Skuteczne leczenie kataru

Katar może być objawem infekcji lub alergii. W przypadku infekcji wywołanej przez wirusy pojawia się przekrwienie i obrzęk błony śluzowej nosa, wzmożone wydzielanie śluzu, występuje „lejący katar” i napady kichania.
Po ścianie gardła zaczyna spływać wydzielina, która je podrażnia powodując jego ból i wywołując suchy kaszel. Następnie wydzielina staje się gęsta i trudna do usunięcia. Pojawia się uczucie zatkanego nosa oraz trudności w oddychaniu. Gdy dochodzi do zakażenia bakteryjnego, wydzielina ma zielonkawą barwę.

W leczeniu nieżytu nosa można stosować środki działające miejscowo lub ogólnie, aromaterapię oraz środki wspomagające mechanizmy obronne organizmu.

Środki miejscowe
Sympatykomimetyki
Leki miejscowe stosowane donosowo występują w postaci kropli, aerozoli, żeli lub maści. W przypadku „wodnistego kataru” stosujemy miejscowo działające sympatykomimetyki, które obkurczają naczynia krwionośne, zmniejszają przekrwienie błony śluzowej, jej obrzęk oraz ilość wydzieliny. Wśród nich wyróżniamy: xylometazolinę, oxymetazolinę, tetryzolinę, nafazolinę, tymazolinę.

• Xylometazolina (Xylorhin, Xylogel, Otrivin, Xylometazolin) działa do 10 godzin. Lek ten wolno stosować krótkotrwale do 5 dni, w stężeniach 0,05-0,1%. Przeciwwskazaniem do stosowania jest jaskra. Należy zachować ostrożność także przy podwyższonym ciśnieniu krwi, w chorobach serca, nadczynności tarczycy, cukrzycy i przeroście gruczołu krokowego.
• Tymazolina (Thymazen) zmniejsza miejscowe stany zapalne błony śluzowej nosa, zwłaszcza jeśli ich przyczyną jest alergia. Podobnie działa nafazolina (Rhinazin, Betadrin) stosowana głównie w alergicznym nieżycie nosa, ale również w stanach zapalnych spowodowanych zakażeniem.
• Z tej grupy najdłużej – do 12 godzin – działa oxymetazolina (Acatar, Oxalin, Nasivin). Przeciwwskazania do jej stosowania są takie jak xylometazoliny.

Preparaty te coraz częściej zawierają dodatek substancji pomocniczych, które zwiększają lepkość roztworu, co ogranicza niekorzystne zjawisko jego spływania po tylnej ścianie gardła. Leków tych nie można jednak stosować dłużej niż przez okres 3-5 dni. Może bowiem dojść do podrażnienia i wystąpienia efektu reaktywnego przekrwienia śluzówki nosa, a nawet do atrofii śluzówki.

Preparat homeopatyczny
Alternatywnie można polecić pacjentom homeopatyczny aerozol Euphorbiumm Compositum S. Wskazaniami do jego stosowania są nieżyty nosa o różnej etiologii. Preparat usuwa typowe zmiany błony śluzowej nosa, nie powodując przekrwienia i redukcji drożności przewodów nosowych. Ponieważ lek jest sporządzany na bazie roztworu soli fizjologicznej, łatwo przenika do zatok i wydzieliny produkowanej przez błonę śluzową, co zapobiega jej nadmiernemu wysychaniu i umożliwia swobodne oddychanie. Przy długotrwałym stosowaniu nie obserwuje się spadku skuteczności działania. Euphorbium może być bezpiecznie stosowany u niemowląt ze względu na brak stwierdzonych działań ubocznych.

• Sulfonamid
  W przypadku zakażenia bakteryjnego i gęstej wydzieliny z nosa należy polecać preparat zawierający sulfonamid (Sulfarinol krople). Zawiera on sulfatiazol o działaniu bakteriostatycznym na bakterie G+ i G– oraz nafazolinę. Może być stosowany do krótkotrwałego leczenia stanu zapalnego nosa spowodowanego zakażeniem bakteryjnym.

Leki doustne
Na rynku jest wiele preparatów doustnych stosowanych przy przeziębieniu i katarze. Zawierają one głównie leki sympatykomimetyczne lub przeciwhistaminowe I generacji.

