7 nawyków skutecznego działania

Stephen R. Covey „7 nawyków skutecznego działania”, Wydawnictwo Rebis, Warszawa 2007

Jednym z bardziej interesujących aspektów ludzkiego życia jest praca nad sobą. W tym ciekawym i ważnym procesie bardzo przydatna może być recenzowana praca St. Covey’a.

Zdaniem autora, każdy z nas zna sposoby dążenia do rozwoju. Przeszkodą w realizacji jest często brak odpowiednich nawyków. Możemy to zilustrować przykładem. Pewien człowiek postanowił codziennie rano się gimnastykować. Opracował zestaw ćwiczeń na pół godziny. Nastawił budzik na wcześniejszą godzinę. Jednak rano stwierdził, że zacznie gimnastykę od następnego dnia. Covey dzieli się z nami praktycznymi radami, jak wprowadzać w życie nawyki, które mogą pomóc w doskonaleniu osobowości oraz sprawności działania. Wskazówki te są bardzo przydatne dla właściciela apteki, kierownika pierwszego stołu i każdego pracownika.

Proaktywność
Pierwszy z promowanych nawyków dotyczy proaktywności. Jest on związany z wyrabianiem umiejętności pozytywnego myślenia oraz podejmowania różnych aktywności dla zmieniania siebie oraz otaczającego nas świata. Przesłanką wszelkich zmian jest nastawienie mentalne. Autor twierdzi, że furtka do zmian otwiera się od wewnątrz. To w naszych mózgach należy wprowadzać pozytywne myślenie oraz chęć działania na rzecz zmian. Wykonywanie obowiązków będzie łatwiejsze, jeśli słowo „muszę” zastąpimy słowem „chcę”. Ilustracją zmiany sposobu myślenia może być następująca historyjka. Młody człowiek zwierza się koledze: „Wiesz, chciałbym przeżyć wielką miłość”. „Rozumiem – odpowiada kolega – a co robisz w tym kierunku?”. „Jak to co? Czekam!”. Otóż proaktywność zakłada inicjatywę, zaangażowanie. Proaktywność to umiejętność pracy bez nadzoru, a także budowanie dobrych relacji z ludźmi.
Innym przykładem proaktywności mogą być słowa właścicielki kilku aptek: „Nie boję się konkurencji, bo wiem, że i tak wszystko zrobię dwa razy lepiej”. Mamy do wyboru – dostosowanie się do sytuacji lub działanie na rzecz zmian. Podstawą do ich wprowadzania jest pogłębiona analiza siebie. Niezależnie od tego, jakie mamy cechy genetyczne, możemy wyzwalać w sobie proaktywność, pracując nad wdrożeniem tego nawyku.

Wizualizacja celów
Drugi nawyk został nazwany: zaczynaj z wizją końca. Mówi on o tym, że zarządzając apteką, tworzymy dwa razy – najpierw plan powstaje w głowie, a później jest realizowany w praktyce. Covey przywołuje tutaj prawo cieśli: mierz dwa razy, tnij raz. Pracując w aptece, można zdać się na bieg rzeczy, ale można też formułować cele i dążyć do ich realizacji. W ramach tego nawyku należy tworzyć wizję apteki na rok lub kilka lat. Trzeba zadawać sobie pytania typu: co chcę osiągnąć, dokąd zmierzam, jak będę rozwijał biznes apteczny, jak będę zarządzał sobą. Covey ilustruje to bardzo drastycznym przykładem, a mianowicie napisaniem własnej mowy pogrzebowej. Ma to nam uświadomić odpowiedzialność za życie zgodne z systemem wartości, dążeniem do realizacji świadomie stawianych celów. Wszyscy wiemy, że skuteczność działań jest większa, jeśli potrafimy wizualizować własne cele. Inaczej jest to nazywane samospełniającą się przepowiednią.

