Terapia chorób odkleszczowych

Terapia chorób odkleszczowych


Największa aktywność kleszczy przypada na kwiecień i maj, a potem sierpień i wrzesień. Szczyt zachorowań ludzi na choroby odkleszczowe obserwujemy z jednomiesięcznym opóźnieniem w stosunku do szczytu aktywności kleszczy.

Borelioza występuje praktycznie na terenie całej Polski, kleszczowe zapalenie mózgu – głównie w województwach warmińsko-mazurskim i podlaskim oraz (w mniejszym stopniu) dolnośląskim. Kleszcze przenoszą też inne chorobotwórcze dla człowieka patogeny: Anaplasma phagocytophilum, Babesia spp. czy Francisella tularensis.

Kleszczowe zapalenie mózgu
Do tej pory nie ma swoistego leczenia zakażenia wirusem kleszczowego zapalenia mózgu (KZM). Postępowanie terapeutyczne, prowadzone w warunkach szpitalnych, sprowadza się do likwidacji wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego będącego wynikiem obrzęku mózgu. Leczenie najczęstszych objawów towarzyszących KZM to walka z gorączką i bólami głowy oraz wyrównanie gospodarki wodno-elektrolitowej. Stosuje się leki przeciwobrzękowe (mannitol, leki moczopędne), przeciwbólowe, przeciwwymiotne oraz przeciwzapalne (NLPZ). W przypadkach przebiegających z zaburzeniami oddychania, świadomości, drgawkami i porażeniami stosuje się kortykosteroidy (dexametazon 4 x 4 mg lub 3 x 8 mg).

Jeżeli współistnieje zakażenie innym patogenem przenoszonym przez kleszcze (np. B. burgdorferi, A. phagocytophilum, F. tularensis, Babesia spp.), stosowane są antybiotyki.

Nie ma możliwości przyczynowego leczenia KZM. Dlatego zasadniczą rolę odgrywają szczepienia – jedyny bezpieczny i efektywny sposób profilaktyki tej choroby. W standardowym schemacie zaleca się podanie dwóch dawek szczepionki domięśniowo w odstępie od jednego do trzech miesięcy i trzecią po 9-12 miesiącach od pierwszej. Wykonanie szczepień powinno być zaplanowane przed okresem aktywności kleszczy (przed majem). Skuteczność szczepień – zarówno u dzieci, jak i u dorosłych – wynosi ponad 90 proc. Zaleca się stosowanie kolejnych dawek przypominających co pięć lat (lub co trzy lata w przypadku osób po 65. r.ż).

Istnieje również możliwość wykonania szczepień w schemacie przyspieszonym w trakcie trwania sezonu aktywności kleszczy.

Borelioza z Lyme
Zalecenia dotyczące postępowania terapeutycznego w przypadku boreliozy (krętkowicy kleszczowej) są precyzyjnie opracowane przez CDC (Center for Disease Control), EUCALB (European Union Concerted Action on Lyme Borreliosis) oraz ekspertów z Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.
Wczesna postać boreliozy skórnej – rumień wędrujący – wymaga antybiotykoterapii, pomimo zazwyczaj negatywnych w tym czasie wyników testów serologicznych. W terapii trwającej do 21 dni można stosować amoksycyklinę (2,0-3,0 g na dobę), doksycyklinę (2 x 100 mg na dobę) lub alternatywnie azytromycynę, V-cylinę i aksetyl cefuroksymu w formie doustnej. Podobne postępowanie dotyczy innych postaci klinicznych boreliozy: limphocytoma czy izolowanego porażenia nerwu czaszkowego (głównie VII). Należy pamiętać, że antybiotyków z grupy tetracyklin nie podaje się dzieciom do 12. roku życia, kobietom w ciąży oraz w okresie laktacji.
Inna postać skórna boreliozy – przewlekłe zanikowe zapalenie skóry (Acrodermatitis chronica atrophicans – ACA) – wymaga 30-dniowej terapii parenteralnie cefalosporyną III generacji (ceftriakson 2,0 g na dobę) lub doustnie amoksycykliną czy doksycykliną.

