Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy


Leczenie choroby wrzodowej dwunastnicy i choroby wrzodowej żołądka jest w zasadzie takie samo. Jego celem jest opanowanie bólu, zagojenie wrzodu i zapobieganie nawrotom.

Choroba wrzodowa należy do chorób zależnych od kwasu solnego. Jest to stan przewlekły przebiegający z nawrotami i remisjami. W ciągu życia choruje 5-10 proc. populacji, 3-4 razy częściej mężczyźni niż kobiety. Wrzód dwunastnicy występuje 5 razy częściej niż wrzód żołądka.

Wrzód trawienny (peptyczny) żołądka lub dwunastnicy morfologicznie jest głębokim ubytkiem (zwykle ostro odgraniczonym) przekraczającym warstwę, którą stanowi mięśniówka śluzówki.

Przyczyny
Do owrzodzenia dochodzi, gdy czynniki agresji (kwas solny, pepsyny, zakażenie Helicobacter pylori, leki – głównie NLPZ, palenie papierosów) przeważają nad czynnikami obrony (produkcja śluzu, wydzielanie dwuwęglanów, śluzówkowy przepływ krwi, synteza prostaglandyn, czynniki wzrostu). Ponadto w wieloczynnikowej etiopatogenezie choroby wrzodowej należy wspomnieć o występowaniu rodzinnym, większej masie komórek okładzinowych, zaburzonym mechanizmie autoregulacji (HCl – gastryna), przyspieszonym opróżnianiu żołądka oraz o podłożu napięciowym wynikającym często z trybu życia (pośpiech, niepokój, lęki, stresy).

Objawy
Do ogólnych objawów choroby wrzodowej należą: gniotące/piekące bóle w nadbrzuszu, nudności, znużenie, utrata apetytu, utrata masy ciała. Możliwy jest także bezobjawowy lub skąpoobjawowy przebieg choroby.

O rozpoznaniu tej dolegliwości powinna decydować endoskopia, która w przypadku wrzodu żołądka pozwala odróżnić wrzód peptyczny od nowotworowego.

Zalecenia ogólne
Leczenie choroby wrzodowej dwunastnicy i choroby wrzodowej żołądka jest w zasadzie takie samo. Jego celem jest opanowanie bólu, zagojenie wrzodu i zapobieganie nawrotom.

Nisza wrzodowa często goi się samoistnie. Trzeba jednak zapewnić temu procesowi odpowiednie warunki. Pacjent powinien prowadzić uregulowany tryb życia, regularnie się odżywiać (posiłki częste, ale nieobfite).

Leczenie farmakologiczne
W farmakoterapii podstawową grupę stanowią leki antysekrecyjne hamujące wydzielanie kwasu. Jednak po ich odstawieniu wzrasta ryzyko nawrotu wrzodu.

Blokery receptora H2 są skuteczne w gojeniu wrzodów zarówno żołądka, jak i dwunastnicy, ale nadają się bardziej do leczenia krótkotrwałego (gojenie) niż przewlekłego (zapobieganie nawrotom).

Inhibitory pompy protonowej (IPP) najszybciej spośród wszystkich leków doprowadzają do wygojenia owrzodzeń.
W standardowych dawkach wrzody dwunastnicy zagoją się po 4 tygodniach w 96 proc., a wrzody żołądka w 84 proc. przypadków. Leki te powinny być podawane 20-30 minut przed posiłkiem, przede wszystkim rano. Podwyższenie pH w porze nocnej ma również istotne znaczenie dla gojenia wrzodu i może wymagać dodatkowej dawki leku antysekrecyjnego wieczorem.

Leki alkalizujace wiążą jony wodorowe, zmniejszają aktywność proteolityczną pepsyn, przyspieszają gojenie wrzodu w porównaniu do placebo. Są obecnie stosowane do zwalczania bólu, zwykle „na żądanie”. Jeżeli jednak pacjent ma przyjmować te leki regularnie, musi to czynić kilka razy dziennie, najwcześniej godzinę po jedzeniu oraz ewentualnie dodatkowo między posiłkami.

