Razem w pracy, razem w życiu

Badania wykazały, że społeczny dystans wobec osób w trakcie lub po leczeniu psychiatrycznym wynika przede wszystkim z braku wiedzy na temat chorób psychicznych.

Naukowcy wciąż prowadzą badania mające na celu poznanie mechanizmów związanych z powstawaniem zaburzeń psychicznych oraz doskonaleniem terapii tych schorzeń. Coraz częściej zwraca się uwagę, iż osoby chore są pod wieloma względami wyjątkowe. Także w literaturze nie brak pozytywnych przykładów – jednym z nich jest schizofrenik Jack Tremont, z powieści Williama Whartona „Tato”.

Uprzedzenia i lęk przed osobami chorymi psychicznie mają długą i niezbyt chlubną historię. Zanim Pinel i Pussin w akcie odwagi uwolnili pacjentów jednego z paryskich szpitali psychiatrycznych (XVIII wiek), zanim dotarli z apelem do społeczeństwa, mówiąc o tym, że ludzie ci nie są nawiedzeni przez ciemne moce, a jedynie chorzy i zasługują na godne traktowanie, pacjentów tych trzymano w mrocznych lochach. Stosowano względem nich tortury, traktowano jak zwierzęta i palono na stosach. Czyn francuskich lekarzy odbił się szerokim echem po Europie i okazał się kamieniem milowym w terapii schorzeń psychicznych.

Obecnie traktowanie pacjentów szpitali psychiatrycznych wygląda zupełnie inaczej niż na początku XVIII wieku. Jednak mimo funkcjonującej ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, nasz stosunek do nich pozostawia wiele do życzenia.

W Polsce żyje ponad 400 tysięcy osób cierpiących na schizofrenię. Ponad 70 proc. z nich jest bezrobotnych, mimo chęci podjęcia pracy. Badania wykazały, że społeczny dystans wobec osób w trakcie lub po leczeniu psychiatrycznym wynika z braku wiedzy na temat chorób psychicznych. Dla przeciętnego Polaka schizofrenia czy też depresja brzmią bardziej abstrakcyjnie, tajemniczo i grośnie od nadciśnienia. Mimo, że zaburzenia natury psychicznej stają się coraz bardziej powszechne w społeczeństwie XXI wieku i mówi się o nich coraz więcej, nie przestaje się o nich myśleć w kategoriach egzotycznych. Zaobserwowanie u siebie lub bliskich niepokojących objawów choroby wiąże się z ogromnym lękiem i poczuciem wstydu.

Parę lat temu pod patronatem Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego wystartowała inicjatywa „Odnaleść siebie” – ogólnopolski program zmiany postaw wobec psychiatrii. Swoją działalność rozpoczęło Centrum Pomocy wraz z rozsianymi po całym kraju ośrodkami, w których udziela się bezpłatnych konsultacji psychologicznych i psychiatrycznych. Każdemu zainteresowanemu wysyłany jest do domu bezpłatny miniporadnik edukacyjny. Dzięki temu programowi próbuje się przełamać bariery związane z leczeniem zaburzeń psychicznych, przekonać, że lekarz psychiatra nie gryzie, a wizyta u psychologa pozwala lepiej zrozumieć siebie. Chory powinien zrozumieć, że decyzja o rozpoczęciu leczenia psychiatrycznego nie równa się konieczności odizolowania od rodziny i społeczeństwa.

10 września br. upłynął pod szyldem V Dnia Solidarności z Osobami Chorymi na Schizofrenię. Hasło przewodnie głosiło: „Razem w pracy – razem w życiu”. Jak dobrze byłoby, gdyby udało się wcielić je w życie!