Kwas hialuronowy

Naukowcy od zawsze poszukiwali kosmetycznego panaceum. Zastanawiali się, czy istnieje substancja, która mogłaby stać się podstawą kuracji odmładzających. Aż do 1995 roku – wtedy bowiem przedstawiono światu kwas hialuronowy.

Gdy rozszyfrowano procesy odpowiadające za starzenie się skóry, kolagen wydawał się być idealnym „lekiem” na zmarszczki. To on odpowiada za sprężystość skóry, bo wraz z nim ze skóry właściwej znika woda. Dziś kolagen jest obecny w większości kremów, maseczek i preparatów stosowanych w medycynie estetycznej. Nie jest on jednak substancją idealną – to zwierzęce białko, może więc wywoływać reakcje alergiczne. W przeciwieństwie do niego kwas hialuronowy może być bezpiecznie stosowany bez konieczności wykonywania testów alergicznych. Jest on rozpoznawany przez organizm jako produkt fizjologiczny.

Definicja
Encyklopedyczna definicja mówi, że kwas hialuronowy (HA) to glikozoaminoglikan (rodzaj polisacharydu). Stanowi on rdzeń, do którego mogą się przyłączać inne polisacharydy, tworząc przestrzenną sieć zdolną wiązać duże ilości wody. Powstaje coś w rodzaju żelowego filtru, w którym zawieszone są włókna kolagenu i elastyny.
Kwas hialuronowy nie jest – wbrew nazwie – kwasem, lecz biopolimerem. Występuje on we wszystkich żywych organizmach i należy do grupy związków mających identyczną budowę chemiczną zarówno u bakterii, jak i u człowieka. W ludzkim organizmie znajduje się w mazi stawowej, chrząstce szklistej, ciele szklistym oka, jądrze krążków międzykręgowych, sznurze pępowinowym, a także w macierzy międzykomórkowej skóry właściwej. Gdy jest go tam pod dostatkiem, skóra jest elastyczna i gładka.

Niestety, z czasem ilość tego aktywnego biologicznie związku maleje. Kwas hialuronowy zaczyna zanikać już od 20. roku życia (u dorosłego jest go 7-8 g). To, poza degradacją kolagenu i produkcją nieprawidłowej elastyny, jedna z głównych przyczyn starzenia się skóry.

Do niedawna używano w kosmetyce kwasu hialuronowego pochodzącego z produktów naturalnych, np. kogucich grzebieni czy pępowiny. Obecnie coraz częściej uzyskiwany jest on metodami biotechnologicznymi.

Jak działa HA?
Kwas hialuronowy wiąże wodę w skórze i odpowiada za jej młody wygląd. Gdy go brakuje, staje się ona sucha. Warto wiedzieć, że jeden gram HA może związać około sześciu litrów wody.
Ponadto, związek ten pomaga usuwać wolne rodniki – bez tego proces starzenia się skóry przebiegałby szybciej. Niestety, kwas hialuronowy również ulega degradacji.

Wysokie stężenie tego związku jest niezbędne do prawidłowego przebiegu procesów regeneracji skóry. Ciekawostką jest to, że wyjątkowo duża zawartość kwasu hialuronowego w skórze płodu powoduje, iż goi się ona bez bliznowacenia. A więc im mniej HA, tym większe ryzyko gojenia się ran z powstaniem blizny.
Kwas hialuronowy poprawia także stan stawów. W organizmie człowieka duże jego ilości znajdują się nie tylko w skórze, ale również w płynie stawowym i chrząstce. HA może być podawany doustnie, w ten sposób również dociera do płynu stawowego (jak do wszystkich miejsc, w których występuje naturalnie). W ten sposób poprawia jego właściwości smarowne, co korzystnie wpływa na kondycję stawów u osób z chorobą zwyrodnieniową.

Zastosowanie
Zabiegi z użyciem kwasu hialuronowego są obecnie jednymi z najbardziej popularnych w medycynie estetycznej. Żele na bazie kwasu hialuronowego stosuje się do produkcji implantów, które służą do wypełnienia zmarszczek, powiększania ust oraz piersi.

Stosuje się go również w okulistyce. Jest on składnikiem filmu łzowego, dlatego dużą popularnością wśród pacjentów cieszą się płyny do soczewek kontaktowych i krople do oczu zawierające sól tego kwasu (hialuronian sodu). Preparaty te skutecznie łagodzą podrażnienia oka, na które skarżą się osoby noszące soczewki kontaktowe, a także przynoszą ulgę przy innych dolegliwościach, np. zespole suchego oka.

Kwas hialuronowy stosuje się także w ortopedii.

Jak wygląda kuracja?
Związek ten wykorzystywany jest do zabiegów wypełniających, czyli iniekcji podskórnych, kuracji laserowej lub mezoterapii. Preparaty zawierające kwas hialuronowy nie tylko silnie nawilżają, ale w połączeniu z innymi substancjami czynnymi powodują odbudowę kolagenu i elastyny w skórze. Wypełniacze na bazie kwasu hialuronowego są zresztą uważane za złoty standard dermatologii estetycznej. Chodzi nie tylko o dobre efekty kosmetyczne, ale również o bezpieczeństwo stosowania i trwałość produktu.

Preparaty zawierające kwas hialuronowy można przyjmować również doustnie. Na rynku jest on dostępny w postaci kapsułek. Przez pewien czas poddawano w wątpliwość skuteczność stosowania takich kuracji, ponieważ w przewodzie pokarmowym człowieka znajdują się bakterie zawierające hialuronidazy – enzymy rozkładające kwas hialuronowy. Testy udowodniły jednak, że takie kuracje mają sens. Badania za pomocą znakowanego izotopem HA wykazały, że po podaniu doustnym część spożytego kwasu hialuronowego wbudowuje się w strukturę skóry. Proces ten jest tym skuteczniejszy, im mniejsza jest cząsteczka HA. Łatwiej wówczas przenika przez bariery biologiczne. Warto dodać, że w czasie kuracji kwasem hialuronowym powinno się pić duże ilości wody, a kapsułki należy spożywać podczas posiłku.

#czy wiesz, że…

Kwas hialuronowy tworzy z wodą gęsty śluz lub żel. Jest w stanie związać od tysiąca do czterech tysięcy razy więcej wody niż wynosi jego masa i z tego powodu jest nieoceniony w produkcji kosmetyków. Pełni w nich rolę nawilżacza. Nie tylko chroni przed wysuszeniem, ale także wygładza naskórek i wspiera właściwości ochronne kosmetyku.

Produkty z kwasem hialuronowym można bezpiecznie stosować zimą, ponieważ w przeciwieństwie do kremów, w których czynnikiem nawilżającym jest woda, nie wywołują teleangiektazji (rozszerzania naczyń krwionośnych).
Kwas hialuronowy wykorzystywany jest również jako naturalny film osłaniający warstwę rogową naskórka przed wnikaniem w nią substancji chemicznych i bakterii. Poza tym pełni funkcję nośnika, który ułatwia wprowadzenie innych składników preparatu w głąb skóry.