Inwestycje w zdrowie wymagają odwagi

Wy­wiad z Mał­go­rza­tą Mau­rer, Dy­rek­tor Związ­ku Pra­co­daw­ców In­no­wa­cyj­nych Firm Far­ma­ceu­tycz­nych IN­FAR­MA.

Czym zajmuje się IN­FAR­MA?

IN­FAR­MA re­pre­zen­tu­je in­no­wa­cyj­ną część bran­ży far­ma­ceu­tycz­nej w Pol­sce. Ce­lem sta­tu­to­wym Związ­ku jest współ­pra­ca z in­sty­tu­cja­mi i or­ga­ni­za­cja­mi we współ­two­rze­niu roz­wią­zań praw­nych i sys­te­mo­wych, któ­re bę­dą ko­rzyst­ne za­rów­no dla pa­cjen­tów, bu­dże­tu pań­stwa, jak i pro­du­cen­tów le­ków. Na­szą am­bi­cją jest, aby roz­wią­za­nia ta­kie po­zwa­la­ły pol­skim pa­cjen­tom na ko­rzy­sta­nie z no­wo­cze­snych i naj­bar­dziej sku­tecz­nych te­ra­pii, tak by pol­skie stan­dar­dy le­cze­nia sta­wa­ły się jak naj­bliż­sze stan­dar­dom świa­to­wym.

Ja­kie praw­ne i sys­te­mo­we roz­wią­za­nia pro­po­nu­je IN­FAR­MA, aby po­lep­szyć do­stęp pol­skich pa­cjen­tów do no­wo­cze­snych te­ra­pii?

Pro­po­nu­jemy wpro­wa­dze­nie ka­te­go­rii Le­ku Spe­cja­li­stycz­ne­go Sto­so­wa­nia. Roz­wią­za­nie to po­le­ga na re­fun­da­cji kosz­tów no­wych le­ków prze­pi­sy­wa­nych przez le­ka­rzy spe­cja­li­stów. Dzię­ki te­mu do­stęp­ność pa­cjen­tów do no­wo­cze­snych te­ra­pii zwięk­szy się, a wy­dat­ki na le­ki zo­sta­ną pod kon­tro­lą.

Waż­na jest rów­nież kwe­stia ko­dy­fi­ka­cji pra­wa w za­kre­sie re­fun­da­cji. Obec­ne prze­pi­sy są nie­ja­sne.

Jak Pa­ni oce­nia obecną po­li­ty­kę le­ko­wą pań­stwa?

Po­zy­tyw­nym zja­wi­skiem jest dą­że­nie władz do re­fun­da­cji le­ków in­no­wa­cyj­nych. Pó­ki co zo­sta­je to jed­nak w sfe­rze za­po­wie­dzi. In­na kwe­stia to po­ziom współ­pła­ce­nia pa­cjen­tów za le­ki. Przy­ję­te li­mi­ty ce­no­we ogra­ni­cza­ją wy­dat­ki bu­dże­tu na le­ki, ale jed­no­cze­śnie w du­żym stop­niu ogra­ni­cza­ją ich do­stęp­ność dla pa­cjen­tów. Nie­ste­ty jest to po­li­ty­ka kom­pro­mi­sów, a nie opty­mal­nych roz­wią­zań. Ma­my tu do czy­nie­nia z syn­dro­mem zbyt ma­łych środ­ków.

War­to za­zna­czyć, że sys­tem ka­te­go­rii re­fun­da­cyj­nych le­ków w na­szym kra­ju jest skom­pli­ko­wa­ny.

Ja­kie są ko­rzy­ści sto­so­wa­nia le­ków in­no­wa­cyj­nych? Czy no­wo­cze­sna te­ra­pia w osta­tecz­nym roz­ra­chun­ku jest dro­ga?

