Rak mniej zabójczy

W Polsce rośnie liczba zachorowań na nowotwory, ale też zwiększają się szanse przeżycia choroby – wynika z corocznego biuletynu warszawskiego Centrum Onkologii.

Od ponad 40 lat w Centrum Onkologii prowadzona jest ocena zagrożenia nowotworami polskiej populacji – zajmuje się tym kierowany przez prof. Witolda Zatońskiego Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów.

Najnowszy raport zawiera dane na temat zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe w Polsce w roku 2004. Zachorowało wtedy 62 442 mężczyzn i 58 858 kobiet, zmarło 51 305 mężczyzn i 38 510 kobiet. Liczba osób żyjących z chorobą nowotworową przekroczyła 375 tysięcy.

Około 40 procent wszystkich nowotworów stanowią choroby, którym można zapobiegać poprzez modyfikację stylu życia (zwłaszcza nowotwory płuca) lub odpowiednią profilaktykę (nowotwory szyjki macicy). W przypadku raka piersi czy nowotworów jelita grubego można by też znacznie ograniczyć umieralność, gdyby wcześniej je wykryto.

Jak jednak zaznaczył prof. Zatoński, walka z nowotworami wymaga nie doraźnych akcji, a systematycznej pracy. Np. Finlandia przoduje w walce z nowotworami dzięki konsekwentnie realizowanemu od 30 lat programowi kompleksowej profilaktyki, edukacji i leczenia. Gdyby Polsce udało się dorównać pod tym względem Finlandii, co roku umierałoby np. na raka szyjki macicy nie 1800, a 300 kobiet.

Rosnąca liczba zachorowań na nowotwory to głównie efekt starzenia się społeczeństwa – ponad 10 procent mężczyzn i ponad 15 procent kobiet w Polsce przekroczyło 65 rok życia. U kobiet najczęstszymi nowotworami złośliwymi są rak piersi (21 procent), jelita grubego (10 procent) i szyjki macicy (6 procent). U mężczyzn 25 procent zachorowań to nowotwory płuca, a 11 procent – jelita grubego.

W przypadku kobiet rak piersi odpowiada za 13 procent zgonów, płuca – za 12 procent, jelita grubego za 11 procent a szyjki macicy za 5 procent. Wśród mężczyzn najbardziej zabójcze są: rak płuca (32 procent) i jelita grubego (10 procent).

Zachorowalność na nowotwory złośliwe płuca u mężczyzn spadła w ostatnich latach, co jest zapewne zasługą walki z paleniem, zmniejszyła się też umieralność u kobiet z rakiem piersi? – badania profilaktyczne pozwalają wcześniej wykrywać chorobę.

Niestety, szybko rośnie zachorowalność na nowotwory jelita grubego – chorobę typową dla bogatych społeczeństw, które źle się odżywiają i mało ruszają. Po 60 roku życia każdy powinien zgłosić się na badanie jelita grubego i powtarzać je najrzadziej co 10 lat.

W Polsce są województwa, gdzie umieralność na? nowotwory jest szczególnie wysoka; należą do nich zachodnio-pomorskie, pomorskie i kujawsko-pomorskie.

Wbrew temu, co się powszechnie sądzi, zanieczyszczenie środowiska wpływa na powstawanie nowotworów w znacznie mniejszym stopniu, niż palenie papierosów – mówi prof. Jan Steffen, przewodniczący rady Naukowej Centrum Onkologii.

Poza tym nie zawsze dostrzega się zagrożenia – jak wykazały badania, na
przykład zimą u mieszkańców czystego ekologicznie Podlasia powstaje tyle samo uszkodzeń DNA, co na uważanym za skażony Śląsku bo mieszkańcy Podlasia zwykle ogrzewają domy palonym w piecach węglem, z którego uwalniają się szkodliwe związki.