Gorączka rtęci

Są różne sposoby pomiaru temperatury ciała. Zaopatrując swoją aptekę w termometry warto pamiętać, że na podstawie dyrektywy Unii Europejskiej ich rtęciowe warianty stopniowo będą wycofywane z rynku.

Nor­mal­na tem­pe­ra­tu­ra ludz­kie­go cia­ła wa­ha się w cią­gu dnia. Naj­niż­sza jest w go­dzi­nach po­ran­nych, naj­wyż­sza po po­łu­dniu. Wy­ka­zu­je tak­że róż­ne war­to­ści w za­leż­no­ści od miej­sca po­mia­ru. O go­rącz­ce mó­wi­my, gdy tem­pe­ra­tu­ra mie­rzo­na pod pa­chą wzra­sta po­wy­żej 37,5°C, w ustach – po­wy­żej 37,8°C, a w od­byt­ni­cy oraz uchu – po­wy­żej 38°C.

Skąd ta go­rącz­ka?
Or­ga­nizm ludz­ki mo­że za­re­ago­wać sta­nem pod­go­rącz­ko­wym lub go­rącz­ką z róż­nych po­wo­dów. Mo­gą to być: in­fek­cje bak­te­ryj­ne lub wi­ru­so­we, prze­zię­bie­nie, prze­grza­nie, re­ak­cje aler­gicz­ne, uszko­dze­nia tka­nek, nad­czyn­ność tar­czy­cy, pa­so­ży­ty, kon­takt z pi­ro­ge­na­mi czy też sub­stan­cja­mi che­micz­ny­mi.

Gra­ni­ce wy­trzy­ma­ło­ści
Czło­wiek jest w sta­nie wy­trzy­mać go­rącz­kę do 42-43°C. Po­wy­żej tej war­to­ści roz­po­czy­na się pro­ces de­na­tu­ra­cji bia­łek. Pro­wa­dzi on do wy­nisz­cze­nia or­ga­ni­zmu. Szcze­gól­nie groź­ne by­wa prze­grza­nie mó­zgu.

Go­rącz­ce mo­że to­wa­rzy­szyć przy­spie­sze­nie czyn­no­ści ser­ca oraz wzrost czę­sto­ści od­de­chu. Jest to szcze­gól­nie nie­ko­rzyst­ne u osób z cho­ro­ba­mi ser­co­wo­-na­czy­nio­wy­mi.
Po­że­gna­nie z rtę­cią

U osób cho­rych na­le­ży mie­rzyć tem­pe­ra­tu­rę dwa ra­zy dzien­nie oraz do­dat­ko­wo przy wy­stą­pie­niu nie­po­ko­ją­cych ob­ja­wów, ta­kich jak dresz­cze, wy­pie­ki na twa­rzy czy złe sa­mo­po­czu­cie.

Po­miar tem­pe­ra­tu­ry cia­ła mo­że od­by­wać się za po­mo­cą róż­ne­go ro­dza­ju ter­mo­me­trów: tra­dy­cyj­ne­go ter­mo­me­tru rtę­cio­we­go, ter­mo­me­tru szkla­ne­go bez­r­tę­cio­we­go, ter­mo­me­tru elek­tro­nicz­ne­go, ter­mo­me­tru elek­tro­nicz­ne­go do ucha czy też ter­mo­me­tru pa­sko­we­go do mie­rze­nia tem­pe­ra­tu­ry na czo­le.

War­to przy­po­mnieć, że zgod­nie z dy­rek­ty­wą Par­la­men­tu Eu­ro­pej­skie­go do­ty­czą­cą ogra­ni­czeń w za­kre­sie wpro­wa­dza­nia do ob­ro­tu nie­któ­rych urzą­dzeń po­mia­ro­wych za­wie­ra­ją­cych rtęć, wy­ro­by me­dycz­ne, któ­rych cie­czą po­mia­ro­wą jest rtęć, cze­ka sys­te­ma­tycz­ne wy­co­fy­wa­nie z ryn­ku. We­dług na­sze­go re­sor­tu zdro­wia okres przej­ścio­wy po­wi­nien trwać od 4 do 5 lat. Obec­nie w Par­la­men­cie Eu­ro­pej­skim to­czą się pra­ce nad wpro­wa­dze­niem no­wej dy­rek­ty­wy w ży­cie. Pol­ski mi­ni­ster zdro­wia rów­nież wy­dał swo­ją opi­nię na ten te­mat. Czy­ta­my w niej m.in., że „moż­li­wość ska­że­nia śro­do­wi­ska (oto­cze­nia) rtę­cią z ter­mo­me­tru na­le­ży oce­nić ja­ko wy­so­ce praw­do­po­dob­ną. Ry­zy­ko to wy­ni­ka:

• ze sto­so­wa­nia szkla­nej obu­do­wy ter­mo­me­tru, po­dat­nej na uszko­dze­nie me­cha­nicz­ne, a tym sa­mym roz­la­nia rtę­ci;
• z tech­ni­ki po­mia­ru – na przy­kład po­miar tem­pe­ra­tu­ry w ja­mie ust­nej i zwią­za­ne z tym ry­zy­ko „zgry­zie­nia” ter­mo­me­tru;
• z tech­ni­ki po­mia­ru, po­le­ga­ją­cej (mię­dzy in­ny­mi) na przy­go­to­wa­niu ter­mo­me­tru do po­mia­ru po­przez wstrzą­sa­nie, w ce­lu ob­ni­że­nia wy­so­ko­ści słu­pa rtę­ci w rur­ce po­mia­ro­wej po­ni­żej war­to­ści od­wzo­ro­wu­ją­cej nor­mal­ną tem­pe­ra­tu­rę cia­ła”.