Obec­nie na le­ki in­no­wa­cyj­ne pa­trzy się wy­łącz­nie przez pry­zmat bu­dże­tu NFZ. Ce­na le­ków in­no­wa­cyj­nych mo­że się wy­da­wać względ­nie wy­so­ka, je­śli jed­nak spoj­rzy­my na to z per­spek­ty­wy ko­rzy­ści zdro­wot­nych, ja­kie pły­ną z za­sto­so­wa­nia no­wo­cze­snych te­ra­pii oraz wie­lo­mi­lio­no­wych na­kła­dów po­nie­sio­nych na ich opra­co­wa­nie, to ce­na ta sta­je się ra­cjo­nal­na. Za­le­ży nam, ­by na in­no­wa­cyj­ne te­ra­pie pa­trzo­no jak na in­we­sty­cję, dzię­ki któ­rej zdro­wot­ność i ja­kość ży­cia pol­skich pa­cjen­tów po­pra­wi się, a pań­stwo w przy­szło­ści od­nie­sie ko­rzy­ści, cho­ciaż­by po­przez oszczęd­no­ści w le­cze­niu po­wi­kłań cho­rób oraz ho­spi­ta­li­za­cji. War­to też wspo­mnieć o niż­szych kosz­tach ab­sen­cji w pra­cy oraz wy­pła­ca­nych rent z ra­cji szyb­sze­go po­wro­tu do peł­nej spraw­no­ści. Ba­da­nia ame­ry­kań­skie do­wo­dzą, że in­we­sty­cje w no­wo­cze­sne le­ki przy­no­szą wy­mier­ne ko­rzy­ści. Ma­my na­dzie­ję, że do
re­ali­za­cji te­go ce­lu przy­czy­ni się po­wsta­nie w Pol­sce Agen­cji Oce­ny Tech­no­lo­gii Me­dycz­nych. In­we­sty­cja w zdro­wie Po­la­ków wy­ma­ga jed­nak du­żej od­wa­gi po­li­tycz­nej ze stro­ny władz.

Ja­kie in­no­wa­cyj­ne le­ki po­ja­wią się na pol­skim ryn­ku w naj­bliż­szym cza­sie?

Na pol­skim ryn­ku jest wie­le in­no­wa­cyj­nych le­ków. Pro­blem w tym, że w zde­cy­do­wa­nej więk­szo­ści nie są to pro­duk­ty re­fun­do­wa­ne, a więc pa­cjen­ci w prak­ty­ce nie ma­ją do nich do­stę­pu. Zgod­nie z za­po­wie­dzia­mi resortu zdro­wia na li­stach le­ków re­fun­do­wa­nych ma­ją po­ja­wić się w naj­bliż­szym cza­sie no­we czą­stecz­ki. Ska­lę zmian z punk­tu wi­dze­nia pa­cjen­ta bę­dzie moż­na bli­żej okre­ślić do­pie­ro po otrzy­ma­niu pro­jek­tu roz­po­rzą­dze­nia, wraz z po­da­niem kon­kret­nych czą­ste­czek. Ja­ko prze­mysł in­no­wa­cyj­ny ma­my na­dzie­ję, że na li­stach re­fun­da­cyj­nych znaj­dą się rze­czy­wi­ście no­we le­ki wpro­wa­dza­ją­ce do­tych­czas nie­do­stęp­ne te­ra­pie, a nie tyl­ko do­pi­sa­ne no­we na­zwy han­dlo­we do­stęp­nych już od dłuż­sze­go cza­su le­ków.

Ja­kie zmia­ny w pol­skim pra­wie far­ma­ceu­tycz­nym uważa Pani za najpilniejsze?

Je­śli ro­zu­mie­ją Pań­stwo PF ja­ko wszel­kie re­gu­la­cje do­ty­czą­ce sfe­ry le­ków, to jest to bar­dzo sze­ro­ki te­mat, gdyż le­gi­sla­cja do­ty­czą­ca ryn­ku le­ków jest obec­nie pod­da­na zmia­nom w kil­ku ak­tach praw­nych: Usta­wa Pra­wo Far­ma­ceu­tycz­ne, Usta­wa o Ce­nach i Usta­wa o Świad­cze­niach.

Pro­jek­to­wa­na no­we­li­za­cja usta­wy Pra­wo far­ma­ceu­tycz­ne prze­wi­du­je sze­reg zmian im­ple­men­tu­ją­cych po­sta­no­wie­nia eu­ro­pej­skie­go pra­wa far­ma­ceu­tycz­ne­go, w tym przede wszyst­kim dy­rek­tyw z 2004 r. Szko­da, że Pol­ska tak dłu­go zwle­ka z peł­nym wdro­że­niem Dy­rek­ty­wy 89/105 (tzw. Dy­rek­ty­wa Trans­pa­rent­no­ści) oraz przy­ję­te­go w Unii okre­su ochro­ny da­nych, któ­ry jest w na­szym kra­ju krót­szy niż wy­ma­ga te­go pra­wo unij­ne.