W tworzeniu wizji celu należy uwzględniać wszystkie aspekty życia, czyli sprawy zawodowe, rodzinne, majątkowe, rozrywkę, życie towarzyskie, duchowe oraz rozwój osobisty. Własna wizja ułatwia utrzymywanie obranego kursu w życiu. Covey stawia również inne ciekawe pytanie: „Kto decyduje o twoim życiu – ty sam, czy inni?”. Jest to przestroga związana z opieraniem się na opiniach innych, zamiast kierowania się własnymi zasadami.

Priorytety
Trzeci nawyk Covey określił następująco: rób najpierw to, co najważniejsze. Łączy się on z zasadą, że zarządzanie oraz jakość zaczynają się od nas samych. Aby skutecznie zarządzać innymi, trzeba najpierw nauczyć się zarządzać sobą.
Każdy z nas zajmuje się sprawami bardziej i mniej pilnymi, bardziej i mniej ważnymi. Istotne jest, aby umieć odróżnić to, co jest ważne i pilne, i na tym koncentrować swoje wysiłki. W ramach tego nawyku należy doskonalić umiejętności zarządzania sobą w czasie oraz zdolność delegowania uprawnień. Wiele rzeczy mogą wykonywać nasi współpracownicy. I w większości przypadków nie zrobią tego gorzej, niż my sami.

Wspólny interes
Kolejne trzy nawyki są związane z zasadami współzależności, czyli umiejętnościami budowania właściwych relacji międzyludzkich.
Czwarty nawyk mówi o doskonaleniu siebie w działaniach, według strategii „wygrany – wygrany”. Nawyk ten pozwala na budowanie właściwych relacji z pacjentami oraz pracownikami apteki. Nikt z nas nie chciałby być oszukany i dlatego kierowanie się wspólnym interesem można uznać za podstawę długofalowego rozwoju. Istotne jest w tym przypadku jasne formułowanie oczekiwań wobec innych osób, asertywność, a także dotrzymywanie obietnic.

Rozumienie innych
Nawyk piąty mówi o tym, że zrozumienie innych jest warunkiem tego, aby inni rozumieli nas. W ramach tego nawyku istotne jest koncentrowanie się na empatii, uważnym słuchaniu, zadawaniu pytań. W życiu jest często inaczej – pouczamy innych, co mają robić, nie znając ich problemów oraz uwarunkowań. Ludzie łatwiej zrozumieją nasze problemy, jeśli najpierw dołożymy starań, aby zrozumieć ich sytuację.

Synergia
Szósty nawyk został nazwany przez Covey’a synergią. Jest to zalecenie uwzględniania różnych punktów widzenia w taki sposób, aby koncentrować wysiłki na osiąganiu wspólnego celu. Warto tutaj mówić o wspólnym działaniu właściciela apteki oraz pracowników, związków farmaceutów, współpracy z samorządami, itp. Synergia może być zilustrowana efektami zaprzęgu. Jeden pies pociągnie sanie z ładunkiem 20 kg, natomiast dwa psy pociągną 55 kg. Zgodność i harmonia dają lepsze efekty.

Ostrzenie piły
Nawykiem, który jak klamra ma spinać sześć pozostałych, jest „ostrzenie piły”. To praca nad samym sobą, nad czterema wymiarami ludzkiego życia: fizycznym, intelektualnym, duchowym i społeczno-emocjonalnym. Nawyk ten obejmuje działania związane z właściwym odżywianiem, ruchem, rozwijaniem umysłu, zapewnieniem przeżyć duchowych oraz współpracy z innymi ludźmi.
Covey, dla ilustracji tego nawyku, opisuje taką scenkę. Turysta spotyka zmęczonego drwala, który tępą piłą próbuje ściąć drzewo. Efekty są niewielkie. Turysta proponuje drwalowi naostrzenie piły. Ten odpowiada, że nie ma czasu, bo musi piłować. Otóż każdy z nas potrzebuje odpoczynku, dystansu do własnych problemów, doskonalenia umiejętności.

Warto mieć na swojej półce książkę St. Covey’a i zaglądać do niej od czasu do czasu. Stanowi ona pomocne narzędzie w doskonaleniu nawyków w pracy właściciela apteki, farmaceuty, członka rodziny, obywatela czy przyjaciela.