Retinopatia cukrzycowa – objawy, diagnostyka, leczenie

Retinopatia cukrzycowa dotyka wszystkich chorych na cukrzycę typu I oraz ok. 60% pacjentów z cukrzycą typu II. To ok. 1,5 mln osób w Polsce, którym grozi ślepota
– apelują eksperci. Większość diabetyków nie zdaje sobie sprawy z zagrożenia, gdyż w początkowej fazie choroba przebiega całkowicie bezobjawowo. Tymczasem nieleczona retinopatia cukrzycowa jest najczęstszą przyczyną ślepoty wśród osób pomiędzy 20 a 65 rokiem życia. 

 Przyczyny powstawania retinopatii cukrzycowej

U chorych z cukrzycą w związku z występowaniem zaburzeń makro i mikrokrążenia bardzo często w różnych narządach dochodzi do szeregu powikłań, które są następstwem zarówno wahań poziomu cukru, jak i odczynu zapalnego w tkankach. Jednym z najgroźniejszych powikłań są zaburzenia w siatkówce oka – tzw. retinopatia cukrzycowa.

Wysoki poziom glukozy we krwi, a w konsekwencji uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych siatkówce wpływa na pogorszenie ostrości wzroku a potem doprowadzić może do całkowitej utraty widzenia.

Wśród czynników przyspieszających rozwój retinopatii cukrzycowej są też hiperlipidemia, niedokrwistość oraz ciąża. Również chorzy, u których cukrzycę rozpoznano w młodości są bardziej narażeni na szybki rozwój retinopatii cukrzycowej.

– Bardzo często pacjenci chorzy na cukrzycę nie odczuwając w początkowej fazie problemów z widzeniem, nie zdają sobie sprawy z postępującej retinopatii cukrzycowej. Tymczasem cukrzycowe zmiany na dnie oka można już stwierdzić po 3 latach od wykrycia cukrzycy u 12% chorych. W przypadku chorych na cukrzycę typu I retinopatia rozwija się wprost proporcjonalnie do przebiegu cukrzycy. Wystarczy 15 lat jej trwania, by doszło do powikłań w siatkówce oka. Inaczej natomiast sytuacja wygląda u chorych z cukrzycą typu II.
Tu retinopatia cukrzycowa rozwija się wcześnie, nawet 7 lat przed ustaleniem rozpoznania. Bez względu na rodzaj cukrzycy, każdy pacjent cierpiący na tę chorobę powinien systematyczne raz w roku przeprowadzać badania kontrolne dna oka, nawet jeśli nie odczuwa problemów z widzeniem. – mówi prof. Krystyna Czechowicz-Janicka. 

Retinopatia cukrzycowa – objawy

Główne objawy towarzyszące retinopatii cukrzycowej to przede wszystkim:

• stopniowe pogorszenie widzenia
• przemijające zaburzenia ostrości widzenia
• nocne upośledzenia widzenia
• nagła bezbólowa utrata wzroku
• mroczki przed oczami

Diagnostyka i leczenie retinopatii cukrzycowej

Medycyna i okuliści mają możliwość korzystania z najnowocześniejszych metod diagnostycznych i terapeutycznych. Poza badaniem dna oka oraz ostrości widzenia, dodatkowymi specjalistycznymi badaniami obrazującymi szczegółowo stan siatkówki est optyczna koherencyjna tomografia OCT oraz angiografia fluoresceinowa. Badania te pozwalają na dokładne zlokalizowanie miejsc przecieku chorobowo zmienionych naczyń.

Warto mieć na uwadze, że retinopatia cukrzycowa może występować także w niezwykle niebezpiecznej formie cukrzycowego obrzęku plamki DME (Diabetic Macular Edema), czyli tzw. makulopatii cukrzycowej. Brak leczenia lub zbyt późna diagnoza może doprowadzić do trwałej utraty widzenia. Forma ta rozwija się u ok. 14%-25% chorych na cukrzycę typu II i spowodowana jest obecnością płynu w centralnej części siatkówki, czyli w plamce żółtej.

Cukrzycowy obrzęk plamki wywołany jest obrzękiem centralnej części siatkówki. Przyczyną jest uszkodzenie okołoplamkowych naczyń krwionośnych i wtórne przenikanie osocza krwi pomiędzy warstwy siatkówki w okolicy plamki żółtej.

Pacjent, u którego wystąpił cukrzycowy obrzęk plamki, doświadcza pogorszenia ostrości widzenia w postaci krzywienia i falowania obrazu, niekiedy też może pojawić się czarna plama, pozostająca nieruchomo w polu widzenia.

Retinopatia cukrzycowa – leczenie

Podstawowym celem terapii jest zahamowanie postępu zmian chorobowych w obszarze plamki oraz utrzymanie możliwie najlepszej ostrości widzenia. Wybór metody leczenia uzależniony jest od stopnia zaawansowania makulopatii cukrzycowej.

Obecnie znanych jest kilka sposobów leczenia w cukrzycowym obrzęku plamki. Są to między innymi: terapia preparatami anty-VEGF (zastrzyki dogałkowe), która wykazuje wysoką skuteczność zarówno w zmniejszaniu cukrzycowego obrzęku plamki. To powoduje poprawę widzenia u pacjenta.

Innym sposobem są kortykosteroidy podawane w formie wstrzyknięć bądź implantów a takżę laseroterapia z wykorzystaniem rewolucyjnego lasera 2RT, która zastępuje wcześniejszą metodę z wykorzystaniem fotokoagulacji laserowej (metoda ta mogła doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia zdrowych komórek siatkówki). Blizny po laseroterapii powodowały powstawanie mroczków w polu widzenia i osłabiały poczucie kontrastu. Laser 2RT posiada moc kilkaset razy mniejszą niż konwencjonalnie stosowane lasery koagulujące. Są bezpieczniejsze i posiadają inny mechanizm terapeutyczny, co przełożyło się na lepsze i bardziej precyzyjne efekty tego typu terapii.

Źródło: informacja prasowa / instytutoka.pl