IN­FAR­MA pod­trzy­mu­je sta­no­wi­sko, iż obo­wią­zu­ją­cy uchwa­ło­wo­-roz­po­rzą­dze­nio­wy sys­tem wy­da­wa­nia roz­strzy­gnięć ce­no­wo­-re­fun­da­cyj­nych jest zu­peł­nie nie­przej­rzy­sty pro­ce­du­ral­nie i sprzecz­ny z Dy­rek­ty­wą Trans­pa­rent­no­ści. Obo­wią­zu­je tu me­cha­nizm po­dwój­ne­go de­cy­do­wa­nia o pra­wach i obo­wiąz­kach przed­się­bior­ców (pro­du­cen­tów i hur­tow­ni­ków) dzia­ła­ją­cych na ryn­ku pro­duk­tów lecz­ni­czych. Brak jest har­mo­ni­za­cji prze­pi­sów usta­wy o ce­nach z usta­wą o świad­cze­niach opie­ki zdro­wot­nej. Usta­la­nie cen urzę­do­wych po­win­no od­by­wać się na pod­sta­wie in­dy­wi­du­al­nej de­cy­zji ad­mi­ni­stra­cyj­nej. Przed­się­bior­cy po­win­ni mieć rów­nież moż­li­wość od­wo­ła­nia się od pod­ję­tych przez ad­mi­ni­stra­cję po­sta­no­wień. Obec­nie ta­kiej szan­sy nie ma­ją.

Aby zo­stać człon­kiem IN­FAR­MY fir­ma far­ma­ceu­tycz­na mu­si zło­żyć de­kla­ra­cję dzia­ła­nia zgod­nie z za­sa­da­mi i nor­ma­mi IN­FAR­MY. Ja­kie to za­sa­dy i nor­my?

Przede wszyst­kim człon­ko­wie IN­FAR­MY to fir­my in­no­wa­cyj­ne, a więc ta­kie, któ­re w ra­mach swo­jej dzia­łal­no­ści opra­co­wu­ją no­we le­ki, a nie je­dy­nie od­twa­rza­ją już ist­nie­ją­ce. To waż­ny wy­róż­nik – ozna­cza, iż wśród na­szych człon­ków ma­my „in­we­sto­rów w roz­wój me­dy­cy­ny przy­szło­ści”. Wszy­scy człon­ko­wie Związ­ku pod­le­ga­ją rów­nież za­sa­dom za­war­tym w Ko­dek­sie Far­ma­ceu­tycz­nej Ety­ki Mar­ke­tin­go­wej. Głów­ny­mi kry­te­ria­mi przy­stą­pie­nia do IN­FAR­MY są więc: in­no­wa­cyj­ność oraz pod­da­nie się ry­go­ro­wi za­sad ko­dek­su ety­ki.

Czy ry­nek le­ków in­no­wa­cyj­nych pod­da­je się tren­dom? W ja­kich ob­sza­rach te­ra­peu­tycz­nych po­wsta­je obec­nie j­wię­cej no­wo­ści?

Fir­my człon­kow­skie IN­FAR­MY pro­wa­dzą dzia­ła­nia ba­daw­cze we wszyst­kich klu­czo­wych ob­sza­rach te­ra­peu­tycz­nych. Śred­ni czas opra­co­wa­nia (od la­bo­ra­to­rium do ap­te­ki) no­we­go le­ku to 10-12 lat, nie moż­na więc tu ra­czej mó­wić o tren­dach. Po­wsta­nie no­wych pre­pa­ra­tów to wy­nik re­ali­za­cji po­trzeb zdro­wot­nych ludz­ko­ści oraz efek­tyw­no­ści na­ukow­ców.

War­to do­dać, że tyl­ko 1 z 5-10 tys. obie­cu­ją­cych sub­stan­cji czyn­nych prze­cho­dzi wy­czer­pu­ją­ce te­sty w pro­ce­sie Ba­dań i Roz­wo­ju. Te­sty te ma­ją za za­da­nie stwier­dzić, czy jest to czą­stecz­ka bez­piecz­na, wy­daj­na i zgod­na z ocze­ki­wa­nia­mi pa­cjen­tów i le­ka­rzy. Opar­ty na ba­da­niach prze­mysł opra­co­wał i do­star­czył pa­cjen­tom 90 proc. wszyst­kich no­wych pro­duk­tów lecz­ni­czych w ostat­nich 20 la­tach. Obec­nie po­nad 100 tys. na­ukow­ców za­trud­nio­nych w prze­my­śle far­ma­ceu­tycz­nym pra­cu­je w Eu­ro­pie nad opra­co­wy­wa­niem no­wych szcze­pio­nek oraz le­ków na ra­ka, cho­ro­by ser­ca, HIV/ AIDS, cho­ro­by Al­zhe­ime­ra i Par­kin­so­na oraz wie­le in­nych.

Dzię­ku­jemy za roz­mo­wę.

Wy­wiad prze­pro­wa­dzi­ły Mo­ni­ka Kar­bar­czyk i Mar­ta Fi­giel­ska