Przyjmowanie leków – kiedy, jak i z czym? (A-B)

W praktyce aptekarskiej często spotykamy się z pytaniami pacjentów o właściwe przyjmowanie lekarstw przed, w trakcie lub po posiłku. Niezmiernie istotna jest fachowa porada farmaceuty udzielona podczas realizacji recepty.

Substancje lecznicze mogą wchodzić w interakcje z pokarmem i napojami, co ma znaczenie dla ich biodostępności, metabolizmu lub wydalania. Może to wpłynąć na skuteczność leczenia, całkowicie zmieniając oczekiwany efekt terapeutyczny. Mimo iż określono dużą liczbę interakcji leków z pożywieniem, do tej pory nie jest jasne kliniczne znaczenie większości z nich.

Dzielenie tabletek
Należy również pamiętać i poinformować pacjenta o postaci przepisanego dlań leku. Tabletek, które są najpopularniejszą formą, z reguły nie wolno dzielić, z wyjątkiem tych z kreską podziału.

Podział tabletki może zmienić jej powierzchnię, od której zależy szybkość uwalniania substancji leczniczej. Podczas dzielenia lub rozgryzania tabletki dojelitowej zniszczeniu ulega jej otoczka, co powoduje zbyt szybkie uwalnianie całości substancji leczniczej. Może to być niebezpieczne ze względu na zbyt dużą dawkę jednorazową, inaktywację leku lub podrażnienie przewodu pokarmowego.

Czym popijać?
Lekarstwa zazwyczaj powinny być popijane szklanką letniej wody. Nie zaleca się popijania leku gorącymi płynami, ze względu na możliwość stopienia hydrofobowego nośnika, ani napojami zawierającymi alkohol, które mogą powodować rozpuszczenie otoczki.

Aktualne zalecenia
Poniższa tabela przedstawia aktualne zalecenia przyjmowania leków, z uwzględnieniem przyjmowanych pokarmów, zgodne z danymi uzyskanymi od producentów. Pamiętajmy jednak, że jest to jedynie materiał poglądowy.

#W zestawieniu zastosowano następujące określenia czasu podania leku:

1. Pusty żołądek – 1 godzina przed posiłkiem lub 2 godziny po posiłku z pełną szklanką płynu (letnią wodą).
2. Przed posiłkiem – zazwyczaj 15-30 minut przed posiłkiem.
3. Zalecany pusty żołądek – podobnie jak w pkt. 1, jednak w przypadku wystąpienia dolegliwości przewodu pokarmowego lek może być podany razem z pokarmem.
4. Razem z posiłkiem lub po posiłku.
5. Razem lub bez pożywienia – pokarm nie ma wpływu na czas podania leku.

• Abacavir (5)
• Acarbose (4) wraz z pierwszym kęsem głównego dania
• Acebutolol (5)
• Acetaminophen (5)
• Acetazolamide (5)
• Acetylsalicylic acid – tabletki niepowlekane (4)
• Acetylsalicylic acid – tabletki powlekane (5) pożywienie zmniejsza podrażnienia układu pokarmowego nie rozgryzać, nie ssać
• Aciclovir (5)
• Acitretin (4)
• Alenronic (2) acid rano, przynajmniej 30 minut przed posiłkiem lub innym lekarstwem, jedynie ze szklanką letniej wody
• Alfacalcidol (5)
• Alginic acid (5) żuć tabletkę, a następnie popić szklanką wody lub mleka
• Allopurinol (4) pożywienie ogranicza działania niepożądane na układ pokarmowy
• Alprazolam (5)
• Altretamine (4)
• Aluminium hydroxide (5)
• Amantadine (5)
• Amiloride (4) pożywienie ogranicza działania niepożądane na układ pokarmowy; unikać pokarmów bogatych w potas
• Aminophylline (3) popijać wodą
• Aminosalicylic acid (2) popijać wodą
• Amiodarone (5) pożywienie ogranicza działania niepożądane na układ pokarmowy; lek wchodzi w interakcje z sokiem grejpfrutowym
• Amitriptyline (5)
• Amlodipine (5)
• Amoxapine (5)
• Amoxicillin (5)
• Amoxicillin/Clavulanic acid (5) pożywienie optymalizuje wchłanianie kwasu klawulonowego i ogranicza działania niepożądane na układ pokarmowy
• Ampicillin (1)
• Anagrelide (5)
• Anastrozole (5) popijać wodą, nie rozgryzać
• Anethole trithione (2)
• Atenolol (5)
• Atorvastatin (5) lek wchodzi w interakcje z sokiem grejpfrutowym
• Atovaquone (4) pożywienie poprawia biodostępność leku
• Azatadine (5)
• Azathioprine (5) pożywienie ogranicza działania niepożądane na układ pokarmowy
• Azithromycin (1) – kapsułki, zawiesina
• Azithromycin (5) – tabletki

• Baclofen ()
• Barbiturany (5) wchłanianie szybsze przy pustym żołądku
• Benazepril (5)
• Betahistine (4)
• Betaine (5) dawkę leku należy rozpuścić w 120-180 ml wody, soku lub mleka albo zmieszać z pokarmem bezpośrednio przed spożyciem
• Bethanechol chloride (1) w przypadku przyjęcia tuż po posiłku mogą wystąpić nudności i/lub wymioty
• Bezafibrate (4) popijać wodą, nie rozgryzać
• Bicalutamide (5) popijać wodą, nie rozgryzać
• Biperiden (4) pożywienie ogranicza podrażnienia układu pokarmowego
• Bisacodyl (1) popijać wodą, nie rozgryzać, nie popijać mlekiem
• Bisoprolol (5)
• Bromazepam (5)
• Bromocriptine (4) pożywienie ogranicza działania niepożądane na układ pokarmowy
• Budesonide (2) popijać wodą
• Bumetanide (5)
• Bupropion (5) popijać wodą, pożywienie ogranicza działania niepożądane na układ pokarmowy
• Buspirone (5) popijać wodą, lek wchodzi w interakcje z sokiem grejpfrutowym