Tym artykułem rozpoczynamy cykl poświęcony instrumentom pochodnym. W kilku kolejnych wydaniach „Managera Apteki” postaramy się przybliżyć to zagadnienie.
W sytuacji, kiedy ceny produktów rolnych zależały od ich wegetacji, urodzaju, popytu i ogólnej sytuacji gospodarczej, ulegały one znacznym wahaniom (zwłaszcza ceny zbóż) i niekorzystnie wpływały na konsumentów, producentów, jak i całą gospodarkę. Wszystkie strony dążyły do tego, aby ustabilizować ceny i zapewnić płynność dostaw. Lekarstwem okazały się zawierane przed zbiorami lub w ich trakcie transakcje kupna-sprzedaży, w których ustalano cenę produktu oraz termin dostawy. Ten prosty zabieg pozwalał na ustabilizowanie cen oraz równomierne rozłożenie popytu i podaży w ciągu roku.
Rynek terminowy
Takie rozwiązanie (rynek terminowy) zastosowano po raz pierwszy na giełdzie w Chicago w połowie XIX wieku. Aby uczestnicy wiedzieli, czego dotyczy transakcja oraz jakie spełnia normy, stworzono specjalne szablony i schematy działania, a także określono klasy produktów, ich ilość oraz czas dostawy. Nazwano to standaryzacją. Jedyne co podlegało negocjacji to cena. Dzięki wprowadzeniu standaryzacji, takie transakcje stały się bardzo popularne.
Obecnie rynek terminowy dotyczy nie tylko produktów rolnych, ale także ropy, metali, energii elektrycznej, surowców kopalnych oraz wielu innych produktów i surowców.
Taki rodzaj transakcji był dostępny głównie dla producentów, którym zależało na zapewnieniu płynności produkcji.
Instrumenty pochodne
Na rozwój instrumentów pochodnych miał również wpływ rozwój rynku akcji, do którego większy dostęp mieli mniejsi inwestorzy. Powstanie takich produktów finansowych było odpowiedzią na pytania: „co zrobić, jeśli ceny akcji spadają, a my nie możemy ich sprzedać?” lub „jak zminimalizować ryzyko inwestycji?”. Dzięki ekonomistom i matematykom stworzono pojęcie rynku instrumentów pochodnych na akcjach, indeksach giełdowych, walutach, a nawet obligacjach. Na większą skalę instrumenty pochodne pojawiły się dopiero w latach 70. ubiegłego wieku. Współcześnie kontrakty terminowe na towary fizyczne mają znacznie mniejszy udział w rynku instrumentów pochodnych niż kontrakty na instrumenty finansowe.
Izby rozliczeniowe
Ponieważ instrumenty pochodne wymagają dokładnych i szybkich rozliczeń, powołuje się tzw. izby rozliczeniowe, które czuwają nad bezpieczeństwem stron transakcji i wywiązywaniem się uczestników rynku z podjętych zobowiązań. Wspomnieliśmy w tytule, że są to instrumenty wysokiego ryzyka i dlatego nad całością rynku musi czuwać wyspecjalizowana instytucja nadrzędna. Główne ryzyko inwestycyjne związane jest z utratą nie tylko zainwestowanych środków finansowych, ale o wiele większych kwot.
Definicja i zastosowanie
Instrument pochodny jest instrumentem finansowym, którego wartość zależy od wartości instrumentu bazowego lub podstawowego. Definicja jest prosta i krótka, ale kryją się za nią skomplikowane mechanizmy działania. Oczywiście nie są to instrumenty przeznaczone tylko dla wybitnych umysłów matematycznych. Stosowane są one z dużym powodzeniem w inwestycjach przeciętnych graczy giełdowych, głównie do spekulacji na rynku, ale również do zabezpieczania się przed ryzykiem kursowym, oraz przez instytucje do tzw. arbitrażu.
O spekulacji mówimy wtedy, gdy inwestor nie ma innych walorów, np. instrumentu bazowego, a jedynie instrument pochodny, którym obraca na parkiecie. Inne zastosowania związane są z dodatkowymi walorami w portfelu. W takich sytuacjach mówimy o zabezpieczaniu pozycji, np. akcjami, instrumentami pochodnymi. Takie zachowanie określa się z angielskiego terminem hedging. Inwestora nie interesuje wtedy zysk na instrumentach pochodnych, a jedynie utrzymanie wartości portfela akcji na w miarę stałym poziomie.
Na koniec warto wspomnieć o arbitrażu. Stosuje się go do przeprowadzania operacji finansowych przy bardzo małym ryzyku. Mechanizm ten polega na oszacowaniu wysokości strat i zysków na dwóch lub więcej transakcjach po przeciwnych stronach rynku. Różnica powinna zapewnić niewielki, ale w miarę pewny zysk.
W następnych wydaniach „Managera Apteki” zaprezentujemy różne rodzaje instrumentów pochodnych.
Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!
To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.
ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU
Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.