Petra – cud świata

Kariera wykutej w skale piętrowej budowli Khazneh zaczęła się na dobrą sprawę od jej „występu” w filmie Stevena Spielberga „Indiana Jones i ostatnia krucjata”. To w niej Indy znajduje Świętego Graala. Od tej pory Skarbiec Faraonów, gdyż tak również nazywa się budowlę, przyciąga z roku na rok coraz więcej turystów.

Khazneh to jeden z zabytków Petry, najsłynniejszej atrakcji turystycznej w Jordanii. Jordania jest niezbyt wielkim królestwem leżącym na Bliskim Wschodzie. Nie jest tak bogata jak chociażby Zjednoczone Emiraty Arabskie czy Kuwejt, ale to państwo dobrze zorganizowane, jak na tamtejsze warunki bardzo tolerancyjne i – co najważniejsze dla rozwoju turystyki – dość bezpieczne. Nie mogąc zachęcać gości do odwiedzin piaszczystymi plażami – linia brzegowa liczy zaledwie 27 kilometrów – kusi… pustynią. To tutaj można znaleźć chyba najpiękniejsze pustynne widoki w regionie. Ponadto, co pewien czas na pustyni zostają odkryte nowe wspaniałe stanowiska archeologiczne.

Petra – cud świata
Żadne zabytki nie mogą się równać ze wspomnianą Petrą (z greckiego „skała”), ogłoszoną w 2007 roku jednym z siedmiu nowych cudów świata. To ruiny dawnego miasta Nabatejczyków (oni sama nazywali ją „Rakmu”, czyli „Wielobarwna”), które było stolicą ich królestwa, a swój rozkwit przeżywało od III do I wieku p.n.e. Dla świata zachodniego odkryto je dopiero w 1812 roku! Położenie strategiczne ma bowiem Petra wyborne – leży w skalnej dolinie, do której można dostać się tylko jedną jedyną drogą: wąskim, wijącym się wąwozem As-Sik… Wody w okolicy jest niewiele, raptem kilka strumieni i wysychająca latem rzeka Wadi Musa, więc mieszkańcy miasta – chcąc nie chcąc – musieli budować wielkie cysterny w skałach, a także stworzyć skomplikowaną sieć wodociągów.

Osiedle długo było niezdobyte, jednak klęski żywiołowe i kilka trzęsień ziemi zadecydowały o opuszczeniu Petry. Co pozostawili po sobie jej mieszkańcy? Wywierające niesamowite wrażenie swym rozmiarem i kunsztem architektonicznym budowle skalne: znajdziemy tutaj wykute pałace, grobowce, świątynie, a nawet teatr mieszczący prawdopodobnie około 10 tysięcy widzów! W ich zdobieniach dostrzec można wpływy kultury greckiej, rzymskiej czy egipskiej. Nabatejczycy tak jednak zmieszali je ze sobą, że powstał oryginalny i charakterystyczny tylko dla nich styl.

Do najpiękniejszych zabytków Petry zalicza się Khazneh (był to najprawdopodobniej grobowiec władcy Aretasa IV i jego małżonki), o wiele większy od niego Deir, czyli Klasztor (kiedyś naprawdę mieścił się w nim klasztor chrześcijański), ciąg Grobowców Królewskich oraz Kasr al Bint Faraoun (Pałac Córki Faraona), pełniący niegdyś rolę świątyni lokalnego bóstwa. Te imponujące budynki wykuto w różowawoczerwonej skale – widok o zachodzie słońca zapiera dech w piersiach!

Amman
Petra jest największą, ale nie jedyną atrakcją turystyczną Jordanii. Pełna zabytków jest stolica tego kraju – Amman. To duże, liczące ponad 2 miliony mieszkańców miasto, w którym natkniemy się między innymi na pozostałości po Rzymianach: odrestaurowany amfiteatr z II wieku, otoczone kolumnami forum, dwupoziomowe nimfeum – zespół fontann i basenów – a także świątynię Herkulesa. Są też typowo arabskie budynki – kilka meczetów, z których dostępny dla wszystkich zwiedzających jest zwieńczony błękitną kopułą meczet króla Abd Allaha, oraz częściowo zrekonstruowane ruiny pałacu Umajjadów. Warto odwiedzić również otoczoną 700-metrowym murem cytadelę oraz liczne – i bardzo bogate w eksponaty, których wiek sięga… 700 tysięcy lat – muzea.

