Kontrola nokturii

Nokturia, czyli konieczność nocnego wstawania w celu oddania moczu, jest jedną z ważniejszych dolegliwości związanych z łagodnym przerostem stercza. Wykazano, że znacznie obniża ona wydajność w pracy, aktywność i pogarsza samopoczucie dotkniętych nią mężczyzn.

Oddawanie moczu w ciągu doby u osób zdrowych nie jest jednakowe. W pierwszych latach życia wykształca się dobowy rytm, zgodnie z którym mocz jest wydalany głównie w ciągu dnia. Nokturia jest definiowana jako „konieczność nocnego wstania jeden lub więcej razy w celu oddania moczu”. Zazwyczaj uważa się, że jednokrotna mikcja w ciągu nocy mieści się jeszcze w granicach normy, a dopiero konieczność wstania dwa lub więcej razy jest traktowana jako objaw nokturii. Zaburzenie to częściej występuje u mężczyzn w wieku powyżej 70 lat (55 proc.) niż u pacjentów pomiędzy 40. a 50. rokiem życia (16 proc.). Wynika z tego, że częstość występowania nokturii zwiększa się wraz z wiekiem.

Nokturia obniża aktywność i… może skrócić życie
U mężczyzn powyżej 50. roku życia dolegliwość ta jest główną przyczyną zaburzeń snu. Zakłócenia snu skutkują zmęczeniem w ciągu dnia – dotyczy ono zarówno dotkniętych nim mężczyzn, jak i ich partnerek. Przeprowadzone niedawno badania wykazały, że osoby cierpiące na nokturię są mniej wydajne w pracy, odznaczają się niższą aktywnością i gorszym samopoczuciem. W innych badaniach obserwowano większą niż normalnie podatność na choroby, zakłócenie funkcji poznawczych, częstsze występowanie depresji, zwiększone ryzyko upadków i złamań, a także wyższy wskaśnik śmiertelności. W przypadku osób czynnych zawodowo wykazano, że ilość dni w roku spędzonych na zwolnieniu lekarskim linowo rosła proporcjonalnie do ilości nocnych mikcji.

Nokturia w łagodnym przeroście prostaty
Nokturia jest jedną z ważniejszych dolegliwości dolnych dróg moczowych związanych z łagodnym przerostem stercza. Choć nie jest ona oczywiście jedynym objawem tego schorzenia, to dla pacjentów nim dotkniętych stanowi bardzo poważny problem. Ponad 2/3 mężczyzn cierpiących na łagodny przerost prostaty uznało konieczność wielokrotnego oddawania moczu w ciągu nocy za czynnik znacznie obniżający jakość ich życia. Przytoczone wcześniej wyniki badań wskazują, że odczucie to jest jak najbardziej uzasadnione.

Skuteczne leczenie łagodnego przerostu stercza jest więc nie tylko kwestią poprawy jakości życia, ale ma także wpływ na jego przedłużenie i wiąże się ze zmniejszeniem ryzyka występowania innych chorób.

Leczenie łagodnego przerostu stercza
Łagodny przerost prostaty można leczyć chirurgicznie albo farmakologicznie. Leczenie zabiegowe stosowane jest w ok. 10 proc. przypadków, pozostałe 90 proc. pacjentów poddawanych jest terapii farmakologicznej. Decyzję o operacji podejmuje się zwykle wtedy, gdy nie uda się uzyskać poprawy po leczeniu zachowawczym.

Obecnie w farmakologicznym leczeniu objawów łagodnego przerostu stercza stosuje się głównie leki będące antagonistami receptora alfa1-adrenergicznego lub inhibitory 5alfa-reduktazy. Liczne badania wykazały większą skuteczność tych pierwszych, przy czym jakość leczenia była oceniana przez porównanie międzynarodowego wskaśnika objawów ze strony gruczołu krokowego. Wykazano również, że antagoniści receptora alfa1-adrenergicznego działają lepiej w perspektywie długookresowej. Choć w niektórych przypadkach korzystne jest łączenie obu tych preparatów, to antagonistów receptora alfa1-adrenergicznego uważa się obecnie za leki pierwszego rzutu w leczeniu tej choroby. Nie są to jednak leki idealne, pozbawione działań niepożądanych. U niektórych leczonych nimi pacjentów obserwuje się spadki ciśnienia tętniczego, zawroty i bóle głowy, kołatanie serca, zaburzenia erekcji i ejakulacji, utraty przytomności i uczucie znużenia. Kiedy stężenie preparatu w osoczu jest zbyt wysokie, lek znacząco, tj. w stopniu powodującym objawy kliniczne, działa nie tylko na znajdujący się w gruczole krokowym receptor alfa1-adrenergiczny (a konkretnie na jego podtyp alfa1A), lecz również na receptory alfa-adrenergiczne obecne w układzie krążenia.

Tamsulosyna OCAS
Rozwiązaniem problemu jest zastosowanie takiej formy wysoce specyficznego dla receptorów alfa1A-adrenergicznych leku, która będzie uwalniała względnie stałą ilość substancji aktywnej. Pozwoli to uniknąć szkodliwych wzrostów stężenia w surowicy. Preparatem o takich właściwościach jest tamsulosyna wyprodukowana w technologii OCAS. Jest to specjalnie przygotowana postać tamsulosyny, leku o dużej selektywności w stosunku do podtypu receptora alfa1-adrenergicznego występującego w prostacie. Dzięki uwięzieniu substancji aktywnej w specjalnie przygotowanej, chłonącej wodę macierzy żelowej, podczas pasażu przez cały przewód pokarmowy uwalnianie tamsulosyny jest równomierne, co pozwala na utrzymanie zrównoważonego poziomu leku w surowicy i bardzo znacznie ogranicza jego działania niepożądane. Odróżnia to tamsulosynę OCAS od innych postaci tamsulosyny dostępnych na rynku, włączając w to formy o zmodyfikowanym uwalnianiu (MR).

Tamsulosyna OCAS zmniejsza nokturię
W wykonanej w zeszłym roku pracy badającej wpływ tamsulosyny OCAS na nocne oddawanie moczu i jakość snu wykazano korzystne działanie leku. Zmniejszył on nasilenie nokturii u chorych z łagodnym przerostem gruczołu krokowego. Pacjenci przyjmujący tamsulosynę OCAS mieli w nocy więcej godzin niezakłóconego snu w porównaniu z grupą kontrolną. Oceniając przedstawione w pracy działanie tamsulosyny w postaci OCAS, warto sobie uświadomić, że działania niepożądane typowe dla tego leku również mogą zakłócać sen. Na uwagę zasługuje bardzo niewielka ilość zdarzeń niepożądanych w grupie przyjmującej preparat – żaden pacjent nie został z ich powodu wycofany z badania, a ogólna ich ilość była porównywalna w grupach przyjmujących preparat lub placebo.

Tamsulosyna w postaci OCAS wydaje się być bardzo wartościowym lekiem w leczeniu nokturii, który powinien być poddany dalszym szczegółowym badaniom odnośnie wpływu na kontrolę tej dolegliwości.