Coraz więcej i częściej mówi się o opiece farmaceutycznej, ale niewielu wie, na czym ona właściwie polega. Jedną z najczęstszych chorób cywilizacyjnych jest nadciśnienie tętnicze, więc na tym przykładzie przybliżę Państwu cel i zasady realizacji tej opieki.
Program opieki farmaceutycznej w nadciśnieniu pozwala dokonać wstępnego rozpoznania choroby nadciśnieniowej u osób z czynnikami ryzyka, a także na ocenę skuteczności leczenia tej choroby. Farmakoterapia choroby nadciśnieniowej w początkowym jej etapie często wiąże się z pogorszeniem samopoczucia (ospałością, znużeniem czy zawrotami głowy) wynikającym z przyzwyczajenia się organizmu do nadciśnienia, zwłaszcza jeśli chory cierpi na tę dolegliwość od dłuższego czasu. Nie można jednak zaprzestać leczenia, gdyż może to doprowadzić do powikłań przede wszystkim ze strony układu krążenia, a w skrajnych przypadkach może manifestować się zagrażającym życiu przełomem nadciśnieniowym. Wtedy zarówno sposób leczenia, jak i jego koszty znacznie wzrastają.
Włączenie farmaceuty w leczenie nadciśnienia obejmuje profilaktykę pierwotną chorób sercowo-naczyniowych, wykrywanie nadciśnienia u osób objętych programem opieki farmaceutycznej oraz monitorowanie leczenia. Przeprowadzony przez farmaceutę wywiad pozwoli zebrać wszelkie informacje dotyczące pacjenta i na ich podstawie wstępnie ocenić, czy jest on w grupie ryzyka lub czy cierpi na choroby, które mogą być przyczyną nadciśnienia wtórnego.
Profilaktyka
W przypadku ryzyka nadciśnienia należy objąć pacjenta programem opieki. Najwcześniejszym jej etapem jest profilaktyka. Polega ona na uświadomieniu choremu konieczności zmiany trybu życia, m.in. wyeliminowania z diety nadmiernej ilości soli, unikania zbyt kalorycznego tłustego jedzenia, rzucenia palenia, ograniczenia ilości spożywanego alkoholu, unikania stresujących sytuacji, a w przypadku nadwagi – konieczności schudnięcia. Eliminacja wymienionych czynników ryzyka może skutecznie obniżyć ciśnienie krwi, a na pewno jest konieczna podczas prowadzenia terapii farmakologicznej.
Pacjenci często nie są świadomi powikłań tej choroby, dlatego podczas rozmowy należy dać im materiały informacyjne, aby w domu mogli spokojnie się z nimi zapoznać.
Pomiary ciśnienia
Kolejnym etapem programu opieki jest wprowadzenie regularnych pomiarów ciśnienia i zbieranie informacji o jego wartości, co pozwala na wykrycie i kontrolowanie przebiegu tej choroby. Wykrycie nieprawidłowości w poziomie ciśnienia krwi wiąże się ze skierowaniem pacjenta do lekarza. Jest to bardzo trudny etap opieki, gdyż musimy przekonać chorego, że nieleczone nadciśnienie może doprowadzić do szeregu powikłań, a rozpoczęcie leczenia we wczesnym stadium choroby pozwoli tego uniknąć.
Monitorowanie leczenia
Ten ostatni etap opieki i zarazem główne zadanie farmaceuty, wymaga regularnego pomiaru ciśnienia, udzielania informacji o korzyściach i niepożądanych skutkach stosowania leków, doradzania w kwestii zmiany stylu życia i nauki kontrolowania stanu zdrowia. Na tym etapie niezwykle ważna jest rozmowa i zaufanie pacjenta do farmaceuty. Musimy poinformować chorego o ryzyku zaprzestania farmakoterapii oraz uświadomić mu konieczność ciągłej kontroli ciśnienia. Celem leczenia jest przede wszystkim niedopuszczanie do wzrostu ciśnienia, a nie jego obniżanie, gdy nagle „skoczy”.
Sukcesem farmaceuty, podczas opieki farmaceutycznej w nadciśnieniu tętniczym, jest obniżenie ciśnienia do wartości poniżej 140/90 mmHg oraz kontrola współistniejących czynników ryzyka choroby. Proces opieki jest niezwykle ważny zarówno dla pacjenta, jak i dla farmaceuty. Choremu pozwala uniknąć wielu powikłań i pogorszenia stanu choroby, a farmaceucie kontrolować i dbać o chorego.
#Leki pogarszające kontrolę nadciśnienia
* NLPZ zatrzymują jony sodowe, hamują działanie prawie wszystkich leków hipotensyjnych
* aerozole donosowe, środki obkurczające naczynia, np. fenylopropanolamina, efedryna, pseudoefedryna powodują wzrost ciśnienia, zmniejszają efektywność leków na nadciśnienie
* leki przeciwko przeziębieniu i grypie zawierające efedrynę i pseudoefedrynę powodują wzrost ciśnienia
* doustne środki antykoncepcyjne sprzyjają rozwojowi nadciśnienia tętniczego
* kortykosteroidy zatrzymują sól i wodę
* lukrecja zatrzymuje sól i wodę, zwiększa wydalanie potasu
* kokaina, amfeatmina powodują skurcz naczyń krwionośnych
* żeń-szeń, guarana, kofeina powodują wzrost ciśnienia