Cena musi być widoczna? prawnik radzi…

W jaki sposób apteka powinna realizować obowiązek informowania pacjenta o cenach nabywanych produktów w myśl rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług? Przecież w przypadku leków refundowanych, na opakowaniu widnieje inna cena aniżeli ta, którą uiszcza pacjent. Czy każdy produkt w aptece powinien być ometkowany (również strzykawki, igły i inne produkty o drobnych gabarytach)?
Jola z Mińska Mazowieckiego

Zgodnie z obowiązującymi przepisami w sprawie cen, towar przeznaczony do sprzedaży detalicznej oznacza się ceną. W miejscach sprzedaży detalicznej i świadczenia usług, uwidacznia się ceny jednostkowe towarów i usług w sposób zapewniający prostą i niebudzącą wątpliwości informację o ich wysokości, a w odniesieniu do cen urzędowych – także o ich rodzaju (cena urzędowa) oraz o przyczynach wprowadzenia obniżek cen. Przy czym przez cenę należy rozumieć wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. W cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym.

Szczegółowe zasady uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposób oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży, w tym przypadki, w których przez wyznaczony okres nie jest wymagane oznaczanie towarów ceną lub uwidacznianie cen jednostkowych, określają przepisy rozporządzenia ministra finansów z dnia 10 czerwca 2002 r. Przepisy te dotyczą również uwidaczniania cen leków i wyrobów medycznych dostępnych w aptekach i punktach aptecznych.

Zasadą jest, że w przypadku towarów oferowanych kupującym w miejscu sprzedaży, są one zaopatrzone w wywieszki zawierające informacje wskazujące ich nazwy handlowe, ceny oraz jednostki miar, do których odnoszą się uwidocznione ceny. Na wywieszkach podaje się ceny aktualne w momencie oferowania towarów. Wywieszki umieszcza się w miejscu ogólnodostępnym i widocznym dla każdego kupującego, bezpośrednio przy towarach lub w bliskości towarów, których dotyczą, w taki sposób, aby nie można było pomylić ceny określonego towaru z ceną innego, a w szczególności podobnego towaru. Napisy na wywieszkach powinny być wyraźne i czytelne, tak aby nie budziły wątpliwości kupujących.

Przy towarach wystawionych w miejscu ekspozycji handlowej, takim jak: okno (witryna), gablota i innym podobnym miejscu wystawowym, wewnątrz lub na zewnątrz przestrzeni związanej z miejscem sprzedaży, powinny być uwidocznione ceny. Jeżeli zamiast towarów oryginalnych, przedsiębiorca wystawia ich atrapy, imitacje lub wzory, powinien uwidocznić ceny w taki sam sposób i taką samą czcionką, jak ceny towarów oryginalnych.

Przy wystawianiu na sprzedaż większej ilości określonego towaru, cenę uważa się za uwidocznioną, jeżeli wywieszkę umieści się tylko przy jednej sztuce identycznego towaru.

Towary przeznaczone do sprzedaży detalicznej oznacza się cenami w sposób bezpośredni, na poszczególnych egzemplarzach lub na ich pojedynczych opakowaniach, metodą uniemożliwiającą łatwe usunięcie oznaczenia, czyli np. poprzez ich metkowanie.
Ceny towarów przeznaczonych do sprzedaży, lecz umieszczonych w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla kupujących, a w szczególności na zapleczu, uwidacznia się w zestawieniach cen, zwanych „cennikami”. Cenniki wywiesza się, wykłada lub w inny sposób udostępnia w miejscu sprzedaży towarów, tak aby były one czytelne dla kupujących.
Do dnia 31 grudnia 2010 r. nie wymagano bezpośredniego oznaczenia ceną, poprzez umieszczenie tej ceny bezpośrednio na towarze, w przypadku towarów przeznaczonych do sprzedaży detalicznej, które ze swej natury nie mogą być tak oznaczone, lub których takie oznaczenie nie miałoby znaczenia dla kupujących. Przepis ten miał zastosowanie w szczególności do towarów o małych gabarytach lub towarów przeznaczonych do sprzedaży, których cena nie przekracza kwoty 5 złotych. Przez towar o małych gabarytach należało rozumieć towar, którego żadna powierzchnia nie przekracza 10 cm kwadratowych.

Towary te były opatrywane cenami na etykietach (przywieszkach) trwale złączonych z tymi towarami lub w cennikach albo katalogach, a także na ekranach monitorów, do których kupujący powinien mieć bezpośredni wgląd, odpowiednio do ich charakteru, właściwości, przeznaczenia i uzasadnionych oczekiwań kupujących. Przepis ten, o charakterze przejściowym, wielokrotnie przedłużany, nie został jednak przedłużony na okres po 31 grudnia 2010 r.

Tak więc w odniesieniu do leków i wyrobów medycznych oferowanych aptekach i punktach aptecznych, stosuje się ogólne zasady oznaczania ich cenami, czyli oznaczanie bezpośrednio na towarze. Biorąc jednakże pod uwagę fakt, że leki i materiały medyczne dostępne w aptekach są z reguły umieszczone w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla kupujących, w zamykanych szafkach lub na zapleczu, można spróbować zastosować tę regulację prawną, która w takich sytuacjach dopuszcza uwidocznienie cen tych towarów poprzez udostępnienie pacjentom cennika zawierającego zestawienie cen leków i materiałów medycznych.

Podstawy prawne:
• Ustawa z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. nr 97, poz. 1050, z późn. zm.)
• Rozporządzenie ministra finansów z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposób oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży (Dz. U. nr 99, poz. 894, z późn. zm.)