• Sympatykomimetyki
  Sympatykomimetyki stosowane ogólnie to pseudoefedryna i fenylefryna. Preparat Sudafed zawiera 60 mg chlorowodorku pseudoefedryny. Lek ten zmniejsza przekrwienie błony śluzowej nosa i górnych dróg oddechowych,
  łagodzi stan zapalny i zmniejsza ilość wydzieliny. Działa do 4 godzin. Ma liczne przeciwwskazania, nie należy go stosować u pacjentów z ciężkim nadciśnieniem lub ciężką chorobą wieńcową, przyjmujących inhibitory MAO, furazolidon. Należy zachować ostrożność u chorych z nadciśnieniem tętniczym, chorobami serca, cukrzycą, nadczynnością tarczycy, przerostem gruczołu krokowego i podwyższonym ciśnieniem śródgałkowym.

Preparat Cirrus zawiera połączenie cetyryzyny z pseudoefedryną. Odznacza się przedłużonym uwalnianiem. Lek można polecać, gdy pożądane jest działanie przeciwalergiczne, jak również zmniejszające przekrwienie błony śluzowej nosa. Stosowany jest w leczeniu objawów takich jak: uczucie zatkania nosa, kichanie, wyciek wodnistej wydzieliny z nosa oraz świąd nosa i spojówek.

Preparaty złożone Ibuprom Zatoki, Modafen, Nurofen Antigrip zawierają ibuprofen i pseudoefedrynę. Leki te wykazują połączone działanie sympatykomimetyczne pseudoefedryny z przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym działaniem ibuprofenu. Poleca się je w krótkotrwałym leczeniu objawów nieżytu nosa, ostrego zapalenia nosogardzieli, gardła i nieżytu trąbki słuchowej. Przeciwskazaniem jest czynna lub przebyta choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, astma oraz jaskra.

Nowy preparat Acatar Acti-Tabs zawiera pseudoefedrynę i triprolidini hydrochloridum. Dodatkowo stosowany lek przeciwhistaminowy łagodzi kichanie i świąd nosa.

Leki przeciwhistaminowe
Leki przeciwhistaminowe stosowane w preparatach na katar to: difenhydramina, feniramina, chlorfenamina. Theraflu Zatoki zawiera paracetamol i chlorowodorek fenylefryny, a Theraflu ExtraGrip dodatkowo maleinian feniraminy.

Jeśli polecamy pacjentom preparaty złożone zawierające pseudoefedrynę, należy pamiętać o licznych przeciwskazaniach do jej stosowania. Natomiast preparaty zawierające leki przeciwhistaminowe działają sedatywnie i mogą upośledzać koncentrację i sprawność umysłową.

Aromaterapia w leczeniu kataru
Olejki eteryczne, np. mentolowy czy eukaliptusowy, z uwagi na miejscowo znieczulający, „chłodzący” efekt przynoszą wyraźną ulgę w katarze. Nie likwidują one jednak ani obrzęku śluzówki, ani wycieku z nosa. Mogą za to działać antybakteryjnie i łagodząco.

Preparaty Olbas olejek czy Inhalol zawierają mieszaniny olejków eterycznych. Można je stosować do inhalacji parowych z ciepłą wodą lub skrapiając 2-3 kroplami olejku chusteczkę do nosa czy poszewkę kołdry. Olejków eterycznych nie należy stosować u osób z chorobami alergicznymi układu oddechowego, a także u astmatyków.

Roztwory wody morskiej
Do oczyszczania nosa podczas kataru, szczególnie u niemowląt i małych dzieci, można stosować roztwory wody morskiej w postaci aerozolu. Rozrzedzają one wydzielinę z nosa i ułatwiają jej usunięcie (Disnemar, Sterimar,
Marimer, Aqua Maris). Preparat Otrivin Extra Care, oprócz naturalnej soli morskiej, zawiera witaminę B5, która wspomaga proces leczenia skóry i błony śluzowej nosa. Można go stosować u niemowląt, kobiet w ciąży i karmiących piersią.

Wiele przeziębionych osób skarży się na dokuczliwe uczucie suchości w nosie. Można wtedy zaproponować preparat Olynth Ocean Spray, który zawiera hialuronian sodu i roztwór soli.

W przypadku podrażnienia, wysuszenia i zaczerwienienia skrzydełek nosa można polecać maść Homeoplasminę, Alantan Plus maść lub maść z witaminą A. Bardzo dobrze regeneruje uszkodzony naskórek nosa także krem Penaten przeciw odparzeniom.

Podczas leczenia kataru środkami miejscowymi lub aromaterapią można zaproponować uzupełnienie leczenia środkami z rutyną, wapniem, witaminą C lub cynkiem – wspomagają one mechanizmy obronne organizmu.

Jeśli pomimo odpowiedniego leczenia infekcja przedłuża się i pojawia się ropny katar, należy skierować pacjenta do lekarza, który zastosuje odpowiednią antybiotykoterapię.