Myśląc: schizofrenia

Czytałem „Schizofrenię” Antoniego Kępińskiego jako student, potem jako młody psy­chiatra, i czytam teraz, kiedy patrzę na moje życie zawodowe, spędzone wśród osób chorujących na schizofrenię, z pewnego oddalenia.

Za każdym razem było to trochę inne odczytanie, ale pozostawiało wspólne uczucie, że Profesor wysyła nas na „misję niemożliwą”: zrozumieć i leczyć schizofrenię. Wysyła, bo jest przekonany, że się powiedzie.

Kępiński pisał „Schizofrenię” wsłuchany w historie opowiada­ne przez swoich pacjentów. Zostawił nam klucz, jak mamy ją czytać. (…)

Przesłanie Profesora
Na kilku stronach kończących książkę Profesor zawarł naj­bardziej nowoczesne i aktualne do dzisiaj przesłanie terapeu­tyczne. Dawał proste wskazówki, choć wymagające dużego zaangażowania od zespołu terapeutycznego. Pisał, że leczenie choroby wynika z jej rozumienia, a złożone przyczyny wymaga­ją kompleksowego podejścia bio- i psychospołecznego. Podkreś­lał rewolucyjne znaczenie, dzisiaj już kolejnych generacji, neuro­leptyków, ale zachował sceptycyzm co do faktu, czy leczą istotę choroby. Uważał, że dzięki ich wpływowi na łagodzenie objawów lęku, agresji, urojeń czy omamów, a więc pobudzaniu remisji – najbliższe otoczenie stopniowo przestawało bać się osób choru­jących psychicznie, zmienił się też wygląd szpitala psychiatrycznego. Minęło dotychczasowe uczucie bezsilności i pesymiz­mu, a bardziej optymistyczna postawa automatycznie stymulo­wała postępujący proces zdrowienia.

Pacjent i nauczyciel
Antoni Kępiński wyznaczył osobie z zaburzeniami psychicz­nymi szczególną rolę: pacjenta i nauczyciela. (…) Codzienna prak­tyka, spotkania i rozmowy z chorującymi to coś więcej niż próba zrozumienia samego zaburzenia psychicznego. To wysiłek budo­wania wartości, jaką jest społeczna więź łącząca ludzi słabych z silnymi, chorych ze zdrowymi. Spotkanie z osobą, której poma­gamy, odbywa się zatem nie tylko w przestrzeni relacji terapeutycznej.

Całokształt oddziaływań oraz wspólnej pracy terapeuty i pacjenta przechodzi swoisty rodzaj sprawdzianu w momencie, gdy człowiek po kryzysie psychicznym powraca do aktywnego życia, odbudowuje siebie jako istotę społeczną. Proces owego po­wrotu opiera się na założeniu, iż osoba doświadczająca zabu­rzeń psychicznych może, powinna i chce żyć wśród nas. (…)

Otwarte drzwi
Zaczął się nowy, XXI wiek i dzisiaj pracu­jemy w zmieniającym się szybko świecie, pełnym zarówno na­dziei, jak i nowych zagrożeń. Wyobrażam sobie Profesora przechodzącego ze swoimi pacjentami przez „Otwarte Drzwi” na Brackiej i Gołębiej w Krakowie w Dniu Solidarności z Osobami Chorującymi na Schizofrenię. Ta książka to były takie „Drzwi Solidarności”, które wskazały nam drogę.

dr Andrzej Cechnicki
Fragmenty wstępu do książki „Schizofrenia” A. Kępińskiego
(śródtytuły pochodzą od redakcji)