W przypadku rozpoznania neuroboreliozy leczenie parenteralne musi być prowadzone przynajmniej przez 30 dni (do 40) w warunkach szpitalnych z wykorzystaniem cefalosporyn III generacji (ceftriakson 2,0-4,0 g na dobę, cefotaksym 2,0 g na dobę) lub penicyliny G (12-16 MU do 20 MU na dobę). W ostrym stadium choroby, celem zmniejszenia ciśnienia śródczaszkowego, podaje się leki przeciwobrzękowe (20% mannitol). Kortykoidy powinny być stosowane w przypadku ciężkich i średnio ciężkich postaci zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych oraz w przypadku powikłanych np. porażeniem nerwów czaszkowych i obwodowych.

Skuteczność leczenia postaci stawowych boreliozy, które rozpoznawane są najczęściej, zależy od czasu trwania choroby oraz stopnia przenikania antybiotyków do stawów i kości. W leczeniu najczęściej stosuje się następujące antybiotyki: ceftriakson, cefotaksym lub doksycyklinę. We wczesnym okresie zapalenia pojedynczych stawów lekiem z wyboru jest cefotaksym (2,0 g na dobę przez okres co najmniej 28 dni). Jeżeli pomimo leczenia dolegliwości nawracają, leczenie należy powtórzyć lub zastosować ceftriakson 2,0 g na dobę. Zalecana jest również doksycyklina w dawce 2 x 100 mg dożylnie przez trzy tygodnie. W przypadkach przewlekłych zapaleń stawów parenteralna antybiotykoterapia powinna być prowadzona przez okres 4-6 tygodni z wykorzystaniem głównie cefalosporyn III generacji.

Poza antybiotykoterapią zaleca się równoległe stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, głównie w postaciach przewlekłych zmniejszających dolegliwości bólowe. Ich stosowanie nie wpływa na czas trwania i zakończenia choroby. W uzasadnionych przypadkach można stosować także glikokortykoidy. Niestety, leki te jedynie przejściowo likwidują objawy chorobowe. Ich stosowanie odstawowe, przed antybiotykoterapią, może wpłynąć na niepowodzenie leczenia.

Anaplazmoza
W przypadku tej choroby lekiem z wyboru jest tetracyklina (doksycyklina). Zaleca się jej stosowanie w dawce 2 x 100 mg przez 14 dni. U dzieci poniżej 8. roku życia leczenie doksycykliną jest kontrowersyjne, ale w ciężkich postaciach anaplazmozy może być wskazane. Lekiem alternatywnym jest ryfampicyna podawana przez 7-10 dni. Skuteczna antybiotykoterapia prowadzi do szybkiego ustąpienia gorączki. Jeśli po dwóch dniach nie następuje poprawa, należy rozważyć obecność innego czynnika etiologicznego.

Babeszjoza
Ta choroba pasożytnicza jest w Polsce często rozpoznawana u zwierząt. W Europie potwierdzono kilkadziesiąt zachorowań u ludzi. Zakażenie u człowieka zazwyczaj przebiega bezobjawowo, jednak u pacjentów po splenektomii (usunięcie śledziony) i z upośledzeniem odporności choroba może mieć ciężki przebieg. W leczeniu wykorzystuje się chininę i klindamycynę podawaną dożylnie. Inna możliwość to leczenie skojarzone doksycykliną, klindamycyną i azytromycyną.

Tularemia
Kleszcze pastwiskowe (Ixodes ricinus) są uznawane w Polsce jako potencjalny wektor Francisella tularensis – bakterii, która wywołuje tularemię. Choroba ta objawia się ostrym stanem zapalnym, któremu towarzyszy znaczne powiększenie i ból węzłów chłonnych. Lekiem z wyboru jest streptomycyna lub gentamycyna. Alternatywnie można stosować doksycyklinę lub cyprofloksacynę.

4.8/5 - (268 votes)

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH