Leki na receptę – zakup zamierzony

Obecnie pacjenci sami decydują o tym, czy wykupią wszystkie preparaty zapisane na recepcie. To w jaki sposób podejmą tę decyzję i kto ich do tego przekona będzie kryterium różnicującym typ zakupu.

Podobnie jak w przypadku preparatów odręcznych, pacjenci mogą zmienić decyzję odnośnie zakupu leku na receptę. Jeszcze do niedawna wykupienie leków wypisanych na recepcie było dla pacjentów oczywiste. Dziś często pytają farmaceutę, czy mogą z czegoś zrezygnować.

Decyzja pacjenta
Możemy wyróżnić dwa typy decyzji pacjenta. Pierwszy typ to decyzja podjęta pod wpływem informacji uzyskanych od lekarza, druga – pod wpływem rekomendacji farmaceuty.

W pierwszym przypadku chory uzyskał od lekarza wystarczająco dużo informacji na temat zapisanych preparatów i nie odczuwa potrzeby pytania o poradę w aptece. Zwykle w takim przypadku, wchodząc do ekspedycji i podając przy pierwszym stole receptę, oczekuje jej realizacji nie zgłaszając żadnych wątpliwości. Potrzebę rekomendacji zgłasza jedynie w sytuacji, kiedy ma zamiar kupić coś przy okazji, np. jakiś preparat OTC.

W drugim typie zakupu pacjent pyta farmaceutę o zasadność wykupienia recepty, o tańsze odpowiedniki, oczekuje informacji na temat działania leków czy ich dawkowania. Nietrudno wtedy zauważyć, że lekarz nie wytłumaczył pacjentowi działania danego preparatu ani zasadności jego stosowania w chorobie. Zdarza się jednak, że chory posiada wymagane informacje, jednak przyzwyczajony do negocjowania cen i pytania o promocje, udaje przed pierwszym stołem osobę zdezorientowaną, aby uzyskać lepsze warunki zakupu.

Posiadanie recepty nie jest w obecnych czasach wyznacznikiem decyzji o zakupie. Biorąc pod uwagę sposób podejmowania decyzji o zakupie leku na receptę, możemy wyróżnić cztery podstawowe rodzaje zakupów: zamierzony, zastępczy, merytoryczny i polecony.

W przypadku leków OTC mowa była o sześciu typach zakupów, gdyż produkty te mogły być w aptece reklamowane i dobrze eksponowane. Leków na receptę nie wolno reklamować, stąd np. zakupy spontaniczne są z założenia niewskazane.

Zakup zamierzony
Taki zakup ma miejsce, gdy pacjent jest przekonany, że receptę trzeba zrealizować. Od lekarza otrzymuje informacje na temat danego leku, sposobu przyjmowania i polecenie wykupienia go w aptece. Dzięki tym informacjom rośnie jego zaufanie do lekarza, a tym samym do jego zaleceń. Gdy taki pacjent pojawi się w aptece, to nic nie powinno i nie może zmienić jego decyzji o zakupie. Diagnoza lekarza i jego zalecenia są dla danej osoby najważniejsze. Zwykle staje przed pierwszym stołem, podaje recepty i oczekuje jej realizacji. Nie ma zamiaru polemizować. Nie ma potrzeby pytać o zdanie farmaceuty, ani utwierdzać się, czy lekarz miał rację stawiając taką diagnozę i ustalając taki sposób leczenia.

Jeśli w danej aptece nie może zrealizować swojej recepty, to zwykle nie decyduje się na żaden zamiennik. Wychodzi i szuka danego preparatu w innych placówkach.

Bez natarczywości
Takie postępowanie jest jak najbardziej uzasadnione. Pacjent ma zaufanie do lekarza, bo został dokładnie zbadany i poinformowany. Więc dlaczego miałby postępować inaczej? W takim przypadku nie powinno się zwracać uwagi na cenę – lekarz przepisując dany preparat bierze pod uwagę zamożność pacjenta. Nawet jeśli zapisuje lek droższy, to może mieć to uzasadnienie medyczne.

Jakiekolwiek działania handlowe – proponowanie tańszych zamienników, oferowanie upustów cenowych – nie mają w tym przypadku znaczenia. Dokonując zakupu zamierzonego, dana osoba nie ma zamiaru poddawać się namowom farmaceuty. Tego typu naciski w aptece utwierdzą pacjenta raczej w przekonaniu, że powinien w większym stopniu stosować się do zaleceń lekarza. Zbyt duża aktywność promocyjna farmaceuty może przynieść skutki odwrotne do zamierzonych i zniechęcić pacjenta do odwiedzania tej apteki. Dana osoba może postrzegać takie działania jako nieetyczne, odpowiadając o tym swoim znajomym, zniechęcając ich do zakupów w tej aptece.