Na nasilenie objawów atopowego zapalenia skóry mają wpływ nie tylko czynniki fizyczne, ale też psychologiczne – stres lub mała ilość snu mogą pogłębiać stan zapalny.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła, dziedziczna choroba skóry obejmująca naskórek i skórę właściwą. Polega ona na ostrej reakcji immunologicznej na małą ilość antygenów i nadprodukcji przeciwciał IgE. Na skórze pojawiają się silnie swędzące zmiany zapalne, najczęściej na twarzy, szyi, łokciach lub kolanach. Zmiany te mogą też obejmować całe ciało.
Objawy
Początkowym objawem jest swędzenie i suchość skóry, która staje się zaczerwieniona i bardzo wrażliwa. Jeśli nie zostaną zastosowane odpowiednie leki, podrażniona skóra staje się przenikliwa dla bakterii i grzybów, co bezpośrednio prowadzi do przewlekłych i trudnych w leczeniu zakażeń skóry. Chorzy cierpią często także na schorzenia towarzyszące, takie jak: astma oskrzelowa, alergiczne zapalenie spojówek lub katar sienny. Skarżą się też na bezsenność spowodowaną swędzeniem.
Diagnostyka i leki
W diagnostyce ważny jest wywiad rodzinny. AZS jest chorobą dziedziczoną wielogenowo, więc objawy mogą być różne u członków tej samej rodziny. Leczenie dobiera się w zależności od tego, jak bardzo uciążliwe są objawy. Podstawą są leki przeciwhistaminowe, miejscowe preparaty sterydowe oraz odpowiednie natłuszczenie i nawilżenie skóry, także w okresach, gdy nie ma na niej zmian chorobowych. Przy silnym swędzeniu często polecane są leki uspokajające lub nasenne.
Zakażenia towarzyszące zmianom na skórze również wymagają odpowiedniego leczenia. Jeśli wywołały je bakterie, konieczne może być przyjmowanie antybiotyków, natomiast przy zakażeniach wirusowych – leki przeciwwirusowe.
Czynniki nasilające objawy
Na nasilenie choroby mogą wpływać unoszące się w powietrzu alergeny, takie jak: pyłki traw, roztocza, zanieczyszczenia przemysłowe. Nawet niewielka ich ilość może wywołać silną reakcję organizmu. Na nasilenie AZS mają wpływ nie tylko czynniki fizyczne, ale też psychologiczne. Udowodniono, że stres lub mała ilość snu mogą pogłębiać stan zapalny.
Atopowe zapalenie skóry może ustępować z czasem lub jego objawy mogą się nasilać, zależnie od sposobu leczenia i predyspozycji pacjenta. Jeśli zidentyfikowany zostanie czynnik uczulający, lekarz alergolog może przeprowadzić odczulanie. Jednak nie we wszystkich przypadkach jest ono skuteczne lub możliwe do przeprowadzenia. Chorzy na AZS mają skórę nadwrażliwą nie tylko na podstawowe czynniki wywołujące chorobę, ale także na wiele innych substancji, takich jak: lateks, mydła, detergenty, wełna. Dlatego muszą oni uważnie dobierać kosmetyki i środki czystości, najlepiej w konsultacji z lekarzem dermatologiem. Podstawowe znaczenie w zapobieganiu zaostrzeniom choroby ma właściwa pielęgnacja skóry z użyciem specjalistycznych preparatów przeznaczonych dla skóry atopowej, suchej i wrażliwej.