Cho­ciaż rtę­ci uży­wa się co­raz rza­dziej, na­dal ogrom­ne jej ilo­ści prze­cho­wu­je się… w do­mach i in­sty­tu­cjach ochro­ny zdro­wia, gdzie naj­czę­ściej uży­wa się ter­mo­me­trów rtę­cio­wych. Stwa­rza to nie­bez­pie­czeń­stwo za­truć, któ­re po­wo­du­ją uszko­dze­nia na­rzą­do­we obej­mu­ją­ce ośrod­ko­wy układ ner­wo­wy, ner­ki oraz płu­ca.

Al­ter­na­ty­wa dla rtę­ci
Ostat­nio co­raz więk­szą uwa­gę przy­cią­ga­ją ter­mo­me­try przy­po­mi­na­ją­ce wy­glą­dem ich tra­dy­cyj­ne rtę­cio­we od­po­wied­ni­ki, jed­nak­że ja­ko ciecz po­mia­ro­wą wy­ko­rzy­stu­ją­ce stop ga­lu. Ter­mo­me­try te sta­no­wią do­brą al­ter­na­ty­wę dla osób przy­zwy­cza­jo­nych do ko­rzy­sta­nia z ter­mo­me­trów rtę­cio­wych. Nie­kwe­stio­no­wa­ną za­le­tą te­go no­we­go roz­wią­za­nia jest bez­pie­czeń­stwo dla zdro­wia ludz­kie­go oraz śro­do­wi­ska. War­to tu przy­to­czyć ofi­cjal­ne sta­no­wi­sko mi­ni­stra Zbi­gnie­wa Re­li­gi: „Wziąw­szy pod uwa­gę ska­lę za­gro­że­nia rtę­cią, za­stą­pie­nie ter­mo­me­trów rtę­cio­wych in­ny­mi ro­dza­ja­mi ter­mo­me­trów na­le­ży oce­nić ja­ko moż­li­we do re­ali­za­cji i wska­za­ne”.

#Ro­dza­je ter­mo­me­trów

• Tra­dy­cyj­ny ter­mo­metr rtę­cio­wy – umoż­li­wia do­ko­ny­wa­nie po­mia­rów pod pa­chą, w ja­mie ust­nej oraz od­byt­ni­cy.
• Szkla­ny ter­mo­metr bez­r­tę­cio­wy – ja­ko ciecz po­mia­ro­wa wy­ko­rzy­stu­je stop ga­lu, dzię­ki cze­mu jest bez­piecz­ny i eko­lo­gicz­ny.
• Ter­mo­metr elek­tro­nicz­ny – mie­rzy tem­pe­ra­tu­rę w spo­sób po­dob­ny do ter­mo­me­tru rtę­cio­we­go, przy czym po­miar trwa kró­cej, a o je­go za­koń­cze­niu in­for­mu­je nas sy­gnał dźwię­ko­wy.
• Bez­do­ty­ko­wy ter­mo­metr elek­tro­nicz­ny do ucha – dzia­ła mie­rząc pro­mie­nio­wa­nie ciepl­ne; po­miar jest do­kład­ny i bar­dzo szyb­ki, gdyż trwa za­le­d­wie 1 se­kun­dę, stąd ten typ ter­mo­me­tru cie­szy się du­żym za­in­te­re­so­wa­niem w przy­pad­ku mie­rze­nia tem­pe­ra­tu­ry u ma­łych dzie­ci.
• Ter­mo­metr pa­sko­wy do mie­rze­nia tem­pe­ra­tu­ry na czo­le – sto­so­wa­ny jest głów­nie u ma­łych dzie­ci, jed­nak po­da­je tem­pe­ra­tu­rę tyl­ko w przy­bli­że­niu.

#Sta­no­wi­sko Mi­ni­stra Zdro­wia w spra­wie wy­ro­bów me­dycz­nych za­wie­ra­ją­cych rtęć
„Wy­ro­by me­dycz­ne za­wie­ra­ją­ce rtęć win­ny być sys­te­ma­tycz­nie wy­co­fy­wa­ne z ryn­ku wy­ro­bów me­dycz­nych. Nie wy­da­je się, by – wo­bec wy­so­kie­go po­zio­mu ry­zy­ka sto­so­wa­nia tych wy­ro­bów – ist­nia­ły prze­słan­ki do wy­dłu­że­nia okre­su przej­ścio­we­go na czas prze­kra­cza­ją­cy 4-5 lat. Jed­no­cze­śnie, ce­lo­we wy­da­je się stwo­rze­nie moż­li­wo­ści – w szcze­gól­nych, uza­sad­nio­nych przy­pad­kach – sto­so­wa­nia wy­ro­bów me­dycz­nych za­wie­ra­ją­cych rtęć w wy­ro­bach me­dycz­nych wy­ko­ny­wa­nych na za­mó­wie­nie”.