Leki antycholinergiczne blokują receptory muskarynowe acetylocholiny. Półsyntetyczne analogi atropiny zmniejszają wydzielanie żołądkowe, ale wiąże się to z przykrymi objawami ubocznymi. Stosowane są głównie doraźnie jako środki rozkurczowo-przeciwbólowe.

Do leków gastroprotekcyjnych, działających ochronnie na błonę śluzową, zaliczamy związki bizmutu, sukralfat (stosowany jako lek wspomagający, szczególnie w przypadkach wrzodów opornych na inne sposoby leczenia) oraz prostaglandyny (stosowane głównie w sytuacji niedoboru endogennych prostaglandyn, podczas stosowania NLPZ).

Leczenie zakażenia Helicobacter pylori
Choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy oraz owrzodzenie powikłane krwawieniem są bezwzględnymi wskazaniami do podjęcia leczenia H. pylori. Jednak nie jest to łatwe zadanie. Aby osiągnąć zamierzony skutek – wyleczenie – należy podawać równocześnie 3 lub nawet 4 leki.

Pierwszym modelem terapii trójlekowej, tzw. „klasycznej”, było połączenie tetracykliny z preparatem bizmutu i metronidazolem. Niestety, mimo wysokiej skuteczności duża częstość objawów niepożądanych ograniczała jej zastosowanie. Kolejne doświadczenia kliniczne wykazały, że zastąpienie preparatów bizmutu blokerami pompy protonowej, a tetracykliny amoksycyliną („podstawowa” trójterapia) znacznie zmniejsza liczbę objawów ubocznych, zwiększając skuteczność leczenia. Inhibitory pompy protonowej (omeprazol, pantoprazol, lansoprazol) stanowią lepszy wybór w skojarzonym leczeniu zakażenia H. pylori, gdyż zapewniają lepszą skuteczność antybiotyków. Dodatkowo IPP u pacjentów z czynnym wrzodem peptycznym dzięki silnemu zmniejszeniu wydzielania HCl skutecznie znoszą dolegliwości bólowe i znacznie przyspieszają gojenie.

Możliwa jest także terapia poczwórna, która polega na dodaniu blokera pompy protonowej do terapii klasycznej lub preparatu bizmutu do innych rodzajów trójterapii.

W leczeniu stosuje się także probiotyki w połączeniu z terapią eradykacyjną.

Choroba wrzodowa a NLPZ
U ludzi leczonych przewlekle NLPZ, w czasie wyrywkowej gastroskopii 2 na 3 osoby zawsze będą miały endoskopowe objawy uszkodzenia błony śluzowej, 15 proc. będzie cierpiało na wrzód żołądka, a 10 proc. na wrzód dwunastnicy. Ryzyko powikłań wrzodowych oceniane jest na 1 na 5000 recept zapewniających miesięczną kurację.

Należy uprzedzać pacjentów o rodzaju i ryzyku powikłań stosowania NLPZ. Zalecać im przyjmowanie jednego leku w najmniejszej skutecznej dawce. Przypomnieć o zażywaniu leku po jedzeniu, nieprzekraczaniu dawki i unikaniu innych substancji toksycznych (np. alkoholu).

W prewencji powikłań po NLPZ jedynymi lekami o udokumentowanym działaniu są blokery pompy protonowej (IPP) i misoprostol.

Leczenie operacyjne
Głównym wskazaniem do operacyjnego leczenia choroby wrzodowej są jej powikłania – krwotok, perforacja, zwężenie odźwiernika.

Piśmiennictwo u autora.


Różnice kliniczne pomiędzy wrzodem żołądka i dwunastnicy

wrzody żołądka

  • rzadko przed 40. r.ż.
  • ból wzrasta zaraz po jedzeniu
  • wydzielanie HCl w normie lub obniżone
  • możliwa utrata masy ciała

wrzody dwunastnicy

  • najczęściej między 25. a 75. r.ż.
  • ból często głodowy ilub nocny, łagodnieje po jedzeniu lub alkaliach
  • wydzielanie HCl zwiększone
  • nie ma utraty masy ciała
  • sezonowość (często wiosna-jesień)
4.5/5 - (229 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH