Papieros na ławie oskarżonych

Papieros na ławie oskarżonych


Wywiad z prof. dr. hab. med. Wacławem Droszczem, specjalistą chorób wewnętrznych, płucnych i alergicznych.

Co się dzieje w płucach palacza?

Dochodzi do wzrostu przepuszczalności nabłonka płucnego, zwiększonego wydzielania i zalegania śluzu w drogach oddechowych i upośledzenia funkcji aparatu rzęskowego. Ponadto do degradacji białek strukturalnych miąższu płucnego i upośledzenia procesów odnowy, rozedmy płuc, przewlekłego zapalenia oskrzeli, raka płuc.

Drogi oddechowe wyścielone są od wewnątrz nabłonkiem pokrytym delikatną warstwą śluzu i maleńkimi rzęskami. Wydzielanie śluzu wzmaga się, gdy wraz z wdychanym powietrzem do organizmu dostają się różne zanieczyszczenia i bakterie, w tym toksyczne związki pochodzące z papierosa. Normalnie zanieczyszczenia przyklejają się do lepkiej wydzieliny, z pomocą rzęsek wracają do gardła i są wykrztuszane. Gdy do organizmu wnika dym tytoniowy, ten mechanizm obronny zawodzi, gdyż skupisko związków toksycznych jest zbyt duże. W oskrzelach substancje smoliste pochodzące z dymu tytoniowego tworzą gęstą, brudną i lepką maź. Delikatne rzęski sklejają się i sztywnieją w niej, a następnie dochodzi do mnożenia się bakterii i drobnoustrojów chorobotwórczych. Rozpoczyna się proces zapalny. Najpierw zwykle jest to suchy kaszel, potem kaszel z flegmą. Jednocześnie substancje drażniące uszkadzają wewnętrzne ściany oskrzeli, co prowadzi do ich zwężenia. Przepływ powietrza staje się utrudniony, często następują ataki duszności przypominające astmę. Przy przewlekłym zapaleniu oskrzeli pojawia się charakterystyczna duszność nad ranem. Wywołane jest to nagromadzeniem się ropnej wydzieliny w czasie snu. Dopiero po jej wykrztuszeniu samopoczucie poprawia się. Największe spustoszenie dym tytoniowy sieje jednak w płucach. W efekcie działania silnie toksycznych związków uszkodzeniu ulegają drobne pęcherzyki płucne – maleńkie „zbiorniczki” odpowiedzialne za prawidłową wymianę gazową. Odbierają one z naczyń krwionośnych dwutlenek węgla, dostarczając w zamian tlen. Pod wpływem substancji drażniących pęcherzyki te nadmiernie rozszerzają się i sztywnieją. Płuca stają się nabrzmiałe, blade i mało elastyczne.

Jak działa dym tytoniowy?

Dym tytoniowy dzieli się na dwa strumienie: główny (wdychany bezpośrednio przez palacza) oraz boczny (wydostający się z tlącego się papierosa). Ten drugi jest znacznie bardziej niebezpieczny dla zdrowia. Znajduje się tam o wiele więcej substancji rakotwórczych, które także łatwiej przenikają do dróg oddechowych. Bierne wdychanie dymu tytoniowego jest szczególnie niebezpieczne dla osób niepalących, bowiem ich organizm nie ma wykształconych mechanizmów obronnych przed szkodliwymi związkami, tak jak organizm zaawansowanych palaczy. Bierni palacze narażeni są w równym stopniu jak palacze czynni na raka płuc, przewlekłe schorzenia dróg oddechowych i inne choroby odtytoniowe.

Po wniknięciu do organizmu, mieszanka silnie toksycznych i drażniących substancji dymu tytoniowego uruchamia całą kaskadę zniszczeń. Proces ten rozgrywa się na poziomie całego układu oddechowego, począwszy od gardła i krtani, poprzez tchawicę i oskrzela, a skończywszy na płucach. Nikotyna to tylko jeden z wielu tysięcy toksycznych związków obecnych w dymie tytoniowym. Z każdym „pociągnięciem” papierosa do organizmu wnika cały szereg niezwykle agresywnych substancji gazowych i smolistych. Do najbardziej niebezpiecznych należą: tlenki azotu, węgla i siarki, metale ciężkie (kadm, ołów i nikiel), pierwiastki promieniotwórcze oraz pochodne pirenu i antracenu – substancje o niezwykle silnym działaniu rakotwórczym. W dymie tytoniowym zawartych jest prawie 60 substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym.

Wiemy, że palenie jest przyczyną nowotworów płuc oraz astmy. Jakie inne choroby płucne może wywoływać?

Rak płuc u palaczy występuje 20 razy częściej niż u osób niepalących. U 20-50 proc. palaczy stwierdza się – przy pomocy spirometrii – przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP). Palenie tytoniu jest przyczyną rozedmy płuc, która jest nieodwracalna. Rozedma jest anatomicznym uszkodzeniem płuc. Wspomniałem już o tym wyżej: płuca stają się nabrzmiałe, nieelastyczne, blade.

O raku płuc, który jest wynikiem palenia papierosów, wie niemal każdy. Wpływ mają tu takie czynniki, jak liczba dziennie wypalanych papierosów, głębokość zaciągania się dymem tytoniowym oraz wiek, w jakim zaczęło się palić. Im wcześniej, tym gorzej. Rak płuca jest obecnie najczęstszym nowotworem złośliwym u mężczyzn i stanowi 1/3 nowotworów u tej płci. U kobiet choroba stanowi 8 proc. wszystkich nowotworów i zajmuje trzecie miejsce pod względem częstości rozpowszechnienia. Z ostatnich obserwacji wynika, że wzrost zachorowalności na raka płuca wśród kobiet jest zdecydowanie większy niż u mężczyzn i – co istotne – coraz częściej spotykany jest u kobiet niepalących.

Jakie inne skutki wywołuje bierne palenie?

Osoby dorosłe, niepalące, przebywające w otoczeniu palaczy mają wyższe współczynniki zapadalności na choroby górnych dróg oddechowych. U dzieci natomiast występuje zwiększona podatność na nieżyty nosa, zapalenia zatok, oskrzeli i zapalenia płuc. Niemowlęta rodziców palących chorują dwukrotnie częściej na zapalenia dolnych dróg oddechowych.

Bierna ekspozycja na dym tytoniowy stymuluje nadreaktywność oskrzeli, zaostrza przebieg astmy oskrzelowej i może być przyczyną hamowania procesu dojrzewania płuc u dzieci i młodzieży – płuca rozwijają się do 18. roku życia. Występowanie kaszlu, świszczącego oddechu oraz nieprawidłowości w badaniach spirometrycznych, szczególnie u chłopców w wieku szkolnym, to główne objawy negatywnego wpływu biernego palenia. Na podstawie badań retrospektywnych udokumentowano związek między biernym paleniem papierosów w dzieciństwie a występowaniem astmy i raka płuc w wieku dojrzałym, przy czym wydaje się mieć większe znaczenie narażenie związane z paleniem matki.

Dziękuję za rozmowę.

4.7/5 - (287 votes)

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH