Znaczenie leków generycznych OTC

Znaczenie leków generycznych OTC

Preparaty odtwórcze dostępne bez recepty mogą odgrywać istotną rolę w obniżaniu kosztów leczenia oraz w zwiększaniu innowacyjności na rynku leków.
Udział leków generycznych w obrotach światowej branży farmaceutycznej w ostatnich latach ciągle wzrasta. Przyczyniało się do tego m.in. wygasanie ochrony patentowej leków o obrotach powyżej miliarda dolarów rocznie (tzw. blockbusterów), jak i zainteresowanie pacjentów tańszymi lekami (odpowiednikami) w obliczu powtarzających się zawirowań w światowej gospodarce.

Preparaty odtwórcze dostępne bez recepty mogą odgrywać istotną rolę w obniżaniu kosztów leczenia oraz w zwiększaniu innowacyjności na rynku leków.

Udział leków generycznych w obrotach światowej branży farmaceutycznej w ostatnich latach ciągle wzrasta. Przyczyniało się do tego m.in. wygasanie ochrony patentowej leków o obrotach powyżej miliarda dolarów rocznie (tzw. blockbusterów), jak i zainteresowanie pacjentów tańszymi lekami (odpowiednikami) w obliczu powtarzających się zawirowań w światowej gospodarce. Generyki zdobyły istotną pozycję rynkową, zwłaszcza w krajach rozwijających się, gdyż przyczyniają się do ograniczania kosztów leczenia. Trend ten jest wyraźny również w krajach rozwiniętych, np. w Niemczech, gdzie w 2010 roku leki odtwórcze stanowiły 23 proc. wszystkich preparatów sprzedanych w aptekach.

Przyczyny wzrostu
W przypadku leków dostępnych bez recepty, niepodlegających refundacji przez system opieki zdrowotnej danego kraju, cena stanowi istotną zmienną w procesie zakupowym, szczególnie w okresie osłabienia siły nabywczej pacjentów. Według badań firmy doradczej Deloitte z kwietnia 2011 roku, 36 proc. amerykańskich pacjentów prosiło lekarza o przepisanie generycznego odpowiednika leku, z uwagi na jego niższą cenę, natomiast 40 proc. pacjentów wybierało w aptece generyk po uzyskaniu informacji o cenie lub pod wpływem porady farmaceuty. Jednocześnie 14 proc. pacjentów kupiło lek OTC zamiast realizacji recepty.

Potencjał do wprowadzania tańszych zamienników leków innowacyjnych jest tym większy, że częstym zjawiskiem jest zmiana statusu (ang. switch off) leków z Rx na OTC, napędzająca wzrost rynku OTC mimo recesji w gospodarce. I choć zmiana statusu leku pozwala jego wytwórcy na przedłużenie ochrony patentowej, nie przeszkadza to producentom generyków we wchodzeniu na rynek OTC. Dla przykładu, w styczniu br. lek przeciwalergiczny Allegra firmy Sanofi-Aventis stał się dostępny bez recepty w USA, co zachęciło konkurentów do wprowadzenia jego generycznych odpowiedników już trzy miesiące później. Jednak walka o egzekwowanie ochrony patentowej ze strony producentów oryginalnych leków i problemy z rejestracją nowego specyfiku mogą opóźniać wprowadzanie generyków na rynek leków OTC. Nie pomaga także kwestionowanie bioekwiwalencji leków odtwórczych czy ich bezpieczeństwa dla pacjentów.

Jednak coraz powszechniejsza obecność generyków na rynkach leków OTC wydaje się być nieuchronna, ponieważ produkty te oferują dystrybutorom niekiedy dwukrotnie wyższe marże w porównaniu do markowych odpowiedników. Zachęciło to nie tylko producentów leków generycznych, ale również sieci aptek i hurtownie do wprowadzenia własnych marek popularnych produktów OTC. Produkty te, sprzedawane pod marką własną lub marką dystrybutora, wytwarzane są na zamówienie przez producentów leków generycznych. Za przykład może posłużyć amerykańska firma Perrigo, lider lokalnego rynku generyków OTC (70 proc. udziału), dostarczająca szeroki asortyment produktów dla aptek (jak Walgreens) czy sieci handlowych (jak Walmart).

Konsekwencje ekspansji generyków
Producenci innowacyjnych leków OTC, zwłaszcza po wygaśnięciu ochrony patentowej, dążą do kreowania silnych marek i tym samym zapewnienia lojalności klientów. Działania te opierają się również o częste przekonanie pacjentów, że oryginalny lek jest skuteczniejszy i bezpieczniejszy niż zamiennik, którego producent zainwestował znacznie mniej w badania i rozwój. Pogląd ten wynika z jednej strony z celowych kampanii producentów oryginalnych leków, przestrzegających przed korzystaniem z „niemarkowych” preparatów, z drugiej strony z niskiej rozpoznawalności części generycznych producentów. Do tego przekonania przyczynia się także „pamięć” lekarzy, którzy przyzwyczaili się do „pierwszej” nazwy leku.

