Nowoczesna receptura

Receptura jest specyficzną sferą działalności aptek, która łączy tradycję z nowoczesnością. Współcześni aptekarze, wykonując leki robione, korzystają z doświadczeń swoich poprzedników, a jednocześnie idą z duchem czasu. Dzięki nowoczesnym urządzeniom w krótszym czasie uzyskują leki lepszej jakości.

Aptekarstwo jest zawodem opartym na wielowiekowej tradycji. Farmaceuci pracujący w aptekach nieustannie sięgają do wiedzy zgromadzonej przez wcześniejsze pokolenia. To zjawisko jest szczególnie widoczne przy wykonywaniu leków recepturowych. Jednak w XXI wieku nie sposób nie korzystać z nowych technologii usprawniających pracę w recepturze. Zastosowanie kilku nowoczesnych urządzeń pozwala na znaczne skrócenie czasu potrzebnego na wykonanie leków robionych, a to przekłada się na wzrost rentowności receptury. Niejednokrotnie ma również wpływ na znaczną poprawę jakości leków wykonywanych przez aptekę.

Waga
Najważniejszym i najczęściej wykorzystywanym w recepturze urządzeniem jest waga apteczna. Klasycznym modelem tego urządzenia – używanym od początku aptekarstwa – jest waga szalkowa. Odpowiednio skonstruowana i eksploatowana zapewnia dużą dokładność ważenia. Jednak jej obsługa wymaga wprawy, czasu i cierpliwości.

Na szczęście w dzisiejszych czasach ten rodzaj wagi jest już rzadko spotykany. Został on wyparty przez wagi elektroniczne. Charakteryzują się one prostszą obsługą, a ważenie za ich pomocą przebiega o wiele szybciej. Większość z nich jest wyposażona w automatyczną tarę i inne usprawniające pracę opcje, np. kalibrację wewnętrzną, która gwarantuje wysoką dokładność pomiaru.

Przy zakupie wag elektronicznych należy pamiętać, że urządzenia tego typu charakteryzują się określonymi czułościami i udźwigami. Z tego względu stosuje się najczęściej zestaw dwóch lub (rzadziej) trzech wag pozwalających na precyzyjne odważanie stosowanych w recepturze substancji. Zwykle stosuje się wagi pracujące w zakresach do 60 g, 600 g i 2000 g. Taki dobór nośności wag pozwala na precyzyjne wykonywanie leków recepturowych, trafiających do aptek otwartych.

Innym ważnym elementem, na który trzeba zwrócić uwagę przy zakupie, jest czas reakcji wagi (szybkość tłumienia drgań) – im krótszy, tym szybsze i dokładniejsze jest ważenie.

Wagi elektroniczne są bardzo delikatnymi urządzeniami, dlatego należy korzystać z nich w umiejętny sposób. Nie można też zapomnieć o ich okresowej legalizacji, która daje gwarancję, że nasz sprzęt działa bez zarzutu.

Unguator
Pod koniec lat 90. w polskich aptekach pojawiło się inne bardzo przydatne urządzenie – Unguator. Jest to sprzęt, a w zasadzie cały system, który ułatwia wykonywanie maści oraz czopków.

Na rynku jest kilka modeli tego urządzenia. Różnią się one między sobą mocą i stopniem automatyzacji pracy. Według mnie najbardziej odpowiednim do apteki o większej czynności recepturowej jest model z automatycznym systemem mieszania (Hands Free). Jednak bez względu na to, na jaki typ Unguatora się zdecydujemy, pozwoli to nam produkować leki bez użycia moździerza. Dodatkowym plusem jest to, że wytwarzane z użyciem Unguatora preparaty mają o wiele lepsze właściwości niż te wykonywane tradycyjną metodą.

Przygotowanie większości leków z użyciem tego sprzętu jest niezwykle proste. Wystarczy odważyć wszystkie składniki leku do specjalnych cylindrycznych pojemników. Następnie Unguator – w zależności od modelu – miesza substancje w pełni samodzielnie lub z pewnym udziałem człowieka. Pojemniki (tuby) są też ostatecznym opakowaniem dla wytworzonych maści i NFZ pokrywa koszty ich wykorzystania. Unguator pozwala również na sprawne wykonywanie czopków i gałek poprzez wylewanie ich do specjalnych jednorazowych form.

Loża laminarna
W przypadku wykonywania leków jałowych receptura apteki musi być wyposażona w sprzęt pozwalający na pracę w warunkach aseptycznych. Urządzeniami, które je zapewniają, są loże z laminarnym przepływem powietrza. Ciągły strumień powietrza, odpowiednio czyszczony poprzez system filtrów HEPA, pozwala na uzyskanie i utrzymanie jałowości w strefie roboczej. Obecnie pojawiają się coraz bardziej nowoczesne i mniejsze urządzenia tego typu. Te najprostsze, kompaktowe modele mają postać skrzyń o szerokości 70-100 cm i można je ustawić bez problemu w najmniejszych nawet izbach recepturowych. Zwykle są wyposażone w systemy wymiennych filtrów wstępnych i zamontowane na stałe oświetlenie robocze. Warto też zwrócić uwagę na modele dające możliwość łatwego zainstalowania w obrębie loży innego sprzętu, np. wagi.

Sterylizator
W wielu aptekach wytwarzających leki jałowe do ich sterylizacji stosuje się szybkowary. Jest to prosty i sprawdzony sposób, który został opracowany w czasach, kiedy dostępne na rynku autoklawy były dużymi i ciężkimi urządzeniami. Obecnie istnieje jednak możliwość zakupu lekkich autoklawów do sterylizacji parowej, które wielkością przypominają większe garnki. Sterylizatory te są przydatnymi w recepturze urządzeniami. Ich przewagą w stosunku do szybkowarów jest dokładna kontrola warunków sterylizacji (temperatury i ciśnienia). Ponadto urządzenia te wyposaża się w zabezpieczenia zapobiegające przegrzaniu czy nadmiernemu wzrostowi ciśnienia. Jednak największą zaletą takich sterylizatorów jest całkowita automatyzacja procesu sterylizacji oraz krótkie długości cyklów sterylizacyjnych, co przyspiesza proces przygotowywania leków jałowych.

#Kredyt czy leasing?
Aptekę nie zawsze stać na to, by kupić nowy sprzęt do receptury za gotówkę. W takiej sytuacji można skorzystać z kredytu bankowego lub leasingu. Specjaliści podają, że coraz więcej małych i średnich przedsiębiorstw wybiera tę drugą opcję.

Zazwyczaj leasing, w porównaniu z kredytem, charakteryzuje się uproszczoną procedurą akceptacji klientów. Co ważne z punktu widzenia przedsiębiorcy, w wielu przypadkach finansowanie kredytu jest droższe niż finansowanie leasingu. Ponadto w przypadku leasingu istnieje możliwość dostosowania struktury rat do indywidualnych potrzeb klientów.

Leasing operacyjny pozwala też na optymalizację bieżącej podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym, gdyż – w przeciwieństwie do kredytu – wszystkie raty leasingowe są dla korzystającego kosztem uzyskania przychodów. (ap)