terapia uzaleznienia od tytoniu

Terapia uzależnienia od tytoniu


W walce z uzależnieniem od tytoniu najważniejsza jest chęć zaprzestania palenia i silna wola.
Jednak pomocne mogą być także nowoczesne leki wspomagające walkę z uzależnieniem. Najnowszym osiągnięciem medycyny jest wareniklina.

Cytyzyna
Najstarszym historycznie lekiem obecnym na polskim rynku jest cytyzyna. Jest ona naturalnym alkaloidem dostępnym w formie tabletek zawierających 1,5 mg tej substancji. Cytyzyna jest częściowym agonistą receptorów acetylocholinergicznych. Pobudza je powodując wzrost stężenia dopaminy i jednocześnie blokuje do nich dostęp nikotynie. Ponieważ lek jest dostępny na rynku od lat 60., badania przeprowadzone w tamtym okresie nie spełniają kryteriów stawianych współcześnie stosowanym lekom. Niemniej jednak długoletnie stosowanie cytyzyny przez miliony ludzi w Polsce pozwala wnioskować, że jest to lek bezpieczny.

Najczęściej obserwowane działania niepożądane to suchość w ustach i zaburzenia gastryczne. Zarejestrowane w Polsce leczenie cytyzyną trwa 25 dni. Dla osób zaprzestających palenia jest to zbyt krótki okres niepozwalający na wykształcenie się nowych nawyków związanych z życiem bez papierosów. Przeciwwskazaniami do stosowania cytyzyny są niekontrolowane nadciśnienie oraz choroba wrzodowa.

Nikotynowa Terapia Zastępcza (NTZ)
Nikotynowa terapia zastępcza dostępna jest w Polsce w czterech formach: guma, plaster, tabletki podjęzykowe oraz pastylki do ssania. Mechanizm działania polega na podawaniu czystej nikotyny w celu łagodzenia objawów głodu nikotyny pojawiającego się po zaprzestaniu palenia. Cechą charakterystyczną tych preparatów jest wolniejsze – w stosunku do papierosa – dostarczanie nikotyny do organizmu i utrzymywanie jej na niższym poziomie. Obecnie trwają badania nad nowoczesnymi formami preparatów, które będą szybciej dostarczać nikotynę do krwiobiegu.

Skuteczność preparatów NTZ została oceniona w przeglądzie systematycznym Cochrane (www.aotm.gov.pl). Na podstawie metaanalizy wyników 123 badań klinicznych z randomizacją stwierdzono zwiększenie szansy abstynencji od tytoniu w porównaniu z placebo. Łączne stosowanie dwóch form NTZ w porównaniu ze stosowaniem tylko jednej z nich zwiększało szansę zaprzestania palenia. Powszechne jest stosowanie łączenia dwóch form: długodziałającej z krótkodziałającą (np. plaster z gumą).

Coraz częściej na świecie stosuje się przedłużone, czasami nawet do końca życia, stosowanie nikotyny w postaci produktów nikotynowej terapii zastępczej. Podejście to odzwierciedla współczesny sposób myślenia, oparty o filozofię redukowania szkód zdrowotnych (ang. harm reduction), wynikający ze świadomości znacznie większej szkodliwości dymu tytoniowego w porównaniu ze stosowaniem małych dawek czystej nikotyny. W niektórych krajach, np. we Francji, rekomenduje się stosowanie NTZ u kobiet w ciąży.

Bupropion
Bupropion jest niezawierającym nikotyny lekiem przeciwdepresyjnym, stosowanym w formie tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Od 2000 roku jest zarejestrowany w Polsce.

Jego mechanizm działania w uzależnieniu od tytoniu związany jest prawdopodobnie z oddziaływaniem na dopaminergiczny i noradrenergiczny układ w mózgu. Ponadto niektóre badania wskazują, iż bupropion blokując zwrotny wychwyt dopaminy osłabia przyjemne doznania związane z zażywaniem nikotyny (brak efektu nagrody). W badaniach klinicznych stwierdzono, że lek ten redukuje objawy odstawienia nikotyny.

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania bupropionu jest padaczka w wywiadzie lub występujące napady drgawek, bulimia lub jadłowstręt psychiczny, terapia inhibitorami monoaminooksydazy.

Skuteczność bupropionu oceniano w przeglądzie systematycznym Cochrane. Do przeglądu włączono 40 badań z randomizacją, w których udział wzięło 13795 osób. Bupropion stosowano w dawce 300 mg/d przez 7-45 tygodni. Bupropion w porównaniu z placebo lub grupą kontrolną nieotrzymującą leczenia zwiększył szansę abstynencji od tytoniu po sześciu miesiącach.

Wareniklina
Wareniklina to nowoczesny lek niezawierający nikotyny, stworzony specjalnie do leczenia uzależnienia od tytoniu. Wareniklina jest dostępna w Polsce od maja 2007 roku. Ma postać tabletek zawierających 0,5 lub 1 mg tej substancji. Opakowanie leku zostało zaprojektowane tak, aby ułatwić pacjentom jego właściwe dawkowanie na poszczególnych etapach kuracji. Lek dostępny jest wraz ze specjalnie opracowanym bezpłatnym, indywidualnym programem wsparcia behawioralnego Life Rewards.

Wareniklina jest selektywnym częściowym agonistą nikotynowych receptorów cholinergicznych α4β2. Pobudza te receptory w stopniu wystarczającym do utrzymywania umiarkowanych stężeń dopaminy i osłabienia głodu nikotynowego oraz objawów abstynencyjnych (działanie agonistyczne). Ponieważ wydzielanie dopaminy jest wolniejsze i mniejsze niż w przypadku nikotyny, możliwości uzależniania od warenikliny są słabsze niż od nikotyny. Jednocześnie blokuje ona wiązanie nikotyny z tymi receptorami (działanie antagonistyczne), zmniejszając tym samym satysfakcję z palenia.

Omawiany lek praktycznie nie ma przeciwwskazań. Może być stosowany również u palaczy o niskim stopniu uzależnienia od nikotyny. Najczęściej obserwowane działania niepożądane to umiarkowane nudności, bóle głowy i bezsenność.

Skuteczność tego leku oceniano w przeglądzie systematycznym Cochrane. Do przeglądu włączono sześć badań z randomizacją opublikowanych w 2006 roku, w których wzięło udział 4924 chorych. Wareniklinę stosowano w dawce 1 mg dwa razy dziennie przez 6-52 tygodni. W porównaniu z placebo ponad trzykrotnie zwiększyła szansę potwierdzonej (badaniem zawartości tlenku węgla w wydychanym powietrzu) trwałej abstynencji. U chorych, którzy zaprzestali palenia po leczeniu warenikliną dalsze jej stosowanie przez 12 tygodni zwiększyło szansę utrzymania potwierdzonej trwałej abstynencji w ciągu 52 tygodni obserwacji.

Mimo istnienia nowoczesnych leków wspomagających zaprzestanie palenia, nie należy jednak zapominać o roli, jaką pełni motywacja, chęć zaprzestania palenia oraz wysiłek wkładany przez samych palaczy w odzwyczajanie się od palenia papierosów.

4.4/5 - (218 votes)

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH