Ochrona zdrowia stawów i skóry (część 1)

Suplementacja oparta na naturalnych substancjach występujących w naszym organizmie może przynieść wymierne korzyści. W tym artykule przyjrzymy się substancjom, które wspomagają stawy oraz poprawiają wygląd skóry.

Któż z nas nie chciałby żyć jak najdłużej, z zastrzeżeniem: w dobrym zdrowiu. Któż z nas nie chciałby cieszyć się jak najdłużej pięknym, młodym wyglądem? Jednak coraz dłuższe, a także intensywniejsze życie wpływa na rozwój wielu chorób cywilizacyjnych, takich jak choroba zwyrodnieniowa stawów oraz zmiany degeneracyjne skóry. W ostatnich latach wzrasta zainteresowanie suplementacją naturalnymi składnikami, występującymi w ludzkim organizmie. Początkowo producenci, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom konsumentów, stosowali proste substancje w nieskomplikowanych formach, jednak – wraz z postępem technologicznym – opracowano coraz lepiej przyswajalne i skuteczniejsze formy tych substancji. Wśród nich najważniejsze są glukozoaminoglikany, takie jak: kwas hialuronowy, kolagen, siarczan chondroityny.

Glukozoaminoglikany (GAG)
Substancje te są długimi, nierozgałęzionymi cząsteczkami zbudowanymi z powtarzających się jednostek dwusacharydowych. Jednostki te zawierają jeden z dwóch zmodyfikowanych cukrów – N-acetylogalaktozoaminę lub N-acetyloglukozaminę oraz kwas uronowy (glukuronowy lub iduronowy).

GAG są cząsteczkami o wysokim ładunku ujemnym ze zdolnością do nadawania roztworom wysokiej lepkości. Są zlokalizowane głównie na powierzchni komórek lub w zewnątrzkomórkowej macierzy. Oprócz wysokiej lepkości wykazują w roztworach małą ściśliwość, co czyni je idealnymi płynami smarującymi niektóre struktury organizmu. Ich sztywność natomiast zapewnia strukturalną integralność komórek. Jednymi z najważniejszych glukozoaminoglikanów są kwas hialuronowy oraz siarczan chondroityny. Występują w wielu miejscach w organizmie człowieka, ale największe ich ilości można znaleźć w płynie stawowym, ciałku szklistym oka, zewnątrzkomórkowej macierzy tkanki łącznej (kwas hialuronowy) oraz w chrząstce, kościach, zastawkach serca (siarczan chondroityny).
Większość GAG w organizmie występuje w połączeniu z białkami, tworząc proteoglikany. Pełnią one wiele ważnych funkcji, m.in. przyczyniają się do utrzymania strukturalnej integralności tkanek, zapewniając tkance łącznej odpowiednie właściwości w zakresie: uwodnienia, elastyczności, selektywnej przepuszczalności dla makrocząsteczek, wiązania czynników wzrostowych, enzymów i jonów. Z tego względu zaburzenia syntezy proteoglikanów lub nasilenie ich degradacji powoduje upośledzenie funkcji wielu tkanek i narządów.

Kwas hialuronowy (HA)
Ten kwas jest dużym, liniowym GAG i występuje w organizmach jako polianion, zwany hialuronianem. Jako jedyny z GAG występuje w formie wolnej, niezwiązanej z białkami i nie zawiera grup siarczanowych. HA w największej ilości występuje w tkankach embrionalnych, charakteryzujących się dużą zawartością wody. Ma on silne właściwości hydrofilne, dzięki czemu odpowiedzialny jest za wiązanie wody i uwodnienie tkanek.

Podczas rozwoju osobniczego kwas hialuronowy zastępowany jest proteoglikanami. HA odgrywa istotną rolę w ich agregacji. Znaczne ilości tego związku występują w chrząstce stawowej, płynie stawowym oraz skórze. Oprócz właściwości fizykochemicznych związanych z jego zdolnością do wiązania wody, odgrywa ogromną rolę w regulacji metabolizmu tkankowego. Większość biochemicznych działań HA jest wynikiem jego interakcji z receptorem CD44, zwanym niekiedy receptorem kwasu hialuronowego.

Poziom HA w organizmie ludzkim zmniejsza się wraz z wiekiem, zmiany te zachodzą szybciej po 45. roku życia.
Stosownie do jego właściwości biologicznych, kwas hialuronowy znajduje szereg zastosowań w medycynie, przede wszystkim w: chorobie zwyrodnieniowej stawów (w postaci iniekcji dostawowych oraz suplementacji doustnej), chorobach oczu (jest on składnikiem wielu nawilżających kropli do oczu stosowanych w zespole suchego oka, a także podstawowym składnikiem preparatów ochronnych stosowanych w chirurgii laserowej oka oraz wszczepach soczewek wewnątrzgałkowych), procedurach naprawczych tkanek szkieletowych, przede wszystkim chrząstki stawowej (gdzie może być naturalnym składnikiem matryc do hodowli chondrocytów), procedurach naprawczych skóry, jako składnik kremów, maści, kompresów ułatwiających i przyspieszających gojenie się ran, a także jako składnik matryc do jej hodowli i przeszczepów. Kwas hialuronowy stosuje się także w medycynie kosmetycznej, w postaci iniekcji podskórnych i śródskórnych (tzw. wypełniacze do usuwania zmarszczek skóry i modelowania jej konturów) oraz w postaci suplementacji doustnej. Jest on również składnikiem kremów nawilżających wysokiej jakości. Prowadzone są także badania nad możliwością zastosowania HA do produkcji form leków o przedłużonym działaniu.

Siarczan chondroityny
To także glukozoaminoglikan i jeden z głównych składników proteoglikanów odpowiedzialnych za właściwą strukturę, elastyczność oraz nawodnienie tkanki łącznej, szczególnie tkanki chrzęstnej. Jest dziś powszechnie stosowany w przypadkach choroby zwyrodnieniowej stawów, ponieważ przyczynia się do zwiększenia syntezy agregatów proteoglikanowych.

Kolagen
Kolagen jest najobficiej występującym zewnątrzkomórkowym białkiem strukturalnym organizmów zwierzęcych oraz organizmu człowieka. W zasadzie jest to grupa białek składających się z trzech łańcuchów polipeptydowych. W zależności od rodzaju łańcuchów tworzących kolagen, wyróżniamy cały szereg jego typów.
Kolagen typu II jest jednym z głównych składników strukturalnych tkanki chrzęstnej. Należy do grupy kolagenów tworzących włókna i wraz z HA (proteoglikanami) odpowiada za właściwą strukturę oraz integralność tkanki chrzęstnej. Stosuje się go w postaci suplementacji doustnej w chorobie zwyrodnieniowej stawów, gdzie dochodzi do zwiększonej jego degradacji oraz zmniejszenia naturalnej syntezy. Kolagen jest także jedną z najważniejszych substancji niezbędnych do właściwego funkcjonowania skóry. Zwiększa jej elastyczność i napięcie oraz utrzymuje jej integralność.

Bibliografia u autora.

Dalsza część artykułu