Silna marka ma na celu również zwiększenie akceptacji wyższej ceny, wynikającej ze wspomnianych kosztów badań i rozwoju leku, jak i jego wprowadzenia na rynek (koszty reklamy, działań promocyjnych, prowizje dystrybutorów czy wynagrodzenia przedstawicieli handlowych). W czasach recesji znaczenie ceny jako zmiennej decyzyjnej ma istotne znaczenie. A to odzwierciedla się w dwukrotnie szybszym wzroście sprzedaży leków generycznych niż ich oryginalnych odpowiedników. Producenci zamienników OTC, zdając sobie sprawę z barier zakupowych u pacjentów, aktywnie wspierają kampanie informujące o korzyściach i znaczących oszczędnościach, wynikających ze stosowania leków odtwórczych.

Oprócz pozytywnych efektów dla samych pacjentów, istotnym skutkiem ekspansji producentów generycznych jest nasilenie konkurencji na rynku OTC. Skłania to pozostałych wytwórców do redukcji cen i zwiększenia innowacyjności samych produktów. Tym bardziej, że producenci generyków zdają sobie sprawę z roli marki w segmencie OTC i wprowadzają z powodzeniem markowe generyki, z punktu widzenia pacjenta trudne do odróżnienia od leków oryginalnych, i często nie mniej innowacyjne pod względem formuły, postaci leku czy technologii dozowania.

Strategie przedsiębiorstw
Wejście na rynek OTC nowych leków generycznych stanowi wyzwanie dla dotychczasowych graczy. U producentów generyków można zaobserwować kilka strategii ekspansji.

Amerykański koncern Perrigo stawia na ścisłą współpracę z partnerami handlowymi. Aktywnie ich wspiera w badaniach trendów rynkowych, we wprowadzaniu preparatów na rynek i w promocji marek własnych poprzez działania promocyjne w miejscu sprzedaży (rabaty, opakowania promocyjne czy wystawy). Silna pozycja Perrigo na rynku generycznych leków OTC w Stanach Zjednoczonych, na którym firma realizuje 60 proc. obrotów, wynika ze zdolności do reagowania na działania konkurencji, monitorowania potencjalnych zmian statusu leków z Rx na OTC i szybkiego wprowadzania na rynek własnych produktów. Do najbardziej spektakularnych sukcesów należy wprowadzenie w USA generycznych odpowiedników leków Zyrtec i Prilosec. Do wzrostu Perrigo przyczyniły się także przejęcia firm z segmentu OTC, takich jak Unico Holdings (m.in. leki na trawienie) w 2008 roku czy PBM (preparaty dla niemowląt) w 2010 roku.

Na przejęcia innych przedsiębiorstw stawia również gigant segmentu leków generycznych z Izraela, koncern Teva, który jest właścicielem m.in. firmy Barr (USA) czy Ratiopharm (Niemcy). Dzięki dynamicznej ekspansji przedsiębiorstwo mogło wzmocnić pozycję w kategoriach leków na przeziębienie, kaszel, alergie, dolegliwości pokarmowe czy środków przeciwbólowych. Szczególnie dobre wyniki osiąga w Europie Środkowo-Wschodniej, zwłaszcza w Polsce.

Innym przykładem skutecznej ekspansji koncernów w segmencie OTC jest założona w marcu 2011 roku spółka joint venture pomiędzy wspomnianą Tevą a światowym gigantem dóbr konsumpcyjnych, firmą Procter&Gamble. Zamiast konkurować ze sobą, firmy te postanowiły współpracować w zakresie leków OTC na dolegliwości pokarmowe, przeziębienie, kaszel i alergie. Teva wnosi do wspólnego przedsięwzięcia doświadczenie z zakresu produkcji i rejestracji leków, badań nad substancjami czynnymi czy globalnej obecności w kanale aptecznym. Procter&Gamble jest natomiast znany z doświadczenia w marketingu i z silnych, rozpoznawalnych marek. Tym samym można się spodziewać powstania nowych generycznych produktów OTC, a nawet stworzenia nowych międzynarodowych marek pod wspólnym szyldem obu firm.

Wzrost znaczenia leków generycznych w segmencie OTC to także szansa dla producentów leków oryginalnych. Z uwagi na nasycenie rynków w krajach rozwiniętych oraz wzrost kosztów prac badawczych i rozwojowych, a także kosztów produkcji, koncerny te często decydują się na współpracę lub zakup lokalnych przedsiębiorstw generycznych, mających ugruntowaną pozycję zwłaszcza w krajach rozwijających się. Dla przykładu, grupa Sanofi-Aventis przejęła koncern Zentiva z Czech, koncentrujący się na rynkach Europy Wschodniej. Wiodąca w Brazylii firma OTC, Hypermarcas SA, kupiła generycznego producenta Neo Química w 2009 roku, by promować zarówno swoje markowe leki, jak i generyki przejętej spółki. Do intensywnej kampanii marketingowej, mającej zwiększyć zaufanie do generyków OTC, zaangażowany został znany brazylijski piłkarz Ronaldo.

