Intymne dolegliwości

Preparaty probiotyczne stosuje się, aby przywrócić i uzupełnić prawidłową florę układu moczowo‑płciowego.

Prawidłowa flora bakteryjna pochwy składa się w około 96 proc. z pałeczek kwasu mlekowego rodzaju Lactobacillus. Bakterie te są odpowiedzialne za wytwarzanie kwasu mlekowego niezbędnego do utrzymania prawidłowego pH pochwy. Bakterie z gatunku Lactobacillus wytwarzają także substancje, które aktywnie redukują liczbę czynników chorobotwórczych.

Wśród pałeczek kwasu mlekowego dochodzi także do tzw. zjawiska koagregacji, polegającego na wykorzystaniu szczególnych właściwości szczepów Lactobacillus do przyczepiania się do nabłonka pochwy, a w rezultacie do powstania złożonych z różnych gatunków koagregatów. Zwiększa to skuteczność kolonizacji pochwy i odbytu. Pałeczki kwasu mlekowego działają też immunomodulacyjnie, tj. stymulują układ immunologiczny.

Zakażenia bakteryjne
W fizjologicznych warunkach w pochwie zdrowych kobiet występują także: Gardnerella vaginalis, Prevotella bivia, Escherichia coli, Streptococcus agalaciae i Enterococcus faecalis. Jednak ich ilość jest niewielka. W znaczącej większości bakterie te pochodzą z jelita grubego i następnie zostają przeniesione z odbytu do pochwy i cewki moczowej. W przypadku, gdy dochodzi do zmian środowiska pochwy, między innymi w wyniku zaburzeń hormonalnych i immunologicznych, może nastąpić zachwianie powyższych proporcji między poszczególnymi rodzajami bakterii kolonizujących pochwę. W rezultacie może dojść do bakteryjnego stanu zapalnego pochwy. Kwaśne pH wydzieliny pochwowej zapobiega kolonizacji pochwy.

Zakażenia grzybicze
Najczęściej rozpoznawanymi zakażeniami pochwy i sromu są zakażenia wywołane przez grzyby.

Co pewien czas obserwuje się podwojenie częstości wizyt pacjentek szukających porady lekarskiej z powodu dolegliwości związanych z kolonizacją narządu płciowego przez drożdżaki. Większość kobiet w okresie rozrodczym doświadcza co najmniej jednego objawowego epizodu tego zakażenia w ciągu życia, a ponad połowa z nich jest leczona z tego powodu więcej niż dwa razy. Niektóre z tych pacjentek wymagają cyklicznego lub długotrwałego leczenia przeciwdrożdżakowego z powodu nawrotowej postaci grzybiczego zapalenia pochwy.

Najczęstszym z kolei bakteryjnym zaburzeniem dolnego odcinka dróg rodnych diagnozowanym u kobiet w wieku rozrodczym jest bacterial vaginosis (BV). Choroba ta jest związana z zachwianiem równowagi w ekosystemie bakteryjnym pochwy i objawia się zmniejszeniem ilości pałeczek kwasu mlekowego oraz zwiększeniem produkcji „niepożądanych” bakterii.

Badania wykazały związek pomiędzy bacterial vaginosis (BV) a przedwczesnym porodem. To sprawiło, że zaczęto wykonywać badania przesiewowe w kierunku BV także u tych ciężarnych, u których nie występują objawy choroby.

Oszacowano, że częstość BV wynosi 9-23 proc. Analiza naturalnego przebiegu BV u ciężarnych świadczy o tym, że w 50 proc. przypadków ustępuje ono samoistnie w okresie ciąży.

Terapia probiotykami
Opierając się na powyższych danych została opracowana koncepcja doustnego oraz dopochwowego stosowania probiotyków zawierających pałeczki Lactobacillus. W swoim założeniu naśladuje ona naturalne mechanizmy, dzięki którym nie tylko zwiększa się populacja szczepów Lactobacillus, przedostających się z odbytu do pochwy, ale także zmniejsza się możliwość swobodnego przemieszczania się patogenów odpowiedzialnych za bakteryjne zakażenia układu moczowego. Powyższe zmiany utrzymują się w trakcie stosowania preparatów probiotycznych oraz po zakończeniu terapii do czasu wystąpienia pierwszej miesiączki. Pomimo zakończenia doustnej kuracji i wystąpienia po tym czasie miesiączki, nadal obserwuje się zwiększoną liczebność badanych szczepów w odbycie.

Zastosowanie
Preparaty probiotyczne stosuje się w profilaktyce i leczniczo w celu przywrócenia i uzupełnienia prawidłowej flory układu moczowo-płciowego. W skład probiotyków wchodzą żywe kultury bakterii wykazujących dobroczynne działanie na nasz organizm. Niezwykle istotne jest, aby składniki preparatu odpowiadały naturalnej florze pochwy kobiet, dla których są przeznaczone. Stosowane są w nich szczepy izolowane z pochwy kobiet zdrowych, zamieszkujących dany obszar. Probiotyki używane w ginekologii zwykle mają postać dopochwową, jednak w ostatnich latach coraz ważniejszą rolę odgrywają postaci podawane doustnie.

Probiotyki doustne szczególnie zalecane są w trakcie leczenia przeciwbakteryjnego, przeciwgrzybiczego oraz przeciwrzęsistkowego, a także po jego zakończeniu. Ma to istotne znaczenie w przypadku, gdy zakażenia nawracają lub są wtórne do innych procesów chorobowych, a także u kobiet w ciąży oraz w przypadku obniżonej odporności.