Alain Badiou… Proces prawdy

Aby dokonywać trafnych i kompletnych analiz rzeczywistości, potrzeba wszechstronności i odpowiedniej wrażliwości na świat. Tylko jak wykształcić w sobie takie połączenie?

U Alaina Badiou może to być romans ze skrajną lewicą i zaangażowanie w ruch komunistyczny. Może to być pasja literaturą i związane z nią talenty pisarskie oraz dramaturgiczne. Może to być wreszcie połączenie studiów nad teorią matematyki z fascynacją antysystemowymi pismami. Ale abstrahując od przyczyn, Alain Badiou krytykując zarówno analityczną jak i postmodernistyczną szkołę filozoficzną, jest obecnie jednym z najsłynniejszych i najbardziej oryginalnych współczesnych filozofów francuskich.

Pisarz i filozof
Badiou urodził się 17 stycznia 1937 roku w Rabacie w Maroku. Na studia wybrał się do Paryża. Tam też rozpoczął karierę naukową i pisarską (jego debiutancka powieść „Almagestes” ukazała się w 1964). Obecnie jest profesorem w prestiżowej szwajcarskiej uczelni European Graduate School. Od momentu literackiego debiutu napisał kilkanaście prac filozoficznych, a także kilka powieści i sztuk teatralnych.

Istotny wpływ na życie i karierę Alaina Badiou miała studencka rewolta w 1968 roku. Przystąpił wtedy do skrajnej marksistowskiej organizacji. Do dziś pozostaje aktywnym komentatorem życia publicznego, działając w lewicowej L’Organisation Politique, zajmującej się problemami m.in. opieki społecznej i imigracji.

Cztery warunki
Badiou swoją filozofię opiera na czterech warunkach. Są to: miłość, sztuka, polityka i nauka. Odgrywają one w swój unikatowy sposób rolę w „procesie prawdy”. Są płaszczyznami, na których może dokonać się pełne, subiektywne zaangażowanie podmiotu, ukazujące (w każdym innym przypadku nieopisywalną i niepoznawalną) prawdę. Rolą filozofii jest uniknięcie skoncentrowania dyskursu na tylko jednej z tych wartości, a przez to poznanie prawdy najogólniejszej i odkrycie, w jaki sposób chwiejne i zmienne elementy mogą tworzyć coś jednolitego i stałego.

Badiou stara się przez to na nowo zdefiniować podstawowe filozoficzne pojęcia i pokazać, że można ich używać we wszystkich dostępnych dyskursach. Swoją ontologię opiera na matematycznej teorii zbiorów i twierdzeniu Cantora, które dowodzą niemożliwości istnienia zbioru wszystkich zbiorów, a w metafizycznym ujęciu – niemożliwości jedności bytu. Ze względu na to Badiou może być uznawany za ateistę.

Jako jeden z nielicznych filozofów potrafi pogodzić ze sobą filozofię Platona, Hegla, Lacana i Deleuzego. Czerpie jednocześnie z wielu, wydawałoby się niewspółgrających, dyskursów i proponuje jeden o bardzo szerokich aspiracjach filozoficznych. Dla jego myśli istotne są zarówno oparte na teorii zbiorów prawdy ontologiczne, jak i osobista perspektywa oraz stopień zaangażowania w świat. Jest naukowcem, który do swego badania zaprzęga wszystkie dostępne w życiu instrumenty.

Aby dokonywać trafnych i kompletnych analiz rzeczywistości, potrzeba wszechstronności i odpowiedniej wrażliwości na świat. Tylko jak wykształcić w sobie takie połączenie?