Korzystne trendy
Biorąc pod uwagę nadal w wielu krajach ograniczone wydatki na opiekę zdrowotną, większość leków OTC kupowana jest bezpośrednio przez pacjentów. Starzenie się społeczeństw z jednej strony, a recesja w światowej gospodarce z drugiej strony, mogą być trendem korzystnym dla dalszej ekspansji leków generycznych w segmencie OTC, zwłaszcza w kluczowych kategoriach (środki przeciwbólowe, witaminy i suplementy diety, leki na trawienie, przeziębienie i alergie).

Potencjał wzrostu odnosi się nie tylko do producentów leków generycznych i innowacyjnych, ale również do hurtowni i aptek, mogących liczyć na korzystne marże. Dodatkowo wprowadzanie marek własnych przez dystrybutorów farmaceutycznych może być sposobem konkurowania z produktami OTC w dużych sieciach aptek, drogeriach czy supermarketach. Do dalszego rozwoju generycznych leków dostępnych bez recepty mogą przyczynić się także farmaceuci, którym w większym, niż do tej pory, stopniu przypada rola doradców pacjentów w kwestiach zdrowia i wyboru leków.


Leki generyczne OTC
Pojęcie leków odtwórczych (generycznych) zazwyczaj odnoszone jest do szczególnie dochodowego segmentu preparatów na receptę (Rx). Okazuje się tymczasem, że generyki zyskują na znaczeniu także na rynkach leków bez recepty (OTC). Chodzi tutaj zarówno o generyki standardowe, noszące nazwę substancji czynnej (np. loratadyna), jak i generyki markowe, mające własną nazwę handlową (np. Good Sense firmy Perrigo – generyczny odpowiednik leku Claritine w USA), a nawet marki własne firm handlowych (np. AllerClear sieci Costco w USA to również zamiennik Claritine).


Wydatki na opiekę zdrowotną w % PKB, 2009 r.
znaczenie-lekow.jpg


Piśmiennictwo:
• De Vré, Raymond/Goeller, Simon/ Pawlu, Christian (2008): Pharma’s generics opportunity in Central and Eastern Europe; www.mckinseyquarterly.com/Health_Care/Pharmaceuticals/Pharmas_generics_opportunity_in_Central_and_Eastern_Europe_2186?gp=1.
• Deloitte (2011) : 2011 Survey of Health Care Consumers in the United States. Key Findings in the Life Sciences; www.deloitte.com/assets/Dcom-UnitedStates/Local%20Assets/Documents/US_CHS_2011ConsumerSurvey_LifeSciences_062911.pdf.
• Engert, Oliver/Singh, Navjot (2006): Generics and Big Pharma. Time for a New Relationship; www.mckinsey.com/clientservice/pharmaceuticalsmedicalproducts/pdf/generics_and_big_pharma_august_2006.pdf.
• European Generic Medicines Association (2011) : Basic notions; www.egagenerics.com/gen-basics.htm.
• Neo Química (2011): Nova campanha de genericos Neo Química com Ronaldo; neoquimica.provisorio.ws/noticias.php?acao=exibir&pg=259.
• OECD (2011): Health Data, URL: http://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SHA.
• Procter&Gamble (2011): P&G and Teva Pharmaceutical Industries Announce Consumer Health Care Partnership; www.pg.com/en_US/news_views/blog_posts/2011/mar/pharmaceutical.shtml.
• Schwed, Joel (2011): Rise of the Generic Drug Industry and Some Stocks to Watch; www.valueline.com/Stocks/Commentary.aspx?id=8864.
• Schwed, Joel (2011): The Generic Drug Opportunity Part 1: The Rx Market; www.valueline.com/Stocks/Commentary.aspx?id=11001.
• Schwed, Joel (2011): The Generic Drug Opportunity Part II: The OTC Market; www.valueline.com/Stocks/Commentaries/The_Generic_Drug_Opportunity_Part_II_The_OTC_Market.aspx.
• Van Arnum, Patricia (2009): A Tactical OTC and Generics Push; blog.pharmtech.com/2009/12/22/a-tactical-otc-and-generics-push/.
• VFA (2011) : Entwicklung des GKV-Arzneimittelmarktes 2010, URL; www.vfa.de/de/wirtschaft-politik/entwicklung-gkv-arzneimittelmarkt-2010.html.

4.6/5 - (52 votes)

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH