Sztuka leczenia i sztuka chorowania – PROF. ALEKSANDER SKOTNICKI

Profesor zwyczajny uniwersytetu jagiellońskiego, hematolog, transplantolog, uczony, społecznik. Najważniejszym elementem jego myślenia naukowego jest poszukiwanie nowych metod diagnostycznych, terapeutycznych, badanie nowych leków.

Czuje się wychowankiem i spadkobiercą prof. Juliana Aleksandrowicza. – Naukowiec powinien na każdym kroku zadawać pytanie: „dlaczego?” Tę spuściznę przejąłem. Jeżeli będziemy czekać, aż ktoś coś przebada, to nowe odkrycia medycyny będą do nas docierać po 10-15 latach – mówi prof. Skotnicki. I robi swoje. Dzięki temu wiele leków badanych w USA i Europie Zachodniej jest testowanych równocześnie w jego klinice, a chorzy mogą otrzymywać leki najnowszej generacji.

WYLECZYĆ Z BIAŁACZKI

W terapii trzeba wykorzystać wszystko, co pozytywnie wpływa na pacjenta. Jeżeli pomagają mu obrazy wiszące na ścianach, muzyka, rozmowy, Profesor stara się to wszystko zapewnić. – Jeśli większość ludzi reaguje pozytywnie na piękno, nie można tego nie brać pod uwagę – twierdzi. – Organizujemy spotkania chorych po transplantacji szpiku. Biorą w nich udział ludzie będący 2-5 lat po przeszczepie. Pomagają pacjentom, którzy są dopiero na początku tej trudnej drogi w walce z chorobą.

Udowadnia to chorym, że białaczkę można pokonać, normalnie żyć i funkcjonować. – Chory człowiek winien być otoczony życzliwością, ale i sam winien nią promieniować na otoczenie – tłumaczy Profesor. – Dobrze, jeśli potrafi zaskarbić sobie sympatię pielęgniarek i lekarzy, bo oni wtedy jeszcze więcej dadzą z siebie. Jest sztuka leczenia i jest sztuka chorowania…

Chłoniaki, białaczki – to medyczny rewir Profesora i jego załogi. Profesor, mówiąc o chorobach, cytuje myśli humanistów, fragmenty literatury, bo one niosą nadzieję. Nie tylko pacjentom, z którymi rozmawia, ale i jemu samemu. Bo nie jest łatwo być lekarzem, który nieustannie ociera się o śmierć. Odskocznia w świat piękna daje wytchnienie. – Jak leczyć ciężko chorego intensywną polichemioterapią o różnorakich działaniach ubocznych, która ma zatrzymać lawinę komórek białaczkowych zajmujących już prawie cały organizm pacjenta? Nasza pracownia hematologiczna, biochemiczna, cytogenetyczna, immunofenotypowa, biologii molekularnej bierze tego pacjenta „na warsztat”. To wymaga pełnej mobilizacji zespołu, nieliczenia się z godzinami pracy, dogłębnego wykształcenia i doświadczenia oraz perfekcyjnej nowoczesnej aparatury – podkreśla Profesor.

Wymaga też zaufania pacjenta do lekarza. Zwłaszcza tam, gdzie – wydawałoby się – lekarz stoi na z góry straconej pozycji, a jednak podejmuje upartą walkę.

– Dzięki postępowi chemioterapii, stosowaniu drogich krwiotwórczych czynników wzrostu, transplantacji szpiku, mamy coraz więcej zwycięstw. Dawniej ratowany był tylko jeden na dziesięciu chorych, dzisiaj jest to 6-7, a nawet 8. Jedno z pierwszych pytań, które zadajemy, gdy pacjent jest do nas przywożony, dotyczy rodzeństwa i szans na transplantację szpiku. Chcemy chorego nie tylko „podleczyć” i przedłużyć życie. Chcemy go wyleczyć z białaczki – przekonuje Profesor.

WYBITNY NAUKOWIEC
Habilitację zrobił w 1986 r., tytuł profesora uzyskał w 1995 r. Od 1993 r. jest kierownikiem Katedry Hematologii Collegium Medicum i ordynatorem Oddziału Klinicznego Kliniki Hematologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, a także konsultantem wojewódzkim w dziedzinie hematologii. W jego klinice przeprowadzono od 1998 r. ponad 600 zabiegów transplantacji komórek macierzystych szpiku. Jest autorem lub współautorem niemal 300 publikacji i 12 książek z zakresu medycyny. Publikował prace w liczących się czasopismach naukowych, jak „The Lancet”, „Haematologica”, „Immunopharmacology”, „European Journal of Cancer”, „European Journal of Haematology”, „British Journal of Haematology”.

Główne zainteresowania naukowe Profesora koncentrują się wokół takich zagadnień, jak: diagnostyka i chemioterapia ostrych i przewlekłych białaczek, zespołów mielodysplastycznych; zastosowanie interferonu i hemopoetycznych czynników wzrostu w leczeniu i terapii wspomagającej u chorych z hemocytopatiami; zastosowanie dożylnych immunoglobulin i modyfikatorów biologicznych u chorych z zespołami autoimmunologicznymi; organizowanie ogólnopolskich badań nad białaczką włochatokomórkową i stanem zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C oraz B19 u chorych hematologicznych w 8 polskich ośrodkach; zastosowanie metod biologii molekularnej w diagnostyce cytogenetycznej, mikrobiologicznej oraz w ocenie resztkowej choroby białaczkowej.

Tajemnicą Profesora jest, jak znajduje czas na wiele innych, pozanaukowych i pozaszpitalnych zajęć. A jednak…

NIEZWYKŁY SPOŁECZNIK

Profesor Skotnicki utrzymuje rozległe kontakty z krakowskimi Żydami. Jest współorganizatorem stowarzyszeń propagujących dialog na rzecz porozumienia żydowsko-polsko-niemieckiego i prezesem Fundacji „Stradomskie Centrum Dialogu”, autorem dwóch obszernych monografii na temat społeczności żydowskiej w Polsce. Stoi na czele Rady Programowej ds. utworzenia w Krakowie Muzeum Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Sprawuje opiekę lekarską nad uratowanymi z Holokaustu przedwojennymi mieszkańcami Krakowa.

Dlaczego tak interesują go losy Żydów? Na jego życie i myślenie wywarły wpływ losy prof. Juliana Aleksandrowicza, który przeżył getto krakowskie, a potem był w szeregach Armii Krajowej, oraz babki – Anny Sokołowskiej. W czasie okupacji ukrywała dwie Żydówki. Po ujawnieniu kryjówki, zostały zabite, a Anna Sokołowska zginęła w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück. Upamiętniono ją w Yad Vashem w Alei Sprawiedliwych. Profesor jest też prezesem zarządu Fundacji Profilaktyki i Leczenia Chorób Krwi im. prof. Juliana Aleksandrowicza, autorem i współautorem licznych artykułów dotyczących historii Krakowa, Uniwersytetu Jagiellońskiego, zabytków.

Przesympatyczny, pełen ciepła i poczucia humoru, pozbawiony zawiści człowiek. To, jak szanuje pamięć swojego Mistrza – prof. Juliana Aleksandrowicza – mogłoby być przykładem dla wielu, którzy zapominają o tych, którym dużo zawdzięczają.

Za rok 2009 Profesor został uhonorowany nagrodą im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej.