Smak świąt

Wigilijny kompot z suszu, imbirowe pierniki, cynamonowe ciasteczka…

Charakterystyczny korzenny smak i zapach tych smakołyków kojarzy nam się nieodłącznie z zimowymi, świątecznymi wieczorami. Przyprawy te oprócz walorów smakowo-zapachowych mają też właściwości lecznicze.

Cynamon
Kora cynamonowca cejlońskiego jest bogata w garbniki, śluzy oraz olejek.
Silne właściwości przeciwbakteryjne i grzybobójcze olejku zapobiegają zatruciom pokarmowym, dlatego cynamon jest często stosowany w krajach tropikalnych. Pomaga w dolegliwościach trawiennych, przy braku łaknienia, uczuciu pełności, wzdęciach, stanach skurczowych żołądka i jelit.

Anyż
Owoc anyżu zawiera olejek (anetol). Działa on wykrztuśnie, w niewielkim stopniu także rozkurczająco na jelito grube i antybakteryjnie. Stosowany jest jako środek ułatwiający trawienie.

Goździki
Wysuszone, nierozwinięte pączki kwiatowe goździkowca wonnego zawierają olejek lotny oraz garbniki i śluzy. Działają one antyseptycznie, przeciwbiegunkowo, a także pobudzają trawienie.
Olejek ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze – jest stosowany w przeziębieniach, katarze, w stanach zapalnych błon śluzowych. Eugenol, główny składnik olejku, jest stosowany również w stomatologii jako środek odkażający i miejscowo łagodzący ból.

Goździki
Przyprawą jest jądro nasienia muszkatołowca korzennego. Widoczny biały nalot wapnia chroni gałkę przed pleśnieniem. Najważniejszym składnikiem jest olejek (pinen, borneol). Wzmaga on wydzielanie soku żołądkowego, działa wiatropędnie, uspokajająco i ułatwia zasypianie.
Gałki muszkatołowej nie należy jednak nadużywać, gdyż olejek zawiera szkodliwe substancje: mirystycynę (w dużych dawkach– 5-30 g – działa halucynogennie) oraz safrol – substancję rakotwórczą.

Wanilia
Charakterystyczny zapach owocu wanilii płaskolistnej nadaje wanilina. W XVIII-XIX w. wanilię stosowano jako środek pobudzający, rozgrzewający oraz wzmacniający popęd płciowy.

Kardamon
Owoc kardamonu malabarskiego zawiera olejek (cyneol, linalol, limonen). Pobudza on łaknienie oraz działa wiatropędnie.

Imbir
Kłącze imbiru lekarskiego zawiera olejek i kwasy organiczne. Zingiberen i zingiberol nadają ostry, aromatyczny zapach, natomiast za piekący smak odpowiada gingerol. Olejek zawiera też: szagaol, zingeron, borneol i cyneol.
Imbir pobudza wydzielanie śliny i soku żołądkowego, działa rozkurczająco, zmniejsza mdłości i wymioty (dlatego często jest stosowany w chorobie lokomocyjnej). Obniża poziom cholesterolu, działa przeciwwirusowo i przeciwwrzodowo. W Azji jest stosowany w leczeniu bólu głowy.