekłą.

Leczenie antybiotykami
Przy infekcjach dróg oddechowych najczęstszą metodą walki z patogenami jest antybiotykoterapia (z greckiego: anti – przeciw, bioticos – związany z życiem). Antybiotyki znalazły zastosowanie w medycynie przede wszystkim jako leki chemioterapeutyczne, w leczeniu zakażeń powodowanych głównie przez bakterie, ale także przez grzyby, pierwotniaki, a rzadziej wirusy.

Przy stosowaniu antybiotyków powinny być przestrzegane cztery zasady (patrz obok).

Niestety w czasie leczenia antybiotykami zdarzają się błędy. Do najczęstszych można zaliczyć: brak wskazań do rozpoczęcia antybiotykoterapii, niewłaściwy dobór antybiotyku, niewłaściwe dawkowanie, niewłaściwy czas leczenia (najczęściej zbyt krótki – antybiotyków nie można stosować jedynie do czasu ustąpienia objawów chorobowych) oraz niewłaściwy sposób podania.

Negatywne skutki antybiotykoterapii
Kuracja antybiotykowa wywołuje działania niepożądane, m.in. pozbawia organizm naturalnej flory bakteryjnej, a także osłabia odporność organizmu. Przy doustnym stosowaniu antybiotyku może wystąpić wyjałowienie przewodu pokarmowego objawiające się m.in. bólami brzucha, wymiotami, biegunkami, zapaleniem żołądka i jelit, upośledzeniem wchłaniania składników pokarmowych, a także zaburzeniami syntezy witamin, co w przypadku witaminy K objawia się nieprawidłowościami w funkcjonowaniu układu krzepnięcia.

Probiotyki
W celu uniknięcia negatywnych skutków przyjmowania antybiotyków oraz zabezpieczenia organizmu przed nimi powinno się stosować „ochronę” w postaci probiotyków (z greckiego pro bios – dla życia). Probiotyki to preparaty, które zawierają w swoim składzie żywe drobnoustroje lub ich mieszane kultury, wywierające korzystne dla człowieka działanie. Najczęściej zawierają pałeczki kwasu mlekowego, bifidobakterie, a także niektóre szczepy drożdży. Głównym ich zadaniem jest ochrona naturalnej flory jelitowej. Przykłady preparatów to: Lacidofil, Lakcid, Lactobif, Trilac, czy też Enterol (zawierający liofilizowane drożdże).

Immunomodulatory
Jak już wspomniałam, częste stosowanie antybiotyków przyczynia się do spadku odporności organizmu. Można temu zaradzić stosując leki podnoszące sprawność systemu odpornościowego organizmu, czyli tzw. immunomodulatory. Należą do nich m.in. preparaty pochodzenia roślinnego.

Na rynku dostępna jest cała gama preparatów zawierających jeżówkę purpurową (Echinaceae purpureae). Roślina ta ma działanie uodporniające, stymulujące układ immunologiczny, przyspieszające leczenie, a także działanie antybakteryjne i antywirusowe. Przykładowe preparaty z jeżówką purpurową to: Echinacea-ratiopharm, Echinamax, Immunofort, Echinapur, Echinasal. Połączeniem jeżówki purpurowej z korzeniem dzikiego indygo oraz suchych ziół żywotnika zachodniego jest Esberitox N. Ten preparat może być stosowany zarówno profilaktycznie, jak i pomocniczo łącznie z antybiotykami. Wyciąg z żywotnika zachodniego wykazuje działanie antywirusowe poprzez aktywowanie czynności limfocytów T. Natomiast wyciąg z korzenia dzikiego indygo wspomaga produkcję przeciwciał oraz cytokin.

„Domowa” apteka
Przy chorobach układu oddechowego nie można zapomnieć o domowych sposobach leczenia, czyli o czosnku i cebuli. Czosnek zawiera allicynę, substancję o działaniu bakteriobójczym i bakteriostatycznym. Ponadto związki siarkowe zawarte w czosnku wykazują dużą skuteczność leczenia przeziębień i infekcji dróg oddechowych. Cebula zaś ma właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne i antywirusowe. W aptekach i sklepach zielarskich dostępne są tabletki czosnkowe, a także gotowy syrop z cebuli, mający dodatkowo właściwości wykrztuśne.

Piśmiennictwo u autorki.

#Zasady podawania antybiotyków

1. Antybiotyk można stosować tylko w przypadku istniejących do niego wskazań. W banalnych zakażeniach górnych dróg oddechowych, w ich grypowych postaciach, czy też w przeziębieniach, które są zazwyczaj wywołane przez wirusy, nie ma uzasadnionego wskazania do zastosowania antybiotyku.
2. Antybiotyk nie powinien być stosowany „na ślepo”; leczenie nim powinno być celowane, po uprzednim wykonaniu antybiogramu.
3. Antybiotyk musi być odpowiednio dawkowany. Przez dawkowanie rozumie się nie tylko wielkość pojedynczych dawek, lecz także częstość i czas ich podawania. Celem prowadzonej antybiotykoterapii jest nie tylko zniesienie ostrych objawów choroby, lecz także zapobieżenie jej nawrotom. Dlatego leki te powinny być stosowane odpowiednio długo.
4. Antybiotyk musi być podawany odpowiednią drogą w zależności od umiejscowienia ogniska chorobowego. Używanie leku niewłaściwą drogą przyczynia się do rozwoju oporności bakterii, a nawet może wywołać poważne objawy niepożądane.