Pęcherz w stanie zapalnym

Uczucie parcia na pęcherz, piekący lub kłujący ból przy oddawaniu moczu, jego nieprzyjemny zapach – to jedne z najbardziej charakterystycznych objawów zapalenia pęcherza moczowego.

Zapalenie pęcherza moczowego znacznie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Wynika to z budowy anatomicznej: cewka moczowa kobiet jest o wiele krótsza niż mężczyzn, więc czynniki chorobotwórcze mają łatwiejszą drogę do przebycia. Zapalenia pęcherza u mężczyzn zwykle są spowodowane przewlekłym bakteryjnym zapaleniem prostaty.

Główna przyczyna: bakterie
W prawidłowych warunkach mocz znajdujący się w pęcherzu moczowym oraz w wyższych partiach układu moczowego jest jałowy. Do zakażenia w układzie moczowym dochodzi głównie (aż w 98 proc. przypadków) drogą wstępującą, znacznie rzadziej – krwionośną. Najczęstszym patogenem powodującym zapalenie układu moczowego jest bakteria Escherichia coli. Czasem przyczyną są inne bakterie jelitowe, zwłaszcza Staphylococcus i Enterococcus.
Zapalenie pęcherza moczowego jest najczęściej wywoływane przez bakterie, które dostają się do niego przez cewkę moczową. W następstwie infekcji powstaje zapalenie śluzówki pęcherza moczowego, co prowadzi do nieprzyjemnych dolegliwości.

Ryzyko zachorowania znacznie wzrasta przy występowaniu niektórych chorób, takich jak cukrzyca, wady układu moczowego, kamica nerkowa, infekcje chlamydiami, bakteriami z grupy E. coli lub innymi, alergie pokarmowe. Na pojawienie się stanów zapalnych pęcherza ma też wpływ stres, ciąża, stosowanie wkładek dopochwowych. Ponadto stany zapalne częściej zdarzają się u osób, które mają założony cewnik, umożliwiający swobodny odpływ moczu.

Powody do niepokoju
Objawy zapalenia pęcherza zwykle są bardzo charakterystyczne. Przede wszystkim pojawia się uczucie parcia na pęcherz, jednak ilość wydalanego moczu jest niewielka. Pojawia się częstomocz lub nietrzymanie moczu. Oddawaniu moczu często towarzyszy kłujący lub piekący ból w okolicy cewki moczowej. Sam mocz może być mętny lub nawet krwisty, często ma również nieprzyjemny zapach. Dochodzą do tego takie objawy, jak złe samopoczucie, gorączka, bóle brzucha lub nerek.

Bez względu na typ zapalenia pęcherza (śródmiąższowe, popromienne, bakteryjne), najczęściej jest ono spowodowane infekcją bakteryjną. Szacuje się, że co roku ten problem dotyka 15 proc. kobiet. Jest to u nich jedna z najczęstszych infekcji – po grypie i infekcjach grypopodobnych.

Ogromnym problemem jest to, że infekcja po wyleczeniu powraca. Nawroty zdarzają się wyjątkowo często. Aż u 25‑30 proc. kobiet, które przebyły infekcję układu moczowego, powraca ona wcześniej niż po upływie sześciu miesięcy. Czynnikami ryzyka nawrotów zakażeń układu moczowego są: aktywność seksualna, stosowanie środków plemnikobójczych, przebycie pierwszego zakażenia układu moczowego przed 15. rokiem życia. Po menopauzie dochodzą jeszcze takie czynniki, jak nietrzymanie moczu, zaleganie moczu po mikcji.

Skuteczne leczenie
W większości przypadków zapalenie pęcherza moczowego nie prowadzi do powikłań. Nieleczone lub źle leczone może jednak przejść w stan przewlekły i ostatecznie doprowadzić do uszkodzenia nerek. Dlatego nie wolno lekceważyć tego schorzenia.

Osoba cierpiąca na zapalenie pęcherza powinna dużo pić. Duża ilość płynów powoduje, że drogi moczowe są regularnie przepłukiwane, co zmniejsza ryzyko przedostania się do nich czynników chorobotwórczych. Nie można również zbyt długo zwlekać z oddaniem moczu, jeśli czuje się parcie na pęcherz. Zbyt rzadkie opróżnianie pęcherza przyczynia się do zwiększenia liczby bakterii.

Okolice intymne powinny być utrzymywane w czystości. Jednak przesadna higiena, szczególnie zbyt intensywne stosowanie mydła i intymnych dezodorantów, może podrażniać wrażliwą błonę śluzową i ułatwiać wnikanie czynników chorobotwórczych do cewki moczowej.

Warto przyjmować witaminę C oraz pić płyny zakwaszające mocz, np. kompot i sok z żurawin. Pomocne są też środki zawierające wyciągi z tych owoców. Wszystko to stwarza kwaśne środowisko, niesprzyjające bakteriom.
Jeśli jednak leczenie zachowawcze nie pomaga, pojawia się wysoka gorączka, wymioty, bóle głowy, ból w okolicach nerek, trzeba koniecznie zgłosić się do lekarza. Jest to niezbędne także wtedy, gdy w moczu pojawia się krew albo stan chorego nie poprawia się po kilku dniach leczenia. Konsultacja specjalisty potrzebna jest również przy nawrotach choroby. Zazwyczaj konieczna jest wówczas kuracja antybiotykowa. Stosuje się głównie amoksycylinę, fosmamacynę, cefalosporyny, fluorochinolony oraz nitrofurantoinę.

Ponieważ zakażenia mają tendencję do nawrotów, niezbędne jest postępowanie profilaktyczne. Zalecany jest sok oraz preparaty z żurawin, a także produkty przywracające równowagę flory bakteryjnej, np. pałeczki kwasu mlekowego. Ważne jest też noszenie bawełnianej bielizny.

Konsultacja: dr n. med. Ryszard Hanecki, urolog