Ikona intelektualistów – NOAM CHOMSKY

Wybitny językoznawca i filozof amerykański, którego nazwisko traktuje się jako wyznacznik wolnomyślicielstwa. Jego dokonania wyrobiły sobie tak solidną markę, że już od lat plasuje się w czołówce najbardziej wpływowych uczonych świata.

Urodzony 7 grudnia 1928 r. w Filadelfii w USA, wychowany w żydowskiej rodzinie, Noam Chomsky jest ikoną intelektualistów.

Karierę naukową Chomsky zaczynał na Uniwersytecie Pensylwańskim, gdzie studiował lingwistykę, filozofię i matematykę. W 1955 r. obronił dysertację doktorską, pisaną po części na Uniwersytecie Harvarda. Także w 1955 r. rozpoczął pracę w Massachusets Institute of Technology, w którym pozostaje do dziś. Obecnie kieruje departamentem filozofii i lingwistyki. Sławę w świecie naukowym przyniosło mu stworzenie nowego trendu w lingwistyce – tak zwanej gramatyki generatywnej. Przedstawił w niej hipotezę języka jako nieskończonej ilości zdań opartych na skończonej ilości reguł, które dany język generują. Dzięki takiemu ujęciu lingwistyki, uniknięto konieczności nieustannego korygowania metod, jakiego wymagała klasyczna lingwistyka strukturalistyczna. Gramatyka generatywna przyniosła także wiele korzyści na polach informatyki (przyczyniła się do rozwoju języków programowania), psychologii i filozofii (wpłynęła na rozwój badań nad ludzkim poznaniem – kognitywistyki).

Trudno powiedzieć, co przyniosło większą sławę Chomsky’emu – czy są to jego dokonania w dziedzinie lingwistyki, czy swoboda wypowiedzi i sposób eksplikacji rzeczywistości. Chomsky nie boi się bowiem komentować wydarzeń politycznych, jest jednym z najaktywniejszych i najbardziej opiniotwórczych intelektualistów zaangażowanych w debatę publiczną.

Ten wielki filozof jest zdecydowanym antyimperialistą i przeciwnikiem konformizmu, określa siebie jako sympatyka anarcho-syndykalizmu, socjalistę (choć przeciwnego ortodoksyjnym marksistom) i konsekwentnego przeciwnika wojny. Swoje poglądy wyraża najaktywniej podczas analizy polityki Stanów Zjednoczonych, które krytykuje za dążenia do ustanowienia hegemonii geopolitycznej, i w rozważaniach nad światowym kapitalizmem. Zwraca także uwagę na uwarunkowaną ekonomicznie rolę mediów (także prywatnych) w sianiu prokapitalistycznej propagandy. Jego poglądy są na tyle zdecydowane, że często zarzuca mu się zaślepienie ideologiczne i pomijanie niekorzystnych dla jego argumentacji faktów.

Z Chomskym można się nie zgadzać, wytykać mu błędy w uzasadnianiu i wykazywać pomyłki. Wielu umieszcza go wręcz na marginesie debaty i zarzuca mu populizm, nie da się jednak zaprzeczyć, że jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych propagatorów myślenia i rozumnego patrzenia na świat.