Miasto Rzymian
Około 50 kilometrów od stolicy leży założone prawdopodobnie przez Aleksandra Macedońskiego miasto Dżerasz. To tam znajdują się ruiny jednego z najlepiej na świecie zachowanych miast rzymskich, a w nich imponujące pozostałości po świątyniach Artemidy i Zeusa, dwóch teatrach (większy, tak zwany Południowy, mieścił około pięć tysięcy widzów), hipodrom, łaźnie, forum i bogato zdobione nimfeum. Są również ruiny kilku kościołów z pięknymi mozaikami we wnętrzach. Jeszcze piękniejsze mozaiki znajdziemy w Madabie, słynącej z mozaikowej mapy Palestyny i Dolnego Egiptu (mapa pierwotnie miała sześć metrów szerokości i 15-25 metrów długości).

Pustynne zamki
Opuszczając miasto i zmierzając w kierunku pustyni, z pewnością natkniemy się na choć jeden z pustynnych zamków, niewielkich, acz pięknych fortec dawnych władców. Służyły one swego czasu również jako karawanseraje, czyli były czymś w rodzaju naszych zajazdów. Jeden z nich był główną kwaterą Thomasa Edwarda Lawrence’a, znanego bardziej jako Lawrence z Arabii. Szczególnym urokiem emanuje Qasr Mushatta, Pałac Zimowy, zimowa siedziba Umajjadów (cudownie zdobiona część fasady została niestety wywieziona do muzeum w Berlinie).

W Jordanii znajduje się też Góra Nebo, z której Mojżesz zobaczył Ziemię Obiecaną. Na jej szczycie obecnie mieści się Sanktuarium Mojżesza, czczonego przez muzułmanów, żydów i chrześcijan. Są też tam pozostałości po bizantyjskiej bazylice. Z kolei okolice Wadi Kharrar, to starożytna Betania (nie mylić z tą w okolicach Jerozolimy), miejsce, w którym ochrzczeni zostali Jan Chrzciciel i Jezus.

Ogromnym powodzeniem cieszy się jednak inne Wadi (dolina zamieniająca się czasami w porze deszczowej w koryto rzeki) – Wadi Rum. Wyrastają z niej imponujące skały z granitu i piaskowca. To tutaj przyjeżdżają turyści, by – zwyczajem Beduinów – spędzić noc w namiocie lub pod gwiazdami, wspinać się (tutejsze trasy wspinaczkowe są dość trudne), podziwiać niezwykłe pustynne krajobrazy i zachody słońca, zafundować sobie przejażdżkę na koniach czystej krwi arabskiej czy wielbłądach, spędzić dzień w towarzystwie bardzo gościnnych tubylców (aby zostać dobrze przyjętym, należy zaczekać przed obozem na ich zaproszenie).
Na pustyni spotyka się jeszcze dzikie antylopy oryksy, gazele czy rysie karakale. Przewodnikami i organizatorami większości eskapad są miejscowi Beduini, ubrani jak w dawnych czasach, ale niestroniący od telefonów komórkowych i coraz częściej w garażach skrywający nie wielbłądy, a luksusowe limuzyny… Mimo tego małego zgrzytu, to po Petrze najczęściej odwiedzane miejsce w Jordanii.

Cenna cierpliwość
Odwiedzając ten piękny kraj, warto pamiętać, że choć gospodarze są niezwykle gościnni, należy przestrzegać ich zwyczajów: nie zaczepiać kobiet, odpowiednio się ubierać w czasie wizyt w meczecie, nie pić alkoholu w dużych ilościach (choć jest on ogólnodostępny), nie zamawiać wieprzowiny, jeść prawą ręką, a w czasie ramadanu do zachodu słońca nie zachodzić do restauracji. Dobrze jest też nie spieszyć się i cierpliwie zaczekać na zaparzenie kawy czy herbaty (kawę pije się gorzką, zaś herbatę przeraźliwie słodką), co jest w Jordanii prawdziwym rytuałem. No i jeszcze zostawić odrobinkę jedzenia na talerzu, chociaż tutejsza kuchnia jest wyborna i mogą być z tym problemy…